Kara gün dostumla engelleri aşıyoruz

Isırmayan, havlamayan, atlamayan, görevi sadece 7-24 rehberlik ettiği avukat Nurdeniz Tunçer’i kontrol etmek olan bir köpek düşünün. O, Tunçer ile hem tiyatrolara, konserlere gidiyor hem de yurt dışına seyahat ediyor. Kimi zaman İstanbul sokaklarında, kimi zaman metrobüste, kimi zamanda Marmaray’da görmeniz de pek mümkün. Nurdeniz Tunçer’e ışık olan, hayatına renk katan ve yol arkadaşı olan yedi yaşındaki Türkiye’nin ilk rehber köpeği Kara’dan bahsediyoruz. Görme engelli çok sayıda vatandaş, kişisel işlerini yapabilmek ve bir noktadan bir başka noktaya gitmek için kimi zaman yakınlarına ihtiyaç duyuyor. Özel eğitimden geçirilen ve dünyanın birçok yerinde yaygın olarak kullanılan Kara gibi rehber köpekler görme engellilere yol arkadaşlığı yapıyor. Biz de geçtiğimiz günlerde Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi tarafından düzenlenen “Rehber Köpeklerle Engelleri Aşın” etkinliğinde, Türkiye’nin ilk Rehber Köpekler Derneği Kurucu Başkanı Av. Nurdeniz Tunçer ile bir araya geldik. Kendisi de görme engelli bir birey olan Av. Tunçer’den, köpeği Kara’nın rehberliğiyle günlük yaşamda karşılaştığı zorlukların üstesinden gelme hikâyesini dinledik.

BİLGİ BENİM EN BÜYÜK SİLAHIM OLDU

Avukat Nurdeniz Tunçer. O küçük yaşlarda az da olsa görme kaybı yaşıyordu. Zamanla nedenini bilmediği şekilde 30 yaşında tamamen görme yetisini kaybetti ama hiçbir zaman hayattan korkmadı. Kim bilir belki de şanslıydı. Çünkü görme kaybı var diye akranları tarafından dışlanmadı, ayrıcalık yaşamadı, topluma katılmak için hep çalıştı, asla çalışmaktan vazgeçmedi. Mücadelesini bilgiyle kazandığını söyleyen Tunçer, “Bilgi benim en büyük silahım oldu” diyor. Zira ailesinin de her zaman kızının her şeyi yapabileceğine olan inancı tamdı. 2001 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olduğunda farklı bir boyuta geçmiş oldu Tunçer. O artık bir yetişkindi. İnsanlara destek vermek zorunda olan, bilgisiyle hizmet eden bir kişi haline gelmişti. Ama tabii biraz daha farklı danışmanlık alanlarında çalışmak istiyordu. O yüzden ailesini ikna ederek Amerika’ya dil eğitimi almaya gitti. Aldığı dil eğitimi sırasında tecrübeler edindi. Tunçer’, yurt dışında gittiği hastanelerde de görme kaybının artacağı söyleniyordu. “Ya baston ya rehber köpek. Bir şey mutlaka olmalı” denildi. Ama baston da rehber köpek de Tunçer için çok uzak kavramlardı.

