|

İran nehir yollarını kesti: IKBY su felaketiyle karşı karşıya

Irak, İran ve Suriye önümüzdeki on yılda gıda güvenliği ve içme suyu yetersizliği gibi nedenlerle büyük sorunlarla karşı karşıya kalacak. Kriz ilk olarak Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nde baş gösterdi. İran'ın IKYB barajlarını besleyen nehir sularının bir kısmını azaltması ve bir kısmını da tamamen kesmesi sebebiyle yeni bir insani kriz kapıya dayandı. Sorunun herhangi bir çözüme ulaştırılamaması ve tarım arazilerinin etkilenmesi bölge insanını göçe zorlayabilir. Yanı sıra turizm ve vahşi yaşam da bu felaketten sırayla payını alacak.

11:16 - 7/09/2020 Pazartesi
Güncelleme: 14:46 - 7/09/2020 Pazartesi
Yeni Şafak
​İran, son üç yıldır Irak'a su akışına kısıtlama getirerek tarımsal hasara ve su kıtlığına neden oluyor.
​İran, son üç yıldır Irak'a su akışına kısıtlama getirerek tarımsal hasara ve su kıtlığına neden oluyor.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, İran'ın baraj projeleri ve su kaynaklarının yollarını değiştirmesi nedeniyle yüz binlerce insanı etkileyecek bir insani krizle karşı karşıya.

Uzmanlar, yaklaşık iki milyon insanın temel geçim kaynağı olan büyük su kaynaklarının İran tarafından engellenmesinin Irak Kürt Bölgesel Yönetimini felakete sürüklediği konusunda uyardı.

Sirwan ve Küçük Zab nehirlerinin bölgedeki iki büyük baraj olan Süleymaniye bölgesindeki Darbandikhan ve Dukan barajı için çok önemli iki su kaynağı. Yetkililer İran'ın Irak'a su akışını sınırlandırmaya devam etmesi durumunda, sonuçların halk ve çevre için felaket olacağını vurguluyor.

Halepçe, Süleymaniye, Garmiyan ilçesi ve Diyala illerinde yaşayan yaklaşık 2 milyon kişi balıkçılık, içme suyu, turizm ve elektrik üretimi için bu iki nehre bağımlı olarak yaşamını sürdürüyor.

Sorunun herhangi bir çözüme ulaştırılamaması ve tarım arazilerinin etkilenmesi bölge insanını göçe zorlayabilir. Yanı sıra turizm ve vahşi yaşam da bu felaketten payını alacak.

Felaketten etkilenen barajlar

Darbandikhan barajı, Süleymaniye'nin 65 km güneydoğusunda yer alıyor ve İran'daki Zagros Dağları'ndan doğan ve Bağdat'ın güneydoğusundaki Dicle nehrinde biten Sirwan nehri üzerinde inşa ediliyor. Üç milyon metreküplük bir kapasiteye sahip olan baraj, sulama, sel kontrolü, hidroelektrik enerji üretimi ve rekreasyon (suya dayalı faaliyetler) için kullanılıyor.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nde yaşanan susuzluk problemi ve barajlarda gözlemlenen düşük su seviyesi temel olarak İran'ın Sirwan üzerinde inşa ettiği 16 barajdan kaynaklanıyor. En büyüğü Kermanşah eyaletinde bulunan, 2018'de tamamlanan ve Irak sınırına 28 km uzaklıkta bulunan Daryan barajı.

İran 109 yeni baraj yapacak

İran hükümeti, bu barajların amacının hidroelektrik enerji üretmek ve ülkenin güneybatısındaki arazilerin sulamasında kullanmak olduğunu söyledi.

Küçük Zab ise İran'ın Zagros Dağları'ndan doğuyor ve Süleymaniye'ye 70 km uzaklıktaki Dukan kasabasından geçerek Dicle'ye ulaşıyor.

İran'ın Su Kaynakları Yönetim projeleri kapsamında 2021 yılına kadar uzanan bir plan ile 109 yeni baraj inşa etmeyi amaçlıyor.


Halepçe felakete sürüklenir

IKBY için en büyük korkulardan biri de Nawsud içme suyu tünelinin İran tarafından kapatılması. Söz konusu tünelin suyunun kesilmesinin Halepçe vilayeti üzerinde büyük etkisi olacak. Halepçe Vali Yardımcısı Kawa Ali, içme suyunun yüzde 100'ünü kaybedeceklerini aynı zamanda tarım ve balıkçılık kaynakları için büyük bir engel oluşacağını vurguladı.

Iraklılar, suyun kesilmesinin Saddam Hüseyin rejiminin 1988'de Halepçe'ye kimyasal saldırıda bulunduğu sırada kurtarıcı olarak gördükleri İran'a güvenlerini kaybedecekleri, siyasi ve sosyal sorunlar yaşanacağı endişesini taşıyor.

Bölgedeki sivil toplum örgütleri, İran'ın suyu kesmeye yönelik stratejisinin tüm bölgenin ekosistemini değiştirmeye yeteceğini biyolojik çeşitliliğin feci şekilde zarar göreceği ve vahşi yaşamın yok olacağı konusunda uyarıyor. Bölgeyi terk etmek istemen halk çoğu noktada kuyu kazmaya yeniden başlayacak.

IKBY ve Irak hükümetleri, "tüm uluslararası normlara ve yasalara aykırı ve paylaşılan nehirlerden gelen su Irak ve İran halkının ortak malıdır" ifadeleri ile İran'a su akışını engellemeyi durdurmaya çağrısında bulundu.


#İran
#su savaşları
#IKBY
4 yıl önce
default-profile-img