Kurucu iradenin haritası

Düşününüz ki, aralarındaki mesafe 40 kilometreyi geçmeyen 7 isim, milyonlarca insanı, onlarca şehri, binlerce kasaba ve köyü, nice savaşları, savaş ve katliamlar sonrası harap olmuş toplumları, hayatın merkezi olan ekonomik döngüyü, yani çarşı ve ticaretin bütün döngüsünü, etik değerleri, ilişkileri, kadın – erkek ilişkilerini, aile hukukunu; hülasası, insana, tarihe, yere ve göğe dair her ne varsa şekillendirmiş, yeni baştan tanzim etmiş, en somut anlamıyla, insanlığa yol kurmuşlar, yol olmuşlardır.

Haber Merkezi Yeni Şafak
Yedi pir bölgesi haritası

SEMERKANT GÜNLÜKLERİ / İSMAİL HALİS

Hazreti Mevlana’ya ait olan bir mısradır. “Gönül ovasına adım atmak gerekir, çünkü toprak ovada ferahlık yoktur. Gönül güven yurdudur. Kalbine yönel ve yürü, orada ağaçlar ve akan pınarlar vardır.” Buhara şehri, yani Buhara-i Şerif, tam da Mevlana hazretlerinin sözettiği ovadan ibarettir desek yeridir. Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi, Tasavvuf Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Necdet Tosun hoca ile, bir ilke niyetlendik, “Semerkand’da Ramazan” yayınlarımızın arasında, tam 2 günümüzü Buhara yollarına bıraktık.

Özbekistanlıların “yetti pir” yani Yedi Pir olarak adlandırdıkları bir havza vardır. Özellikle havza olarak ifadelendirdiğim o bölgenin haritasını yazımızın alt kısmında bulabilirsiniz. Sizlerden ricam o haritayı, aradaki mesafeyi, yolları, kasaba ve köyleri incelemeniz. Düşününüz ki, aralarındaki mesafe 40 kilometreyi geçmeyen 7 isim, milyonlarca insanı, onlarca şehri, binlerce kasaba ve köyü, nice savaşları, savaş ve katliamlar sonrası harap olmuş toplumları, hayatın merkezi olan ekonomik döngüyü, yani çarşı ve ticaretin bütün döngüsünü, etik değerleri, ilişkileri, kadın – erkek ilişkilerini, aile hukukunu; hülasası, insana, tarihe, yere ve göğe dair her ne varsa şekillendirmiş, yeni baştan tanzim etmiş, en somut anlamıyla, insanlığa yol kurmuşlar, yol olmuşlardır.

Abdulhalık Gucduvâni, Arif Rivgeri, Mahmud Encir Fagnevi, Ali Ramiteni, Baba Semmasi, Seyyid Emir Külal ve Bahaeddin Nakşıbend isimleriyle taçlanan 7 Pir havzasına baktığımda, acizane hatırlatmak istediğim başka iki isim daha vardır. Kurucu İrade olarak tanımlamayı tercih ettiğim Yusuf Hamedâni ve Hasan Harakâni isimleri, bin’li yılların ilk diliminde adeta yeni bin yıl için büyük bir ova için görevlendirilmişler, büyük ve sınırsız güven yurdunun kuruculuğunu yapmışlardır. O iki kurucu iradenin sahiplerinden biri olan Hamedani hazretlerinin bir kelamı ile bütün yolların başladığı ve sona erdiği yere varalım mı?

“Ey Abdülhâlık! Bilesin ki sülûk, yani Hak yolundaki yolculuk, iki kısımdır: Birincisi sülûk-i zâhirdir ki, dâimâ ilâhî emir ve yasaklara riâyet etmek, dînî ölçüleri muhâfaza etmek ve nefsin arzularından kaçınmaktır. İkincisi de sülûk-i bâtındır ki, kalbi temizlemeye çalışmak ve nefsânî sıfatları yok etmek için gayret sarf etmektir. Bâtın temizliği dedikleri işte budur. Kalp zikrinde sınırsız bir gayret ve azim gerekir ki, kalp Hak Teâlâ’yı zikreder hâle gelsin!”

Kitâb’üt-Tevhîd

Ketebe Yayınları, Nisan 2021’de kaynakların kaynağı niteliğinde bir eser olan Kitâb’üt-Tevhîd’i, Prof. Dr. Tahir Uluç’ûn tercümesi ve notlarıyla yayınladı. Bu devasa eserin önsözünde, Uluç hoca çok latif ve ritmik bir not düşmüştür. O bölümü özellikle paylaşmak isterim; “ İmam Maturidi, Kitâb’üt-Tevhid’i yazmadan önce, sanki minimum mürekkep-kağıt harcayarak ve minimum sözcük kullanarak maksimum anlamı ifade etmek üzere kendi kendine söz vermiştir. Evet, Arapça’nın bednam olduğu icazdan bahsediyoruz. Bir başka deyişle, metin Batılıların “elliptic” dediği bir üslupta yazılmıştır. İmam, istidlalde bulunurken çoğu zaman istidlalin aşamalarını hazfetmekte (ortadan kaldırmakta), okuyucudan o aşamaları kendi kendine sıçrayıp geçmesini beklemektedir. Çok yerde okuyucu istidlali takip etmeye çalışırken ve sonucun gelmesini beklerken, İmam, istidlali çoktan geçmiş ve yeni bir meseleye geçmiştir bile!

Mütercim Uluç hocanın yazdığı geniş özsözdeki maddeler arasında bu bölümü özellikle seçmemin nedeni, imamımız İmam Maturidi’nin, ne derece dinamik, berrak, diri, zeki, incelikli ve şairane bir Türk aklına sahip olduğuna, ısrarlı bir rica ile davet etmektir.

Büyük Türk İmamı Maturidi’nin itikaddaki bu yüksek özgüveni ameldeki sıhhatinin de şahididir. Binbir minnet ve rahmetle.

İNTİKAM… AL İNTİKAM *

  • Türk balası oruslardan köp sıkıldı,
  • Ér kırıldı, kız ézildi, yurt yıkıldı.
  • Hamiyetlik Enver Paşa onu sorab,
  • Kélib azadetmek üçün şehid boldı.
  • İntikam… Al İntikam
  • Vatan üçün bizimkiler can béreler,
  • Millet üçün düşmanlardan öç alalar.
  • Bugün Çingiz evlatları at oynatıb,
  • Bélde kılıç, omuzlarda béşatarlar.
  • İntikam… Al İntikam!
  • Türkistandan oruslarnı haydab kovub,
  • Sahibkiran Timur Békni şâdeteler.
  • Balalarge mekteb açıb, ta’lim bérib,
  • Uluğ Beknin tarihini yâdeteler.
  • İntikam… Al İntikam!
  • Türklük kanı tamırlarda bugün kaynar,
  • Érte çıkıb Türkistanda bayrak açar.
  • Bütün dünya sözimizge kulak salar,
  • Hérbir devlet kélib bizden élçi sorar.
  • İntikam… Al İntikam!
  • Ogün démek, Türk balası rahat turar,
  • Barça millet necât tapıb, yüzü küler.
  • Türk balası kutulmasa tinç oturmaz,
  • Yér yüzide tanılmasa uruş turmaz.
  • İntikam… Al İntikam!
  • Osman Xoca (Kocaoğlu) Buhara Cumhurbaşkanı
  • 4 Ağustos 1922, Kâbul, Afganistan
  • *Buhara Cumhurbaşkanı Osman Hoca’nın
  • Enver Paşa’nın şehadeti üzerine yazdığı şiir.