Havvanur Fadila
Gazeteci - DUBAİ
İstihbarat örgütü tarafından bir muhalefet partisi liderinin telefonunun casus yazılım kullanılarak dinlendiği ortaya çıktığından bu yana suların durulmadığı Yunanistan’daki gündemi, Körfez’de önemli bir stratejik ortak olarak gördüğü BAE’nin en üst düzey isminin gerçekleştirdiği ziyaret kısa bir süreliğine değiştirdi. Devlet Başkanı sıfatıyla Yunanistan’ı ilk defa ziyaret eden Muhammed bin Zayed’in beraberinde getirdiği heyette sanayi, teknoloji ve güvenlik alanlarında görevli üst düzey isimler de vardı. Bu ziyaretin önemi, Miçotakis tarafından, Yunanistan’ı “Avrupa’ya enerji geçişi için bir merkez ve Ortadoğu’yu Avrupa’ya bağlayan bir köprü” yapma ve iki ülkenin ortak hedefler çerçevesinde stratejik ortaklığının geliştirilmesi olarak ifade edildi. Miçotakis, Yunanistan’ın sıvılaştırılmış doğal gazın (LNG) ithalatı, depolanması ve yeniden gazlaştırılması alanında altyapı oluşturmaya çalıştığını da açıkladı.
MİÇOTAKİS TÜRKİYE’DEN BAHSETMEKTEN KAÇINDI
Yunanistan Başbakanı Miçotakis’in, Muhammed bin Zayed’in ziyareti sırasında Doğu Akdeniz’de Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle artan güvenlik ihtiyacına değinmesine rağmen, BAE lideri ile daha önce yaptığı görüşmelerin aksine bu görüşmede Türkiye’den bahsetmekten kaçınması dikkatlerden kaçmamalı. Türkiye karşıtı blok oluşturmak amacıyla Miçotakis, 2020 Mayıs ve 2021 Kasım aylarında Abu Dabi’yi ziyaret etmiş, bu ziyaretlerde sırasıyla Yunanistan ve BAE arasında Geniş Stratejik Ortaklık kurulması için Ortak Deklarasyon ve Dış Politika ve Savunma Konularında İşbirliği Anlaşması imzalanmıştı. Bu anlaşmalarla Yunanistan Doğu Akdeniz’deki enerji rekabetinde maksimalist iddialarına, bir Akdeniz ülkesi olmamasına rağmen Birleşik Arap Emirlikleri’ni stratejik bir ortak olarak dahil etmişti.
Geçtiğimiz iki yılda ise bu iki ülkenin ilişkileri özelikle askerî iş birliği ve diplomasi alanlarında hızlı bir şekilde gelişti. BAE’nin halihazırda çoğu Avrupa ülkesi ile diplomatik, siyasî ve ekonomik ilişkileri olmasına rağmen, Yunanistan, Emirliklerin Avrupa ülkeleri ile olan ilişkilerinde bir “aracı” pozisyonuna konumlanmaya çalışırken, Emirlikler ise Yunanistan’ın verdiği fırsatları da değerlendirerek Doğu Akdeniz’deki “enerji pastası”nda kendine bir alan açmaya çalışıyor. Yunanistan’ın bu adımlarının arkasında artık klasikleşmiş bir dış politika hamlesi olarak değerlendirilebilecek; bölge dışı stratejik aktörleri Doğu Akdeniz rekabetinin içine çekerek bir güvenlik duvarı oluşturma çabası görülüyor.
İki ülke arasında yeni bir anlaşmanın imzalanmadığı bu görüşme sırasında Miçotakis, Muhammed bin Zayed’i bir aydan az bir süre içinde gerçekleşecek olan 86. Uluslarası Selanik Fuarı için tekrar Yunanistan’a davet etti. Bu fuarda Birleşik Arap Emirlikleri ülke olarak onur konuğu kategorisinde ağırlanacak.
ATİNA’NIN HIRSLI ENERJİ POLİTİKASI
Aslında yakın bir tarihe kadar Yunanistan’a yabancı bir siyasî coğrafyada yer alan Birleşik Arap Emirlikleri’ne Yunanistan’ın artan teveccühünün arkasında hırslı enerji politikası yatıyor. Yunanistan’ın bu çerçevede yaklaştığı tek Körfez ülkesi de BAE değil… BAE liderinin ziyareti sırasında da ön plana çıkarıldığı üzere, Körfez ülkelerine dair stratejisi bu ülkelerin Avrupa ile ilişkisinde tabiri caizse bir “simsar” olmaya çalışmak olan Yunanistan’ın Başbakanı, BAE liderine yaptığı teklifi yakın zamanda Körfez’deki diğer önemli enerji aktörleri olan Katar ve Suudi Arabistan’ın liderlerine de yaptı. Muhammed Bin Zayed’in ziyaretinden üç gün önce, pazartesi günü, Katar’a ziyarette bulunan Miçotakis, görüşmede Temim bin Hamed’e Katar’ın Avrupa ile ilişkilerinde köprü olma teklifinde bulundu.
Temmuz ayının 26’sında Suudi Arabistan’ın Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ı ağırlayan Yunanistan Başbakanı ona da krallığın Avrupa ile ilişkisinde köprü olma teklifinde bulunmuştu. 30 gün içinde, üç Körfez ülkesine aynı teklifle giden Miçotakis’in Yunanistan’ın Körfez’le ilişkisini geliştirme konusunda acelesi var denebilir. Yunanistan’ın şu sıralar ard arda hamle yaptığı Körfez diplomasisinin ardında son zamanlarda ayyuka çıkan enerji krizine çözüm olarak yükselme isteği var. Türkiye’nin stratejik girişimlerle bir süredir yatırım yapmakta olduğu “enerjide ticaret merkezi” olma planının önemini Rusya-Ukrayna Savaşıyla Avrupa’da çıkan enerji krizi sonrası iyice kavrayan Yunanistan, bu yarışta geri kalmışlığını önemli enerji aktörleri olan Körfez ülkelerine yönelik hırslı bir politika yürüterek ve bu ülkeleri karşılığında çeşitli vaatlerle Yunanistan’a yatırım yapmaya çağırarak kapatmaya çalışıyor.
Son yıllarda enerjide önemli aktörler olmanın yanı sıra siyasî aktörler olarak da ön plana çıkmaya çalışan üç Körfez ülkesi de, bu bağlamda Yunanistan’ın altın tepside sunduğu fırsatları işlerine geldiği ölçüde değerlendiriyor. Bu denklemde BAE’nin yeri nedir sorusunu sorarsak; yeni kaynaklar ve yeni pazarların bulunduğu “Coğrafi Keşifler”in belki de 21. yüzyıldaki versiyonu olan “enerji rotaları” yarışında; Emirlikler, Doğu Akdeniz’de kendine ilk etapta bir yatırımcı olarak yer bulmaya çalışıyor denilebilir.