Cumhurbaşkanı Sezer, kamusal alanda başörtüsü takılamayacağını söyledi. Açıklaması tam da Bülent Arınç ile eşinin kendisini uğurlaması ve karşılaması üzerine geldiği için, bu olaya tepki gibi değerlendirildi.

Doğrusu ben de pek anlayamadım. Necdet Sezer acaba Bülent Arınç ve eşine mi lâf atıyordu, onlara, "haddini mi bildiriyordu" yoksa Öğretmenler Günü münasebetiyle, eğitim konusu gündemdeyken, üniversiteli kızlara mı atıfta bulunuyordu?

Kamusal alan

Önce kamusal alan nedir onu tartışalım. Eğer protokol icabı Münevver Hanım'ın eşiyle birlikte Cumhurbaşkanı'nı yolcu etmesi kamusal alan gerekçesiyle yasak kapsamına alınacaksa, bunu kabul etmek mümkün değil. Çünkü böyle bir mantık, Abdullah Gül'ün eşi Hayrünisa Hanım'ın da hiçbir resmi davette yer almaması sonucunu doğurur. Keza, Emine Erdoğan da, özel yemekler haricinde hiçbir resepsiyona katılamaz. Bırakınız laikliğe aykırı olmasını, böyle bir uygulama, düpe düz kadına karşı ayırımcılıktır.

Kamusal alan, kamunun hizmet verdiği bir alan mıdır; kamuya açık olan bir alan mıdır; devlet dairesi midir, yoksa kamuya ait olmakla birlikte halkın hizmet aldığı alanlar mıdır?

Danıştay kararı

Gelelim başörtüsü meselesine. 1984 yılında, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne bir öğrencinin başı örtülü gelmesi, bir ay süre ile üniversiteye devam etmesinin yasaklanması neticesini doğurdu. Karara karşı, İzmir 1 No.'lu İdare Mahkemesi'nde dava açıldı. Mahkeme, bir aylık okuldan uzaklaştırma kararını haklı gördü. Danıştay 8'inci Dairesi de, 13.12.1984'te İzmir İdare Mahkemesi'nin kararını şu gerekçeyle onadı: "Yeterli eğitim görmemiş genç kızlarımız, içinde bulundukları ortamın gelenek ve göreneklerinin etkisiyle başlarını örtmektedir. Ancak bu konuda, kendi toplumsal çevrelerinin baskısına boyun eğmeyecek ölçüde eğitim gören bazı kızlarımızın sırf laik cumhuriyet ilkelerine karşı çıkarak, dine dayalı bir devlet düzenini benimsediklerini belirtmek amacıyla başlarını örttükleri bilinmektedir. Bu kişiler için başörtüsü, masum bir alışkanlık olmaktan çıkarak, kadın özgürlüğüne ve cumhuriyetin temel ilkelerine karşı bir dünya görüşünün simgesi haline gelmektedir. Yüksek öğrenim görmek üzere okula geldiği sırada dahi başörtüsünü çıkarmamakta direnecek ölçüde laik devlet ilkelerine karşı bir tutum içinde bulunan davacının okuldan uzaklaştırılmasında yasalara aykırılık yoktur."

Danıştay'ın bu kararı o günlerde çok tartışıldı. YÖK Başkanı İhsan Doğramacı, arayı bulmak için "Başörtüsü değil ama, türban ile üniversiteye girilsin" diye bir lâf attı ortaya. Türban derken, Doğramacı, saçları tamamen içine alan, önden büzgülü yumuşak kumaştan yapılmış şapkayı kastediyordu. Türban Doğramacı'ya göre, "çağdaş bir başörtüsü" idi ve Atatürk ilkeleriyle bağdaşabilirdi.

Ama Doğramacı'nın ara çözümü tutmadı. Kimse, başörtüsü yerine türbanı benimsemedi. Üniversite yetkilileri türban takanları da içeriye almakta zorluk çıkardılar. Adına türban deyip, gene başörtüsü takanlar oldu. Bu arada, Türkçe'ye, türban kelimesi başörtüsünün karşılığı olarak yerleşti.

