Koronavirüs pandemisinin zaman ilerledikçe alınan tedbirlerle hız kesmesiyle beraber pandemi dolayısıyla yavaşlayan ekonomik aktivitenin ekonomiler üzerinde neden olduğu hasarları azaltmak için birçok ülkede normalleşme adımları gündemde. Tabii çeşitli adımların atılmasıyla başlayacak bu yeni normalleşme dönemi korona öncesi yaşadığımız gibi bir normalleşme olmayacağını gösteriyor.
Bu nedenle, yeni normalleşme dönemi hem ülke ekonomilerin üzerinde birtakım değişikliklere neden olacak hem de küresel ekonomide birçok değişimi beraberinde getirecektir.
Ülke ekonomilerinde üretim süreçlerinin yeniden şekilleneceği söylemek mümkün. Bu noktada gıda güvenliğini sağlamak açısından her ülkenin kendi sağlık ve gıda ürünlerini üretmek için kendi tedarik zincirini oluşturma motivasyonunun yüksek olacağını ifade edebiliriz.
Büyük alışveriş merkezlerinde sosyal mesafenin korunmasının oldukça olması nedeniyle bu büyük alışveriş merkezlerindeki ticaret yoğunluğunun yeni dönemde mevcut olmayacağını da tahmin edilebilir. Bunun yerine, online alışverişin oldukça revaçta olduğunu görüyoruz. Bu alanda hizmet veren firmalara yeni birçok firmanın da eklenmesiyle online alışveriş rekabetçi bir sektör olmaya aday.
Salgının başlamasıyla en çok etkilenen sektörlerden biri hiç şüphesiz turizm. Salgının giderek derinleşmesiyle önce azalan sonrasında ise duran turizmin yeni normalinin eski normal olmayacağını söylemek zor değil. Dolayısıyla seyahatlerin azalacağı, özellikle yabancı ülkelerden gelen turist sayısının düşeceği bir normalleşme dönemi bizi bekliyor.
Yeni normalleşme döneminde ekonomide öncelikler değişiyor. Yeni normalleşme döneminde bir çok ekonomide öncelik olan enflasyon, yerini ekonomik durgunluğun azaltılmasına bırakıyor.
Yeni normalleşme döneminde artan bütçe açıkları ve yüksek kamu borçları artık bu dönemin temel özelliği olacak.
Diğer yandan, eğitim sektörünün dijitalleşeceği ve uzaktan eğitimin daha önemseneceği ve ülkeler arasındaki kısıtlamalar nedeniyle de web üzerinden online seminerlerin ve bunun gibi her türlü bilimsel faaliyetlerin sürdürüldüğü yeni bir normale alışacağız.
Bu süreçte pek çok işin ve hizmetin evden çalışmayla verilebildiği de görüldü. Bundan sonraki süreçte de bazı işlerde evden veya uzaktan çalışmanın da yaygınlaşabileceği söylenebilir.
Küresel ekonomide meydana gelebilecek olası değişiklikler de şöyle;
Yeni normalleşme döneminde küresel üretim zincirinde Çin eski önemini koruyabilecek mi? Yoksa bu dönemde çeşitlendirme arayışına giren ülkelere alternatif kapılar mı açılacak?
Yeni normalleşme döneminde küresel ekonomik kurumlar başarısız performanslarıyla kaldıkları yerden devam edecekler mi?
Ekonomik entegrasyonun en önemli örneklerinden olan AB, bildiğimiz AB mi olacak yoksa üye ülkelerin koronavirüs salgınında yaşadıkları yalnızlıkları nedeniyle meydana gelen hayal kırıklıkları sebebiyle İngiltere’nin ardından yeni çıkışlar mı gündeme gelecek?
Ekonomik entegrasyonlar ile ilgili hayal kırıklıkları farklı bölgelerde farklı ülkelerin daha farklı motivasyonlarla birlikteliklerine mi yol açacak? Yeni normalleşme döneminde ekonomik entegrasyonun kriteri ne olacak?
İkinci dünya savaşı nasıl yeni ekonomik güç ya da güçler çıkardıysa, pandeminin de bu açıdan ekonomik ve siyasi güç dengesinin yeniden oluşmasına, yeni güçlerin ortaya çıkmasına önemli bir pencere açacağı açıktır. Yeni normalleşme sonrasında oluşacak yeni denklemde başat aktörün Çin olacağını tahmin etmek zor olmasa da bu blokta kimin ya da kimlerin olacağını tahmin etmek biraz zaman alabilir.
