Beştepe’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında bir toplantı yapıldı. Toplantının ardından Erdoğan, EYT düzenlemesine ilişkin açıklama yapıyor. EYT düzenlemesinde sona gelindi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, düzenlemenin kapsamıyla ilgili birazdan açıklama yapacak.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, EYT ile ilgili düzenlemeyle ilgili yıl bitmeden konuyu gündemlerinden çıkaracaklarını söylemişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde birazdan yapacağı açıklama ile EYT düzenlemesinin detaylarını kamuoyuna duyuracak.
EYT yılbaşından önce çıkacak mı?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, milyonlarca yurttaşın merakla beklediği Emeklilikte Yaşa Takılanlarla (EYT) ilgili yaptığı açıklamada "Arzumuz EYT'yi yılbaşından önce gündemimizden çıkarmak" ifadelerine yer vermişti. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili düzenlemenin bu hafta açıklanacağını duyurdu.
EYT'de yaş şartı var mı, ne zaman çıkacak?
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Bilgin, emeklilikte yaşa takılanlara yönelik düzenlemeye ilişkin, "En kapsamlı düzenlemeyi yapacağımızdan kimsenin şüphesi olmasın." dedi. Bakan Bilgin, emeklilikte yaşa takılanlar konusunun Türkiye'nin önündeki en önemli konulardan birisi olduğunu, bunun uzamasının nedeninin ise her kesimin dinlenmesinden kaynaklandığını söyledi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT düzenlemesine ilişkin soru üzerine, Cumhurbaşkanlığı Kabine Toplantısı'nda bu konudaki önerileri Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a ileteceği bilgisini verdi.
Bilgin, gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra son kararın verileceğini kaydederek, "İmkanlar nispetinde en kapsayıcısını yapacağımızı söyleyebilirim." dedi.
EYT ne zaman çıkacak?
Bakan Bilgin, "Takvim belli mi?" sorusunu, "Ocağa varmadan biz masamızdan kaldırırız. Yani önümüzdeki hafta Meclis'e gitmiş olur." şeklinde cevapladı. "İşverenlerin kıdem tazminatı ödemesi için Hazine destekli Kredi Garanti Fonu kefaletiyle sunulacak destek banka limitlerinden düşecek mi?" sorusu üzerine Bilgin, "Bu işverenlerin kredi limitleriyle ilgili değil. EYT'liler, emekli olmaları durumunda biliyorsunuz kıdem tazminatı alacaklar. İşverenler, onlar adına bir kredi alacaklar ama ödemeyi biz işverene değil doğrudan doğruya işçiye yapmayı düşünüyoruz." dedi.
Bilgin, "Emekli olanlar, çalışmaya devam ederlerse, aynı işçiler işlerinde çalışmaya devam ederlerse sosyal güvenlik destek primi ödeniyor. O destek primi şimdi yüksek, emekli olup çalışanları, çalıştırmasınlar diye yüksek. Onu emekli olmadan çalışanlarla aynı seviyeye getirmeyi düşünüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
EYT’li sayısı kaç?
EYT'lilerin sayısına ilişkin soruya Bilgin, "Aralık başındaki rakam 1 milyon 900 bindi. Sayılar her ay artıyor. Ocak başında 2 milyonu geçebilir. 1 milyon 900 bin kişi, yaş şartı hiç konmasaydı, diğer iki şartı yani prim gün sayısını ve süresini yerine getirdiyse emekli olabilecekti. Bunların yaklaşık 400 bini memur, yaklaşık 480 bini Bağ-Kur'lular, çoğunluğu da 4A'lılar yani özel sektörde ağırlıklı olarak çalışanlar. Hiç işi olmayan, bir yerde çalışmayan ama yaşı bekleyenlerin sayısı da 274 bin kişi." yanıtını verdi. Bilgin, yaş sınırı olması halinde EYT'lilerin aşağı yukarı yarısının bu yıl, yarısının da gelecek yıl emekli olacağını söyledi.
