İşte Suriye'de oynanan 'petrol' satrancının perde arkasındaki hamleler!

Suriye'de 7 yıl önce başlayan iç savaş geçen yıllar içerisinde birbirinden farklı aktörlerin birbirinden farklı hamlelerine tanıklık etti.. Esed rejiminin yanı sıra Amerika'dan Rusya'ya birçok farklı güç, bölgede varlık gösterirken, DEAŞ ve PYD gibi terör örgütlerinin işgalleri Suriye'yi tam olarak bir savaş alanına çevirdi. Tüm bunlar olurken 8 Şubat 2018'de Esed, ABD, PYD ve İran'ın adlarının geçtiği bir çatışma haberi en kritik bölgeden Deyri Zor'dan geldi. Bu kez konu daha derindi ve her şeyi anlatıyordu. Evet petrol...

SURİYE
Kuzey Afrika ve Arap Yarımadası'nın Anadolu ve Avrupa'ya açılan kapısı Suriye, aynı zamanda Irak ve Suudi Arabistan gibi petrol ihracatçısı olan ülkelerin Akdeniz üzerinden ihracat yapmaları için önemli bir konum. Kanıtlanmış enerji kaynağının en az iki buçuk milyar varillik petrol ve 240 milyar metreküplük doğalgaz rezervi olduğu biliniyor. ABD Kongresi için 2015'te yapılan araştırmaya göre, Suriye'de petrol üretimi, iç savaş öncesinde günde 400 bin varile kadar ulaşıyordu. Bu rakamlardaki en kritik bölgeyse Irak sınırının yakınındaki Deyrizor. Kenti ikiye bölen Fırat Nehri'nin doğusu, Suriye'nin en büyük petrol sahalarını oluşturan 11 yatağa sahip. Buradaki kuyular, ülkedeki enerji kaynaklarının yaklaşık üçte birini oluşturuyor.

ESED
Suriye'de 2011'de başlayan iç savaş, günlük petrol üretim miktarını yıllar içerisinde azalttı. Bu tabloda Esed rejimi 'petrol üreticisi' ve 'ihracatçısı' konumundan uzaklaşırken, Esed'in yerini DEAŞ ve PYD gibi terör örgütleri aldı. Önceleri Suriye'nin petrol ihracatı, ülke gelirinin yüzde 25'ini oluştururken, bu petrolün yüzde 95'i de Avrupa'ya gidiyordu. Avrupa Birliği, rejime tepki olarak 2011'de petrol alım-satımına yönelik ambargo kararı aldı, açık bir şekilde Suriye çıkışlı petrolün ithalatı ve nakliyesine yasak getirildi. Uluslararası bu yaptırımlar ve savaşın altyapıya verdiği zarar, petrol sektörünü rejim için kesintiye uğrattı. Bunun üzerine Esed, önce DEAŞ, ardından PYD'yle gizli anlaşmalar için masaya oturdu. Rejim,, petrol yataklarıyla zengin Deyri Zor'un batısına kaymış durumda...

DEAŞ
Terör örgütü DAEŞ, Suriye topraklarında etkili olmaya başladığı 2013 ortalarından itibaren, enerji sahaları üzerinden ilerleme planları izledi. Kısa süre içerisinde de ülkenin en büyük petrol ve doğalgaz yataklarıyla sahalarının bulunduğu Deyri Zor'un yanı sıra Rakka, Humus ve Haseke'deki kuyuları da işgal etti. DEAŞ'ın petrol ticaretindeki ilk müşterisi Esed olurken, elde edilen milyonlar dolarlık kazançlarla silah ve mühimmat alındı. Kentin büyük kısmı, Temmuz 2014'ten beri DEAŞ'ın kontrolü altındaydı, bu alan PYD'yle birlikte daraldı.

PYD
DEAŞ'ın Suriye'deki güç kaybının ardından terör örgütü PYD karşı atağa geçti. 2017'nin son çeyreğinde DEAŞ'a karşı Deyrizor'un sınırlarına doğru, Fırat Nehri'nin doğusunda ilerledi ve önce en büyük gaz tesisi Konoko'yu, hemen ardından da en büyük petrol sahası El Ömer'i işgal etti. Terör örgütü, ülkedeki enerji kaynaklarının yüzde 70'ten fazlasına sahip durumda. Şimdilerde PYD, Deyri Zor'da Fırat Nehri'nin doğusuna sahip... PYD yeni kaynaklar da açıyor, Kahtaniye, Bedran, Zarba, Saide, Babasi ve Alyan'da 3 ay önce yeni petrol kuyuları kullanıma başlandı.

Sistem nasıl işliyor?
Petrol üretiminin sürdüğü Rümeylan, Süveydiye ve Karaçok sahalarındaki yaklaşık 350 küçük çaptaki kuyudan, günlük 35 bin varil petrol çıkarılıyor. PYD, 2012'de Haseke Rümeylan'daki petrol kuyularını ele geçirdikten hemen sonra ticarete başladı. Peki sistem nasıl işliyor? Bu süreçte, parasal işlerden sorumlu olan Ali Şeyr adlı terörist, petrol anlaşmalarını yürüttü. İlk yıllarda DEAŞ'ın elindeki bölgeler üzerinden yapılan alışveriş, daha sonra rejim ordusundan Subay el-Katırcı'yla anlaşılmasıyla genişletildi. Satılan petrolün parası, önce Lübnan bankalarına oradan da Avrupa'ya aktarılıyordu.