Engelli vergi indirimi

Engelli vergi indirimi uygulaması 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Engellilik indirimi” başlıklı 31 inci maddesinde düzenlenmiş olup, söz konusu maddede; çalışma gücünün en az % 80’ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabının birinci derece engelli, en az % 60’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabının ikinci derece engelli, en az % 40’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabının ise üçüncü derece engelli sayılacağı ve maddede engelli dereceleri itibariyle belirlenen aylık tutarların, hizmet erbabının ücretinden indirileceği belirtilmiştir. Söz konusu maddeye istinaden çalışanın gelir vergisi kesintisine tabi brüt ücretinden indirilecek tutar engelli vergi indirimi olarak adlandırılmaktadır.

Engelli vergi indiriminden yararlanan engelli bireyler kimlerdir?

Serbest meslekte çalışanlar, ikincisi basit usülle vergilendirilen engelli bireyler, çalışan engelli bireylerin yakınları ve engellinin kendisi. Bunlar engelli vergi indiriminden yararalanabilmekte.

Engelli vergi indiriminden, çalışan kendi engelliliğinden dolayı yararlanabileceği gibi, ayrıca bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan çalışanlar da engelli vergi indiriminden yararlanabilir. Aynı şekilde ücret gelirlerini yıllık beyanname ile beyan eden hizmet erbabı (çalışanlar) da engellilik indiriminden yararlanabilirler.

Engelli vergi indirim tutarları

Engelli vergi indirimi, daha önce uygulanan asgari geçim indiriminde olduğu gibi işveren tarafından işçiye yapılan bir ödeme değildir, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından her yıl için açıklanan engelli vergi indirimi tutarları işveren tarafından işçiye nakit olarak ödenecek tutarlar değildir. Söz konusu engelli vergi indirimi tutarları, çalışanın vergiye tabi brüt ücretinden düşülecek tutarlardır.

Örneğin; 2022 yılı için aylık vergi indirimi tutarları;

1. Birinci derece engelliler için aylık 2.000 TL,
2. İkinci derece engelliler için aylık 1.170 TL,
3. Üçüncü derece engelliler içinse aylık 500 TL,

olarak uygulanmaktadır. Güncel engelli vergi indirimi tutarlarına Aylık Engellilik (Sakatlık) İndirimi Tutarları sayfasından ulaşılabilir.

• İşveren söz konusu engelli vergi indirimi tutarlarını, yapılacak diğer indirim ve istisnalarla birlikte işçinin vergiye tabi brüt ücretinden düşer, kalan brüt tutar (aylık gelir vergisi matrahı) üzerinden işçinin tabi olduğu vergi dilimine göre kesilecek gelir vergisini hesaplar, bulunan tutarı işçiye ödeyeceği ücretten keserek ilgili vergi dairesine öder.

Ücret geliri yıl içinde kesintiye tabi olmadığı için gelir vergisi beyannamesi veren çalışanlar, bu indirimi yıllık olarak hesaplayıp beyanname üzerinden indirebilirler. Ancak, yıl içinde ücret matrahından indirim konusu yapılan engellilik indirimi tutarı ayrıca (ikinci kez) yıllık beyannamede indirim konusu yapılamaz.

Çalışma gücü kaybına göre engellilerin sınıflandırılması aşağıdaki şekilde yapılır;

• Birinci derece engelliler: Çalışma gücünün en az yüzde 80’ini kaybetmiş olanlar / engelliliği yüzde 80 ila yüzde 100 arasında olanlar.
• İkinci derece engelliler: Çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybetmiş olanlar / engelliliği yüzde 60 ila yüzde 79,9 arasında olanlar.
• Üçüncü derece engelliler: Çalışma gücünün en az yüzde 40’ını kaybetmiş olanlar / engelliliği yüzde 40 ila yüzde 59,9 arasında olanlar.

