Bu dağın ardı

Köyler boşalıyor. Bilhassa kendini geçindiremeyen dağ köyleri, Doğu ve İç Anadolu'nun çorak-kıraç köyleri. Yurdun pek çok bölgesi göç veriyor, kalabalık on iki büyük şehirde toplanıyor.

İç-göç yarım yüzyıldır Türkiye'nin kanayan yarası. Bir de bunun Avrupa'ya uzanan boyutu var. Köyler boşalıyor ve ardında asırların birikimi olan bir yaşantı zenginliğini bırakıyor. Bir hayat biçiminin ortadan kalkıvermesi, silinip gitmesi dramatik. Ama dünya bir kararda kalmaz, bunu biliyoruz.

Yaşantının büsbütün kaybolmaması, hiç olmazsa kayıtlara geçmesi için gösterilen çabalar fazla değil. Derlemeler ve folklor çalışmaları neredeyse sona erdi, köylülük ve köy kültürü gözden düştü, hatta küçümsenir oldu.

Oysa biliyoruz ki, kültüre yeni bir hamle kazandırılmak istendiğinde başvurulacak kaynaklardan biri de bu "yaşantı birikimi"dir. Melodiler kollektif şuuraltından çıkıp gelir de haberimiz olmaz. Erzincan İl Kültür Müdür Yardımcısı Osman Ballı böylesi bir çabaya imza atmış. Doğup büyüdüğü köy için bir monografi kaleme almış: Her yönüyle Kerer Köyü (1995).

Erzincan ilinin Kemah ilçesine bağlı Kerer Köyü'nün yazılı tarihi Osmanlı Tapu Tahrir Defterleri'ndeki kayıtlara göre 1516 yılından itibaren takip edilebiliyor. O tarihte köy 4 hane imiş. 1530 yılında 12 hane 8 mücerrede çıkmış. Köyün adı o günden bu güne değişmeden gelmiş.

Kerer zaman zaman üç yüz haneye çıkmış büyük bir köy.

Geçen yıllar içinde o da göç vermiş, nüfusunun bir kısmı Artık İstanbul ve Avrupa'da ikamet ediyor. Lakin pek çok yöre köylüleri gibi bu nüfusun bir kısmı yazları köyünü ziyaret ediyor.

Osman Ballı coğrafya, tarih, eğitim, sağlık, yatırımlar, halkın geçim kaynakları, turizm, el sanatları ve sanatkârlar, sosyal hayat ve kültür, folklor örnekleri (Halk kültürü), lakap ve sülaleler, köyde idari yapı, yüksek tahsil yapan Kererliler ve telefon rehberi dahi vererek dört başı mamur bir köy incelemesi yapmış.

Özellikle yaşayan kişilerin anılarını derlemiş olması kitaba canlılık katıyor. Çektiği fotoğraflar çok güzel.

Kendisi edebiyat fakültesi mezunu olup, daha önce "Kemah Folklorundan Örnekler" adlı bir tez yaptığından bilhassa folklor ile ilgili bölüm dikkate değer. Mani ve türkülerden bazı örnekleri şiirin parıltısı görülsün diye sunuyorum. Kitaptan edinmek isteyenler Erzincan İl Kültür Müdürlüğü'nden isteyebilirler.

Ayın köşesinden bir yıldız uçtu / Ayrılık şeminden ciğerim pişti

Sarı kilim saçağı / Kında tutmaz pıçağı/ Sevdi sevdi almadı / Yiğitlerin alçağı

Mektup yazdım acele / Al eline hecele/ Mektup vekilim olsun / Al koynuna gecele

Fırat ne hoş akarsın / Gül ü reyhan kokarsın/ Yerin ne güzel yermiş / Yar geçende bakarsın

Aluçanın dalları / Yere değer molları/ Deseler yarin geliy / Süpürürem yolları