EYT için kritik toplantı
Emeklilikte yaşa takılanlar oldukça kritik bir başlık. Yaklaşık 1 buçuk milyon kişiyi ilgilendiren bu konuya cevap aranıyor. Asgari ücret de yine önemli konuların başında geliyor. Beştepe’de önemli bir toplantı gerçekleşti. Emeklilikte yaşa takılanların merakla beklediği EYT yasasına son şekli vermek için çalışmalar tamamlanıyor. Bu kapsamda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin ile Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'yi kabul etti. Kritik toplantıda iki bakan da EYT yasasına ilişkin sunum yaptı.
EYT düzenlemesi detayları neler, emeklilik düzenlemesi içeriğinde neler var?
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, aralık ayında Meclis'e sunacaklarını belirttiği emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili düzenlemeye ilişkin "Kadınlar için 20 yıl, erkekler için 25 yıl şartını yerine getirdikleri zaman onlar da bundan istifade edecekler. Düzenleme şartları herkesi kapsayacak. EYT’de 1999 öncesi 5000 prim gün şartını değiştirmiyoruz" dedi.
- "Şu anda yaş şartını kaldırırsak prim gün sayısı ve hizmet süresi tutan yaklaşık 1,5 milyon kişi var" açıklamasını anımsatan Bilgin, şöyle konuştu:
- "EYT konusunda çok açık söyledim. Bugün 1,5 milyon civarında dediğim rakam; haziranda aldığımız veri. Bu rakam yıl sonu itibarıyla değişir. Çünkü orada neye bakıyoruz? Prim gün sayısına. Bazı milletvekillerince 'prime takılanlar' gibi bir şeyin oluşacağı söylendi. Prime takılanlar olmayacak. Neden olmayacak? Çünkü o günkü, 8 Eylül 1999 öncesi prim gün şartını değiştirmiyoruz; 5000 ve 5400.
EYT ne zaman çıkacak?
- AK Parti Grup Başkanvekili Muhammed Emin Akbaşoğlu, Meclis'te düzenlediği basın toplantısında gündemi değerlendirdi. Akbaşoğlu, merak edilen 'EYT ve sözleşmeli personel' gündemiyle ilgili konuştu. AK Parti Grup Başkanvekili Emin Akbaşoğlu, "EYT ve sözleşmeli personelin kadroya geçilmesine ilişkin düzenlemeleri aralık ayı içinde yapmayı planlıyoruz. En kötü ihtimal 2023 yılı başında yasalaşmasına şahit olacağız" dedi.
TİSK Başkanı Akkol'dan EYT açıklaması
- TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol, Meclis'e bu ay gelmesi beklenen EYT düzenlemesine ilişkin açıklama yaptı. Akkol, emekli-çalışan arasındaki SGK prim farkının giderileceği ve KGF ile işverenlere uygun kredi verileceği konusunda bakanın müjde verdiğini söyledi. Akkol, "EYT konusunda hem çalışanların hem de işverenlerin beklentisini karşılayacak çözümlere ihtiyacımız var" dedi.
EYT’liye kıdem tazminatı nasıl verilecek?
Emekli olacak çalışanların aynı anda emekli olması durumunda ciddi finansman çıkması söz konusu. Bakanımız KGF'den uygun kredi ile işverenlerin yalnız bırakılmayacağı müjdesini verdi.
Üçüncü konu yüzlerce kişinin aynı anda emekli olması durumunda iş sağlığı ve güvenliğ etkileyecek durumlar ortaya çıkabiliyor. Planlama dahilinde olunması gerekiyor."
EYT’de askerlik prim borçlanması var mı?
