Ana Sayfa
Gündem
Politika
Ekonomi
Dünya
Aktüel
Spor
Yazarlar
Televizyon
Sağlık
Son Dakika
657'liler Ailesi
Bilişim
Çalışanın Sesi
Diziler
Düşünce Gündemi
İzdüşüm
Kültür-Sanat
Okur Sözcüsü
Röportaj
Sinema
Yemek
Zamanda Yolculuk
Bize Yazın
Abone Formu
Temsilcilikler
Reklam
Künye
Arşiv

Yeni Şafak'ta Ara

Dönemin Başbakanı Demirel hakkında kurulan soruşturma komisyonunun çalışmalarını, konu yargıya yansıdığı için durduran TBMM kararını 36 yıl önce iptal eden Anayasa Mahkemesi, gerekçeli kararıyla, adeta bugün yaşanan Şemdinli Komisyonu tartışmalarına ışık tuttu.

"Mahkemenin bakmakta olduğu davanın konusu ile Meclis soruşturmasına konu olan iddia arasında bir ilişki bulunabilir" denilen gerekçeli kararda, "mahkemenin bakmakta olduğu davada kullandığı yargı yetkisiyle ilgili soru sorulmasına görüşme yapılmasına, beyanda bulunulmasına yer vermeden Meclis soruşturması konusunun görüşülmesinin mümkün olduğu", aksi durumun, "TBMM'nin kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak yetkisinin işletilmesini aksamaya varabilecek bir ters anlam verebileceği" bildirildi.

Davanın açılmasından sonra Şemdinli Komisyonu'nun Anayasa karşısında çalışmasını yürütüp yürütemeyeceği tartışmasına ışık tutacak 36 yıllık bir Anayasa Mahkemesi gerekçeli kararı ortaya çıkarıldı.

Kararda, komisyonunun çalışma yapabileceği, aksi yorumun doğru olmayacağı, yoksa bunun "TBMM'nin kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak yetkisinin işletilmesinde aksamaya varabilecek bir ters anlam verebileceği" bildirildi.

TBMM'de bugün Şemdinli Komisyonu ile yaşanan tartışmanın benzeri 1970'te de TBMM birleşik toplantısında da yaşandı.

29 Nisan 1970 tarihinde söz konusu toplantıda alınan 227 sayılı TBMM kararıyla, yargı bağımsızlığını düzenleyen o günün Anayasasının 132/3.maddesine ters düştüğü gerekçesiyle bir soruşturma komisyonu çalışması durduruldu.

CHP ve Güven Partisi'nin, bu kararın yeni İçtüzük ihdası anlamına geldiği gerekçesiyle iptal edilmesi yönündeki başvurusunu görüşen Anayasa Mahkemesi, 18.6.1970'de TBMM'nin söz konusu kararını oybirliğiyle iptal etti.

İptal edilen kararda; dönemin Başbakanı Süleyman Demirel hakkında "vazifeyi suistimal" (görevi kötüye kullanma) iddiasıyla kurulan soruşturma komisyon çalışması, "bir gazete hakkında başbakanın şikayeti üzerine açılmış bir dava bulunduğu, soruşturma hazırlık komisyonunun incelediği konu ile mahkemede açılan dava konusunun bir olduğu, komisyonunun hazırlayacağı rapor üzerine görüşme açılmasının Anayasa'nın 132/3.maddesine aykırı olduğu görüşüyle, durdurulmuştu.

Dönemin Anayasası'nın 132/3'nci maddesi ise bugünkü Anayasa'nın 138. maddesiyle paralellik gösterdiğinden, Anayasa Mahkemesi'nin söz konusu 36 yıllık kararı bugün de önemli.

DAR YORUM YASA ÇIKARMAYI BİLE ETKİLER

Gerekçeli kararda öncelikle, "Anayasa'nın yasakladığı; yasama meclislerinde, görülmekte olan bir dava hakkında veya yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulması, görüşme yapılması veya beyanda bulunulması değildir" denildi.

"Yasama meclislerindeki görüşmelere üçüncü fıkra ile konulan kısıtlamanın, sadece 'belirli bir davada kullanılan yargı yetkisi' ile sınırlı olduğu" vurgulanan kararda, yapılacak dar yorumun sonunda, "TBMM'nin kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak yetkisinin işlemesini aksatmaya kadar varabilecek bir ters anlam verebileceği" uyarısında da bulunuldu. Gerekçeli kararın günümüze de ışık tutacak bölümü şöyle:

YASAMA VE YARGI ARASINDA SINIR KARIŞMASI OLAMAZ

"Anayasa, uyumlu bir bütündür. Bir bölüm hükümlerinin, öteki hükümlerini işlemez duruma getirmesi veya işlemelerini aksatması düşünülemez. Mahkemelerin bağımsızlığını korumak üzere konulmuş bir hükmün TBMM'nin bir anayasal denetim yetkisini ve adli görevini engelleyebileceği hukukça savunulabilir bir görüş değildir. Mahkemenin bakmakta olduğu davanın konusu ile Meclis Soruşturmasına konu olan iddia arasında bir ilişki bulunabilir. Ancak mahkemenin o davada kullandığı yargı yetkisi ile TBMM'nin Meclis Soruşturması yetkisini kullanması arasında usul, erek, sonuç ve nitelik bakımından açık ve kesin ayrımlar vardır. Bu iki alan arasında bir tedahül (birbirinin içine girme), bir sınır karışması söz konusu olamaz. Onun içindir ki böyle bir durumda mahkemenin bakmakta olduğu davada kullandığı yargı yetkisiyle ilgili soru sorulmasına, görüşme yapılmasına, beyanda bulunulmasına yer vermeden Meclis soruşturması konusunun görüşülmesi mümkün olduğu gibi, mücerret (soyut) Meclis Soruşturması konusu ile dava konusu arasında herhangi bir ilişki bulunması, Meclis soruşturması üzerindeki görüşmelere mahkemenin bakmakta olduğu davada kullandığı dava yetkisiyle ilgili soru, görüşme ve beyan niteliği kazandırmaz."

Öte yandan bu gerekçeli kararı yorumlarken, Anayasa Mahkemesi'nin içtihatlarını değiştirmeyeceği gerçeğini de gözardı etmemek gerekiyor.