Çalışma gücü kaybı yani engellilik oranı yüzde 40’dan az olanlar ise vergi indiriminden yararlanamaz. Zaten kanunlarla tanınan bazı engelli haklarından yararlanabilmek için en az yüzde 40 engelli olmak gerekir.

Engelli Vergi İndiriminin Çalışana Ne Faydası Var ?

Engelli vergi indiriminin çalışanlara sağladığı iki önemli fayda aşağıda belirtilmiştir. Yukarıda, aylık engelli vergi indirimi tutarının işveren tarafından işçiye doğrudan ödenen bir tutar olmadığı belirtilmiş olmakla birlikte, işçinin vergiye tabi brüt ücretinden düşülen bir tutar olduğundan, dolaylı olarak işveren tarafından işçiye ödenecek net ücretin aşağıda belirtilen tutarlarda artmasını sağlamaktadır.

• Aşağıdaki örnek hesaplamalar, 2022 yılı için geçerli aylık engelli indirim tutarlarına göre ve sadece yüzde 15, 20 ve 27’lik gelir vergisi dilimine tabi olanlar için yapılmıştır. Yüzde 35 ve 40’lık gelir vergisi dilimine tabi olanların net ücretinde meydana gelecek aylık artış, engellinin derecesine göre faydalandığı vergi indirimi tutarına söz konusu vergi dilimi oranı uygulanarak hesaplanabilir.

Birinci derece engellilerin aylık net ücretinde meydana gelecek artış:

1. Yüzde 15 vergi dilimine tabi olanlarda (2000/100X15=300) aylık 300 TL
2. Yüzde 20 vergi dilimine tabi olanlarda (2000/100X20=400) aylık 400 TL
3. Yüzde 27 vergi dilimine tabi olanlarda (2000/100X27=540) aylık 540 TL

İkinci derece engellilerin aylık net ücretinde meydana gelecek artış:

1. Yüzde 15 vergi dilimine tabi olanlarda (1.170/100X15=175,50) aylık 175,50 TL
2. Yüzde 20 vergi dilimine tabi olanlarda (1.170/100X20=234) aylık 234 TL
3. Yüzde 27 vergi dilimine tabi olanlarda (1.170/100X27=315,90) aylık 315,90 TL

Üçüncü derece engellilerin aylık net ücretinde meydana gelecek artış:

1. Yüzde 15 vergi dilimine tabi olanlarda (500/100X15=75) aylık 75 TL
2. Yüzde 20 vergi dilimine tabi olanlarda (500/100X20=100) aylık 100 TL
3. Yüzde 27 vergi dilimine tabi olanlarda (500/100X27=135) aylık 135 TL

Sigorta girişi 1 Ekim 2008 tarihinden önce olanlar erken emekli olur mu?

• Sigorta başlangıcı (ilk sigorta girişi) 1 Ekim 2008 tarihinden önce olan 4/a (SSK) emeklilik şartlarına tabi kişilerden, engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlanma hakkı elde etmiş olanlar, herhangi bir yaş şartı aranmaksızın daha az sigortalılık süresi ve daha az prim günü şartıyla normalden daha erken emekli olabilirler.

Asgari Ücretliler Engelli İndiriminden Yararlanabilir mi?

1 Ocak 2022 tarihinden geçerli olmak üzere asgari ücretten vergi kesintisi tamamen kaldırıldığından, dolayısıyla asgari ücretlinin maaşının tamamı vergi dışı kaldığından, bu nedenle artık asgari ücretliler vergi indiriminden yararlandıralamazlar. Ancak fazla mesai, sosyal yardım, ikramiye gibi ödemeler nedeniyle muafiyet tutarı aşıldığı için ücretinden vergi kesintisi yapılması gereken engelli asgari ücretliler, ücretlerinin vergi kesintisine tabi tutulan kısmıyla ilgili olarak engelli vergi indiriminden yararlanabilirler.

Numan Kurtulmuş: İnşallah asgari ücretli, emekli ve memur maaşlarındaki artışlarla vatandaşlarımız rahat bir nefes alacak

Memur emekli zam oranı 2023