Askerlik prim borçlanmasının EYT'de yer alıp almayacağı net değil. Şimdilik SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı için prim gün sayıları neteşti. Ancak askerlik borçlanmasının EYT'den önce yapılması ve EYT'de bu borçlanmanın yer almaması halinde SGK'dan ödenen borçlanmanın geri alınma hakkı var. Yani askerlik prim borçlanması EYT kapsamında yer almazsa düzenlemeden yararlanacak sigortalılar ödedikleri borçlanma tutarını geri tahakuk edebilecekler.
Staj sigortası EYT’de başlangıç sayılacak mı?
Staj ve çıraklık dönemi sigortaların EYT için başlangıç sayılıp sayılmayacağıyla ilgili bir soruya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, "Onlar farklı. Onlar EYT kapsamında değil zaten. Sigorta girişi olanlarda bir sorun yok. Çıraklık ve stajyerlik bir sigorta girişi değil. Onlar sağlık sigortasını korumak üzere geliştirilmiş bir sistem." yanıtını verdi. Yani staj sigortası EYT'de başlangıç tarihi olarak sayılmayacak.
EYT’den kimler yararlanacak?
EYT'den yararlabilmek için;
- 1: 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta kaydının bulunması,
- 2: 5 bin prim gün sayısının tamamlanmış olması,
- 3: Erkekler için 25 yıl, kadınlar için ise 20 yıl sigortalılık süresinin dolması gerekiyor.
Örneğin düzenleme 1 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girdiğinde 5 bin prim gün sayısını tamamalmış ve 1 Eylül 1999'da sigortaya kaydı olan bir erkek çalışan prim gün sayısı dolmasına rağmen 25 yıl sigortalılık süresi 1 Eylül 2024'te dolacağı için düzenlemeye ancak 1 Eylül 2024'te başvurabilecek.
EYT emeklilik başvurusu kimler yapacak?
Yine aynı tarihte yani 1 Eylül 1999'da sigortaya kaydolmuş kadın çalışan düzenleme 1 Ocak 2023'te yürürlüğe girerse düzenlemeden faydalanabilecek. Ancak bu çalışanın prim gün sayısı 5 bin günden az ise bu çalışan sigortalılık süresini tamnalamasına karşın prim gün sayısını tamaladığında ancak EYT düzenlemesine başvurabilecek. EYT düzenlemesine başvuru için bir süre kısıtlaması bulunmuyor. Dolayısıyla prim gün sayısı ve sigortalılık yılı tamamlanan ve 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta kaydı bulunan çalışanlar şartları yerine getirdiklerinde düzenlemeden yararlanmak ve emekli olmak içijn başvuru yapabilecekler.
- EYT emeklilik düzenlemesinde en çok cevabı merak edilen sorulan sorular?
EYT İÇİN FAZLA MESAİ NASIL HESAP EDİLECEK?
- Farklı bir hesap yöntemi yok. Fazla mesai için yürürlükte olan mevzuattan herhangi bir farklılık yok. EYT'li olmak fark ettirmiyor. Fazla mesai düzenlemesinin EYT ile bir ilgisi yok. Fazla mesai yapan da yapmayan da bu değişiklikten eşit şekilde yararlanır.
EYT İÇİN İSTİFA ETMEK Mİ GEREKLİ?
- Evet. EYT düzenlemesi sonrasında gerekli sigortalılık ve prim koşullarını yerine getiren kişiler, emekli olmak isterlerse muhakkak “emeklilik sebebiyle istifa” etmek zorundadırlar. İşyeri de işten çıkışı “emeklilik sebebiyle istifa” kodundan SGK’ya bildirmelidir. Hem çalışayım hem de emekli aylığımı aynı anda bağlatayım gibi bir sistem bulunmuyor. Mevzuatta yeri yok.
EYT'Lİ İKİNCİ KEZ EMEKLİ OLABİLİR Mİ?
