Yeni yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile her iki tarafın da Türkiye'de yerleşik kişi olması durumunda birbirleriyle yapılan bütün döviz bazlı sözleşmeler iptal edilip TL'ye geçilecek. 30 gün içerisinde sözleşmelerini yenilemesi gerekenler arasında, markalarla kira sözleşmelerini döviz bazında yapan AVM'ler de bulunuyor, her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama, leasing ile iş, hizmet ve eser sözleşmeleri de. Tüm bunlar yapılırken son tarih 12 Ekim olarak açıklandı. Bu kapsama giren binlerce sözleşme bulunuyor. Her bir sözleşmenin tek tek ele alınması gerektiğini belirten uzmanlar, sözleşmelerin dövizden TL'ye geçişte son güne bırakılmamasını da tavsiye ediyor.
İSTİSNALARA DİKKAT
Konu ile ilgili istisnalara da dikkat edilmesi gerekiyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı istisnalar ile ilgili iki önemli detayı üzerine basarak açıkladı. Bunlardan biri döviz cinsinden yükümlülükler. Bakanlık son yaptığı açıklamada konu ile ilgili internet sitesinden, “Yeni yapılacak veya mevcut akdedilmiş sözleşmelerle ilgili olarak, Bakanlığımızca uygun görülen bazı hallerin istisna tutulabileceği de hüküm altına alındı. Örneğin, 32 sayılı Karar'ın döviz kredilerinin kullanımını düzenleyen 17 ve 17/A maddeleri uyarınca herhangi bir kısıtlamaya tabi tutulmaksızın döviz kredisi kullanabilen ve dolayısıyla döviz cinsinden yükümlülük altına giren Türkiye'de yerleşik kişilerin yaptığı sözleşmeler, bu kapsamda dikkate alınacak” sözlerine yer verdi.
SON GÜNE BIRAKMAYIN
Düzenlemeye ilişkin kapsamın ekonomik faaliyeti sıkıntıya sokmayacak şekilde, ilgili kamu kurumlarının ve diğer paydaşların görüşleri de dikkate alınarak en kısa süre içerisinde belirleneceğine de vurgu yapıldı. Uzmanlar, bakanlığın istisna tuttuğu kapsamların dışında kalan binlerce sözleşme olduğunu vurgulayıp bunların son güne bırakılmamasını söyledi. Prof. Dr. Mustafa Serdar Özbek taraflar arasında anlaşma sağlanamayacak durumlar yaşanabileceğine dikkat çekti. Özbek, “TL’ye çevirirken hangi tarihteki kur üzerinden çevrileceği kararnamede yazılı değil. İşte bu aşamada her iki tarafında bir uzlaşma sağlaması gerekiyor. Kur yükseldiği için taraflardan birinin lehine olan konu diğerinin aleyhine olabilir. Bu noktada bir uzlaşma gerekiyor” dedi.
- Tahkim iyi bir çözüm
- Taraflar arasında anlaşma sağlanamaması durumunda en pratik yöntem arabulucuk ve tahkime başvurmak olarak özetleniyor. Prof.Dr. Özbek. “Davalar uzun sürebilir. Bu da sözleşme taraflarının işine gelmez. Tahkimdeki ihtisaslaşmış kişiler uyuşmazlığı çok hızlı ve ucuz bir maliyetle çözüyor” şeklinde konuştu.
Damga vergisi çıkabilir
Sözleşmeler yenilenirken damga vergisine de dikkat etmek gerekiyor. Yapılan sözleşmelerde döviz kurunu TL’ye çevirirken, bir fark çıkarsa, yani sözleşmedeki bedel yükselirse aradaki tutar için ilave damga vergisi ödemesi çıkıyor. Uzmanlar, bu konunun önemli olduğunu ve yeni çıkan damga vergisi ödemesinin de yapılması gerektiğini söylüyor.
Ciro üzerinden kira önerisi
Gıda Perakendecileri Derneği (GPD) Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Songör, yeni sözleşmelerin hangi kur üzerinden yapılacağının önemli olduğunu söyledi. Songör, “Perakende sektöründe en makul olan, alışveriş merkezlerindeki kiralamanın ciro üzerinden yapılması. Alışveriş merkezlerinin ve cadde mağazalarımızdaki mal sahiplerimizin de, sektörün geleceğini gözeterek her iki tarafın da kazanacağı şekilde adımlar atmasını bekliyoruz” dedi.