HAYAL PEŞİNDE KOŞMA DEDİLER

2014 yılında Tunçer, hayatının bir dönüm noktası yaşayacağından bihaber, Birleşik Krallık Büyükelçisi olarak Ankara’ya atanan Richard Moore’un gözleri görmeyen eşi Maggie Moore ve rehber köpeği Star ile tanıştı. Maggie Moore ile konuşurken birçok ortak noktası olduğunu söyleyen Tunçer, “İkimizin aynı yaşta, hatta birkaç raporumuzu kıyasladığımızda görme kaybımızın aynı hastalık olduğunu öğrendim. Benim için ilginç bir olaydı. Ben hiç görme engelli okuluna gitmedim. Sadece iki tane görme engelli kişiyi tanıdım ve benim gibi biri daha var. Hayata bağlı, çok enerjik” şeklinde heyecanladığını ifade ediyor. “Moore’un Star isminde rehber köpeği, çok tatlı bir arkadaşı vardı. Onunla birlikte resepsiyonlarda çok rahat hareket ediyordu. Ben de çok hareketli biriyim, yerimde duramayan biriyim” diyen Tunçer, Moore’a nasıl rehber köpek edinebileceğini sormuş ve Moore’da “Türkiye’de rehber köpek yok. Bir tane kuralım mı?” demiş. Hiç tereddüt etmeden kabul eden Tunçer, “İlk iki yıl kiminle konuşsak dediler ki ‘bunu yapamazsınız, hayal peşinde koşma’ dediler. Ama ben bir kere aklıma koymuştum ve bunu yapacaktım. Ben de heyecanlıydım ta ki yol arkadaşım Kara, bana gelene kadar. Ne zaman ki Kara ile birlikte yaşamaya başladık ‘bu iş olur’ dedim” şeklinde Türkiye’de bir ilki gerçekleştirdiği Rehber Köpekler Derneği’nin kuruluşunu anlatıyor. Hem kendisi için hem de çok sayıda görme engelli bireylerlerin hayatına ışık oldu Tunçer. Önce Kara’yı rehber edinen Tunçer, akabinde kurduğu dernekle 30 rehber köpek daha yetiştirip başkalarının hayatını aydınlatıyor. Tunçer’in kurduğu dernek görme engelli bireylerin yaşamında çok önemli bir yer tutuyor.

• Bir rehber köpeğin 2 yılda yetiştiğini belirten Tunçer, bir eğitmenin yetişmesinin de 3 yılı doldurmadan tam eğitmen olamadığını dile getiriyor. Türkiye’de bir ilk olan Rehber Köpekler Derneği yönetimi ve denetim kurulunun tamamen gönüllülerden oluştuğunu söyleyen Tunçer, rehber köpeklerin bugün Türkiye’de Birleşmiş Milletler’e taraf olduğu için erişebilirliği sağlayabildiğini ifade ediyor.

HERKES KARA’NIN KANKASI OLDU

Kara, rehber köpek olabilmek için pek çok eğitimlerden geçti. Henüz bir buçuk yaşındayken eğitimini tamamladı. Lisansını Türkiye’de bir yılı aşan bir sürede bakıcı ailesiyle geçirdi. Akabinde de yüksek lisansını İngiltere’de üç ay tamamlayarak tekrar yurda dönüş yaptı. Kara, üç aylık eğitimden sonra Türkiye’ye ilk geldiğinde kültür şoku yaşamış olsa da çok rahat bir şekilde adapte oldu, alıştı. Kara’yı dışarıda, vapurda, metrobüste, Marmaray’da görmeniz de pek mümkün. Kara ve diğer rehber köpeklerin tasmalarında “Lütfen dokunmayın. Sahibim görmüyor. Rehberlik yapıyorum” yazıyor. “Türkiye’de köpekten korkan sayısı çok fazla. Korkan kişilerle çok fazla karşılaşır mıyız tereddütlerim vardı” diyen Tunçer, “Ama herkes Kara’nın dayısı, teyzesi, amcası, arkadaşı oldu. Hatta kankası oldu” diyor. Kara’nın kamu kurumlarında, dışarıda çok büyük bir hayran kitlesi var. Bayram tebriklerini ilk önce Kara’nın aldığını söyleyen Tunçer, bu durumdan çok mutlu olduğunu dile getiriyor. “Mesela bir kamu kurumuna gittiğimizde her makamdaki kişi resim çekiliyor. Öncelik o oluyor. Bana çok gurur veriyor” diyor Tunçer. “Kara ile iş ve sosyal hayatıma her şeyi entegre etmem dolayısıyla benim için çok keyifli bir hayat süreci oldu” diyen Tunçer, “Yakın arkadaşım ile ilk vapura bindiğimiz zaman ‘Köpeğiniz görmüyor mu?, Köpeğinizin tansiyonu mu düştü?, Köpeğiniz hasta mı, boynu mu kırık?, Vah, vah diyip dizine vuranlar, korna çalıp görme engelli köpeğe sahip çıkmak isteyenler var” şeklinde karşılaştığı ve yaşadığı birtakım zorlukları anlatıyor.

Rehber köpeklere yönelik farkındalık için buluştular