Ek 16 ve 17

Özal'ın Başbakanlığı döneminde Türkiye Büyük Millet Meclisi, Yüksek Öğretim Kanunu'na 16'ncı maddeyi ekledi. (1988) Bu maddede, "Yüksek Öğretim Kurumları'nda, dershane, laborutuvar, klinik, poliklinik ve koridorlarında çağdaş kıyafette bulunmak zorunludur. Dinî inanç sebebiyle boyun ve saçların örtü ve türbanla kapatılması serbesttir" deniliyordu. Cumhurbaşkanı Evren, maddenin iptâli için Anayasa Mahkemesi'ne müracaat etti. Anayasa Mahkemesi 7.3.1989 tarihinde 16'ncı maddeyi "laik devlette, dinî inanca dayanan bir hukuki düzenleme yapılamaz" gerekçesiyle iptâl etti.

Bu defa 28.10.1990'da Yüksek Öğretim Kanunu'na 17'nci madde eklendi ve "Yürürlükteki kanunlara aykırı olmamak kaydıyla Yüksek Öğretim Kurumları'nda kıyafet serbesttir" hükmü getirildi.

Anayasa Mahkemesi ek 17'nci maddeyi Anayasa'ya aykırı bulmadı ama, iptâli reddeden gerekçesinde, 1989'da verdiği iptâl kararına atıf yaptı: "Yüksek Öğretim Kanunu'na eklenen ve içeriği bakımından dinî inanç ve gereklere dayalı bulunmayan, Anayasa Mahkemesi'nin 7.3.1989 tarihli kararına aykırı olmayan, üniversitelerde, çağdaş kıyafete ters düşen dinî nitelikli kılık ve kıyafetin serbest bırakılmasını öngörmeyen ek 17'nci madde, Anayasa'ya aykırı değildir" dedi.

Halen yürürlükte olan ek 17'nci madde, "Kanunlara aykırı olmamak kaydıyla Yüksek Öğretim Kurumları'nda her türlü kıyafeti" serbest bırakmıştır.

Anayasa Mahkemesi (Anayasa'nın 153'üncü maddesine göre) iptâl kararlarında kanun koyucu gibi hareketle yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez.

Kaldı ki, ek 17'nci maddeyi iptâl dahi etmemiş, sadece, Meclis'in iradesine ters düşen bir yorum yapmıştır; ek 17'nci maddenin "dinî nitelikli kılık ve kıyafetin serbest bırakılmasını öngörmediğini" belirtmiştir. Oysa 17'nci madde, Anayasa Mahkemesi'nin yorumunun aksine, tam da üniversitelerde başörtüsünü serbest bırakmak için çıkarılmıştır. Zaten Anayasa Mahkemesi'nin yorumları da bağlayıcı değildir. Bağlayıcı olan, sadece iptâl kararlarıdır.

O tarihte, bugün cumhurbaşkanı olan Sezer, Anayasa Mahkemesi üyesiydi. Sezer, karşı oy yazısında, "Ek 17'nci maddenin iptâl edilmesi gerektiğini; edilmemesi halinde yürürlükte olan kanunla başörtüsünün serbest kalacağını" belirtiyordu.

Sezer'in de vurguladığı gibi, iptâl edilmediği için 17'nci madde yürürlüktedir ve kanunlara aykırı olmamak kaydıyla Yüksek Öğretim Kurumları'nda her türlü kılık kıyafet serbesttir.

Kanun ve başörtüsü

Yanlış bir bilgilendirme sonucunda, başörtüsünün, devrim kanunlarına aykırı olduğu sanılıyor. Oysa başörtüsünü yasaklayan hiçbir devrim kanunu mevcut değil.

Kıyafet ile ilgili 3 kanun mevcut: 25 Kasım 1925 tarihli Şapka İktisası Hakkında Kanun, 3 Aralık 1934 tarihli Bazı Kisvelerin Giyilmeyeceğine Dair Kanun, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu.

NAZLI ILICAK

Künye

Temsilcilikler

ReklamTarifesi

AboneFormu

MesajFormu