- İşten ayrılış nedenlerine bağlı olarak hak kazanabilirler ama tekrar emeklilik nedeniyle kazanamazlar. Yani EYT sebebiyle ayrılıp emekli aylığını bağlatan bir çalışan, tekrar çalışmaya başladığında ikinci kez çalışmaya başladığı andan itibaren en az bir yılı o işyerinde geçirmelidir. Bu koşula bağlı olarak işinden haklı nedenle fesih ile ayrılmış ya da işveren hizmet sözleşmesini geçerli nedenle sonlandırmışsa kıdem tazminatını en son çalıştığı süre üzerinden alır. Ancak çalışanın emekliliği sebep göstererek tekrar o işyerinden kendisinin ayrılması durumunda ikinci kez kıdem tazminatı ödenmez. Emeklilik durumunda sadece bir kez kıdem tazminatı ödenir.
EYT SONRASI İŞE DÖNEBİLİR MİYİM?
- Evet. Ancak, işverenle aralarında yaptıkları anlaşmaya bağlıdır. EYT sonrasında işyerinden ayrılıp emekli aylığı bağlatan kişiyle iş yeri arasında özel hukuk ilişkisi sonlanmıştır. Bu nedenle işveren yeni bir ücret önerebilir. Hatta bu ücret daha önce ödenen ücretin altında bile olabilir. Bu durumda işverene herhangi bir yaptırım uygulanamaz. Bu tamamen yeni bir iş ilişkisi olarak algılanacağı için, işçi ile işverenin karşılıklı anlaşmasına bağlıdır.
EYT'Lİ OLUP ÇALIŞANLARIN MAAŞI ARTAR MI?
Ücretlerinin brüt veya net olarak belirlenmesine göre farklılaşabilir. Eğer mevcut ücreti kıdem tazminatı tavanına yakın olacak şekilde artmışsa emekli aylığı olumlu olarak etkilenir.
EYT emekli maaşı nasıl hesaplanacak?
EYT düzenlemesi nasıl çıkarsa çıksın emekli aylığının miktarı kişiye özel olacak.
- Emekli aylığı hesaplanırken, 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası hizmetler için ayrı ayrı asgari aylık kuralları uygulanıyor.
- 2000 öncesindeki hizmetler için emekli aylığında alt sınır, en düşük prime esas kazancın yüzde 70'inden az olamıyor.
- 2000-2008 döneminde bu oran asgari ücretin yüzde 35'ine düşürüldü. 2008 sonrası dönem için asgari ücretin yüzde 35'i uygulanıyor.
- Bakmakla yükümlü olunan kişiler varsa aylıkları asgari ücretin yüzde 40'ından az olamıyor.
- EYT'liler başvuruda bulunduğunda bu üç dönem için ayrı ayrı 'tam aylık' hesaplanacak.
Daha sonra her bir dönemdeki çalışma süresi toplam prim gününe bölünerek o dönem için 'kısmi aylık' tutarı hesaplanıyor.
Üç dönemin kısmı aylığı toplanarak emekli aylığı bağlanıyor.
EYT’liler ne kadar promosyon alacak?
Bilindiği üzere EYT’liler emekli olduklarında kendilerine emekli maaşı bağlanacak ve emekli maaşı olarak ödemelerini alacaklar. Diğer yandan EYT’lilerin kıdem tazminatı almaya hakları olduğu da ifade ediliyor. Buna yıllık izin ücreti ödemeleri eklediğinde işten çıkış sırasında iki ödeme birden almaları mümkün görünüyor. Emeklilere bayramda bayram ikramiyesi de ödeniyor. Bir EYT’li şubat ayında emekli maaşını alırsa, nisan ayında ramazan bayramı ikramiyesini almaya hak kazanabilir. Dolayısıyla emekli maaşı, kıdem tazminatı, izin ücreti, yeni iş yerinden maaş, banka promosyonları ve bayram ikramiyesi hesaba katıldığında bazı EYT’li emeklilerin 7’ye varan ödeme almaları muhtemel görünüyor.
