Ya bahar ya sonbahar.

Cumhurbaşkanı Sezer, memurların yargı kararı olmaksızın meslekten ihracına imkan tanıyan kararnameyi imzalayacak mı? Eylül ayında görüşülmeye başlanacak Fazilet Partisi hakkında ne karar verilecek? Herkesin "artık değişsin" dediği 312. madde ne olacak? İdam cezası kaldırılacak mı?... Demirel parti kurup siyasete atılacak mı? Türkiye, cevap bekleyen bu kadar çok ve önemli ve de birbiriyle doğrudan ilgili konularla sonbahaa gidiyor. Sonbahar, bu soruların cevaplarının ard arda verileceği mevsimdir. Bu mevsim aynı zamanda, Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne üye olup olamayacağının da tayin edileceği mevsimdir.

Kasım ayında Türkiye-AB Katılım Ortaklığı Belgesi teyid edilecek. Yani Avrupa, Kopenhag Kriterleri ve Maastricht Anlaşması'nın gerektirdiği gerçek "ev ödevi"ni, değişmez "yol haritası"nı Türkiye'nin önüne koyacak. Bu belgede, Ege ve Kıbrıs sorunları ile birlikte Kürtler'e azınlık statüsüne yakın haklar verilmesi, MGK'nın sivil idare üzerindeki etkisinin azaltılması, idam cezasının kaldırılması ve işkencenin önlenmesi gibi birbirinden netameli konular yer alacak. Özetle, Türkiye'nin yıllardır vazgeçilmez, geri adım atılamaz, taviz verilemez olarak ilan ve kabul ettiği konularla hesaplaşma zamanı iyice yaklaşmış bulunuyor.

Bir de içeride yapacağımız düzenlemelerle doğrudan ilgili bir Ege-Kıbrıs sorunu var. "Avrupa Birliği muhitlerinde" Kıbrıs sorunu çözümlenmedikçe AB'ye girişin imkansız olduğu açık açık söyleniyor. Bu konuda 2004 yılına kadar bir çözüm yöntemi üzerinde anlaşılma şartı zaten Helsinki Belgesi'ne de yazılmış bulunuyor. Yunanistan'ın, Türkiye'nin adaylığını Kıbrıs ve Ege konusunda bir jest, daha doğru tabirle "taviz" beklentisi nedeniyle veto etmediği de herkesin malumu. Bu jest, Avrupa kanadından gelen her temsilci tarafından hatırlatıldıkça da Türkiye'nin karnına sancılar giriyor!

Kasım ayı işte böyle önemli bir ay. Doğru olan ve AB'ye "bütün unsurlarıyla" üye olmak isteyen bir ülkenin yapması gereken Katılım Ortaklığı Belgesi'nin ilanından önce kendi programını oluşturmaktır. Yani, "Milli Belge" denilen ve Türkiye'nin insan hakları ve demokratikleşme konularında yapacaklarını, "Ben AB standartlarına gönüllü olarak talibim" anlamına gelen bir deklarasyonla ilan etmektir. Türkiye, Brüksel'den bağımsız olarak ve AB Katılım Ortaklığı Belgesi'ni daha tamamlamadan kendi programını ilan ederse; işte bu, hükümetin AB yolundaki kararlılığını gösterecektir.

Ne var ki problem de buradadır. Türkiye'nin "bütün unsurları" aynı istikamete bakmamaktadır. Daha da tehlikelisi, farklı başı çeken bu unsurların devlet içinde farklı alanlarda egemenlik tesis etmiş olmalarıdır. Herkes kendi egemenlik alanında kendi oyununu oynayacaktır. Türkiye'yi AB'ye dahil etmek isteyenler kadar, bu süreci sabote etmek için geçmişte hiçbir fırsatı kaçırmayan gücün de önünde Kasım ayına kadar yapabilecek bir çok "iş" bulunuyor. Bu işler yazının girişinde sıraladığımız sorularda gizlidir.

Türkiye, malum KHK'yı uygular, parti kapatır, 312'yi değiştirmez, MGK'nın yapısında ve işkencede ısrar eder, idamı kaldırmazsa tabii ki AB'ye giremeyecektir. AB üyeliğini istemeyen güç/ler de tabii ki bütün bunları tahakkuk ettirerek, Avrupa rotasından çıkma fırsatını kaçırmak istemeyeceklerdir. İstemedikleri de 26 Temmuz'da yapılan MGK ile apaçık belli olmuştur. Süreci baltalamak isteyenler operasyonu demokrasi üzerinden yapmaya, topu ise "Ege ve Kıbrıs" konusuna atmaya hazırlanmaktadırlar. Yani, kamuoyu Türkiye'nin demokratikleşme konusunda geri kaldığı için değil Ege ve Kıbrıs'ta tavize zorlandığı için AB'ye üye olamamış zannetmeye şartlanacaktır.

Yaklaşan mevsim, 28 Şubat'tan sonra en sıkıntılı, en acımasız ve sonuçları itibariyle en tayin edici sonbahar olmaya namzettir.