Sanat idraki duyma, görme ve anlama düzeylerinde müştereken gerçekleşir ve hayatın akışı içinde bu düzeylerde meydana gelen farklılaşmalar mezkur idrakte farklılaşmalara yol açar.
Bu manada, ilgili düzeyler planında hat sanatında meydana gelen farklılaşmaları kabul etmek zorunda olsak da, salt maddi bir kazanç kapısına dönüşmesi nedeniyle hüsn-i hatta gösterilen yoğun alakanın beraberinde getirebileceği düşkünleşmeyi, sığlaşmayı mazur görmek zorunda değiliz.
Önceki iki farklı yaklaşımdan hareketle yaptığımız eleştirinin nedeni de budur. Elbette “bal tutan parmağını yalar” hükmünce iş yapanın işinden bir menfaat sağlamasına karşı çıkılamaz, ancak balın sadece parmak yalayabilmek için tutulması da ona karşı saygısızlıktır. Bu saygısızlığın sanat pazarının bir mecburiyetiymiş gibi benimsenmesi ya da gösterilmesi ise onu çifte katlar.
“Bil ki, bütün ilimlerin temelinde ve sanatların omurgasında âlimler hemen hemen birbirine eşit, sanatkârlar da aşağı yukarı aynı konumdadır. Bir âlim bir âlimden önde ise, ancak birkaç adım öne geçmiştir; bir sanatçı ile diğerleri arasındaki mesafe de uzak değildir. Âlim ve sanatkarlardan ‘bir’ini ‘bin’ine denk kılacak derecede arayı açan ve mertebe farkına sebep olan, yarış ve mücadelelere konu olan esas husus ise: ilim ve sanatlardaki güzel nükteler, dakik manalar, derin sırlardır ve perdeler ardındaki gizli noktalardır. Ve bunlar, ancak dikkatli ve ince düşünme ile ortaya çıkarılabilir; seçkin âlimlerin çok ender bulunan en seçkinlerinden, önde gelenlerinden ve parmakla gösterilenlerinden başkası tarafından tespit edilemez; alimlerin geneli bunda idrak etmekten uzak birer ‘kör’; kafasındaki taklit zincirlerini kıramamış bir ‘esir’dir.”
Zira bizim kelâmımız, nefesimizle ile sesimizin nikâhının aktedilmesiyle yaratılmasını talep ettiğimiz harflerden oluşur ki, bu harflerin sıcak, soğuk, yaş, kuru, yumuşak ve sert nitelikleriyle zuhuru da talebimizin mahiyetiyle mütenasip olarak gerçekleşir.
Bunların hat ve hattatlık esasında iki kelimeyle ifadesi ise: Aşık olmak ve aşkla yazmaktır.
