Üstat Necip Fazıl’ın Sakarya Türküsü şiirinin bir kıtası böyle başlar:

Her şey akar su tarih yıldız insan ve fikir

Oluklar çift birinden nur akar birinden kir

Üstadın “tarih” dediğini biz zaman olarak algılayabiliriz.

Zamanın akışını asla durduramayız. Nesnelerin akışını durdurmak da imkân dışı ama o akışı yavaşlatmak mümkün olabilir.

Nesnelerin akışını en azından görmezden gelmek mümkündür. Nesneler, varlığını insanın ölümünden sonra da devam ettirir. Ondan geriye kalan taşınır, taşınmaz her türlü mülk kuşaktan kuşağa aktarılıp durur.

Ama insanın yoldaşı öyle bir varlık var ki o varlık salt insan ömrüyle kaimdir. İnsan tekinin ömrü bitince o kişi için bu varlık da ömrünü bitirmiş olur. İnsanla birlikte o da, o insan tekiyle birlikte hayattan çekilir. Miras bırakılamaz. O varlığın adı: zaman…

Mülk konusunda İslâm’ın temel ilkelerinden biri, israfının yasaklanmasıdır…

İnsan ömründe zaman, mekândan daha değerli görünüyor. Mekân (mülk) üzerinde tasarruf edilebilir. Ama zaman üzerindeki tasarruf, onu ancak boşa harcamama suretiyle mümkün kılınabilir. Tasarruf etmek fiili ilginç bir hukuk kavramı: bir bakışta sanılabileceği gibi sadece (para veya mal) artırma değil; sahip olma anlamına geldiği gibi, ıstılahta idare etmek, kullanmak, müdahale etmek anlamlarını da kapsıyor.

Günlük kullanımda “sıfır atık” söylemini salt eşya üzerinde gerçekleştirmeye eğilimliyiz.

Oysa zamanın tasarrufunda “sıfır atık” uygulamasının daha bir öne çıkması gerekiyor.

Çünkü zamanı durdurmak insan iradesinin dışında kalır. O, nasıl tasarruf edilirse edilsin akıp gidiyor… Durdurulamaz, önü alınamaz biçimde akıyor…

Eşya ölümden sonra da kalıyor. Ama zaman, o kişi için ölümle bitiyor. Zaman, eşya gibi miras bırakılamıyor.

Bu itibarla zamanın tasarrufu kritik önem taşıyor. Malını nasıl tasarruf edeceğini herkes herkesten daha iyi bilir. Ama zaman? Onu tasarruf etmenin bir yolunu bulmamız gerekiyor.

Hadisi şerif “boş zamanın değerini bilmeyi” öğütlüyor.

İnsan ömrü doğumundan başlayarak uzayıp giden bir boş zaman sürecidir… Demek ki onun iyi değerlendirilmesi, deyim yerindeyse ona da yatırım yapılması gerekiyor. Nasıl?

İslâm, son tahlilde bir sevgi dinidir. Sevgi vermekle kaim olan bir kavram… Maldan, bilgiden, tecrübeden, kısaca kendinde var olan maddi ve manevi her türlü değerden başkasına aktarma işi ve eylemidir.

Sevincinizi verin/paylaşın.

Kazancınızın şükrünü eda edin.

Öğrendikçe bilmediğinizi fark edin ve zamanınızı öğrenmeye verin.

Gıybetten sakınarak kendinizin ve çevrenizin zamanını tasarruf etmesini sağlayın.

Ve nefsinize yapılan kötülüğü bağışlamayı bilin: bağışlama, bir bakıma, zalim olmaktansa mazlum olmayı tercih etme bilincine ermiş olmanın ifadesidir.

Bütün bunların toplamı hayatımızı zenginleştirmenin yolunu açar. Bu demektir ki bize zamandan tasarruf sağlar. Zamanı sıfır atıkla tasarruf etmenin yolunu açarak onu bereketlendirir.