İslâm dünyasının modern dönemde yetiştirdiği en önemli mimarlardan Prof. Dr. Amir Pasic, Bosna Hersek’in Mostar kentinde hayatını kaybetti. Balkan coğrafyasındaki Osmanlı eserleriyle alakalı çalışmalara da yoğunlaşan Pasic, 1993-2018 yılları arasında İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi’de (IRCICA) Mimarî Miras Bölümü’nün direktörlüğünü yürütmüştü. Eş zamanlı olarak Saraybosna Üniversitesi’nde akademik çalışmalarını da sürdüren Pasic, dünya çapında ün sahibiydi.
MOSTAR’IN İNŞASI
Uzun akademik ve meslekî yaşamı boyunca 21 kitaba ve 47 makaleye imza atan Prof. Dr. Amir Pasic, 1992-1995 arasında devam eden Bosna Savaşı sırasında Hırvatların kasten bombalayarak yıktıkları Mostar Köprüsü’nün restorasyonunda başrol oynamıştı. Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu geniş bir uluslararası konsorsiyum tarafından restore edilen Köprü, 2004 yılında yeniden hizmete açılmıştı. Köprünün açılış töreninde kurdele, İngiltere Veliaht Prensi Charles tarafından kesilmişti.
ÇOK SAYIDA ÖDÜL
Bosna Hersek Ulusal Eserlerini Koruma Kurulu Başkanı olarak da görev yapan Amir Pasic, mimarlık dünyasının en prestijli ödülü sayılan Ağa Han Vakfı Mimarlık Ödülü’nün de sahibiydi. Mostar ve çevresinde gerçekleştirdiği restorasyon çalışmaları sebebiyle 1986’da ödüle layık görülen Pasic, bunun dışında beş ayrı ödüle daha layık görülmüştü. Türkiye ile çok sıkı bağlantıları bulunan Pasic, İstanbul Yıldız Teknik Üniversitesi’nde dersler vermiş, birçok öğrencinin yetişmesine katkıda bulunmuştu.
Kasıtlı ve ısrarlı barbarlık
Osmanlı mimarisinin Balkanlar’daki incilerinden biri olan 1557 tarihli Mostar Köprüsü, Hırvatların tam 24 saat süren topçu ateşinin sonucunda, 9 Kasım 1993’te yıkıldı. Hırvat saldırganların komutanı, aynı zamanda bir oyun yazarı ve sanatçı olarak da adını duyuran Slobodan Praljak’tı. Savaşın bitmesinden sonra bir süreliğine kendi sivil yaşamına dönen Praljak, hakkında dava açılarak tutuklandı. Praljak, Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi’ndeki yargılaması devam ederken, 29 Kasım 2017 günü mahkeme salonunda içtiği zehirle intihar etti. Hırvat komutanın son sözleri “Yargıçlar, Slobodan Praljak bir savaş suçlusu değildir. Kararınızı küçümseyerek reddediyorum!” oldu.
