TAHRAN- Ekonomik İşbirliği Örgütü (ECO) 6. Zirvesi Türkiye'nin eksik katılımının gölgesinde geçti. Zirve'de Türkiye'yi temsil eden Devlet Bakanı Mehmet Keçeciler'e eski Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'i soran İran Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi, bir dahaki zirvede Cumhurbaşkanı A. Necdet Sezeri de görmek istediklerini iletti. Zirveye Türkmenistan, Kırgızistan, Tacikistan, Azerbaycan, İran cumhurbaşkanları Saparmurad Türkmenbaşı, Askar Akayev, İmamali Rahmanov, Haydar Aliyev, Muhammed Hatemi, Afganistan'ın devrik Devlet Başkanı Burhaneddin Rabbani, Pakistan askeri yönetim lideri Perviz Müşerref, Kazakistan Başbakanı Kasım Cömert Tokayev katıldı.

Bakanlık düzeyinde katılan tek ülke, örgütün kurucularından biri olan Türkiye oldu. Ayrıca BM ve diğer uluslararası kuruluşların da temsilcileri de hazır bulundu. Kur'an okunarak başlanan toplantıda, İran Cumhurbaşkanı Hatemi bir konuşma yaptı ve daha sonra diğer devlet başkanları ile heyet başkanlarının konuşmalarına geçildi. Zirve, Tahran Deklarasyonu'nun kabul edilmesiyle sona erdi.

Sadece Türkiye bakan düzeyinde temsil edildi

ECO Zirvesi'nde 8 ülkeyi devlet başkanı, Kazakistan'ı başbakan temsil ederken, sadece Türkiye bakan düzeyinde temsil edildi. Türkiye'yi, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer adına Devlet Bakanı Mehmet Keçeciler temsil etti. Uzmanlar toplantısı ve Bakanlar Konseyi toplantısının hazırlık çalışmalarının ardından dün zirve yapıldı. Uzmanlar toplantısına Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Mithat Balkan katıldı.

Zirve'nin açılış konuşmasını yapan İran Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi, bölge ülkeleri arasında siyasi ve ekonomik işbirliği çağrısı yaparak, bölgedeki önemli işbirliği imkanlarından birinin Hazar'ın potansiyellerinden kaynaklandığını belirtti. Hatemi, "Ancak bu işbirliği için önce Hazar Denizi'nin hukuki statüsünün belirlenmesi gerekir" dedi. Hazar'ın statüsünün, tarihi geçmiş, iyi komşuluk ilkesi ve sahildar ülkelerin ekonomik ve güvenlik çıkarlarına saygıya dayanarak belirlenmesi gerektiğini ifade eden Hatemi, şunları söyledi: "Bu yönde bir ortak mülkiyet rejimi, 5 sahildar ülkenin çıkarlarını kesinlikle karşılayacaktır. Ancak eğer Hazar Denizi'ne sahildar diğer ülkeler bir taksim rejimi isterlerse, İran da iyi niyetini ortaya koymak ve bu ülkeler arasında yakınlaşmayı güçlendirmek amacıyla, Hazar'ın eşit ve adil paylara dayanarak taksimi fikrini desteklemeye hazırdır."

Aliyev: İran kilit ülke

Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, Orta Asya ve Kafkaslar'da barış ve istikrarın tesisi ve bölgesel ihtilafların çözümünde İran'ın kilit bir rolünün olduğunu söyledi. ECO Zirvesi'nde konuşan Aliyev, tarihi İpek Yolu'nun yeniden hayata geçirilmesinin önemi üzerinde dururken, İran'ın Asya'yı Avrupa'ya bağlayan bu yolun restorasyonunda aktif rol alması gerektiğini belirtti. Hazar petrollerinin Azerbaycan için hayati önem taşıdığını vurgulayan Aliyev, Bakü-Ceyhan'a atıfta bulunurken, alternatif güzergahların da kurulması gerektiğinin altını çizdi.