Eğitimleri iki yıl sürüyor: Afetlerde en kritik görevler onların

Eğitim hakkında bilgi veren İstanbul AFAD Köpekli Arama Ekibi Amiri Tamer Ünal, "Köpeklerimiz, enkazda 20 dakika kesintisiz arama yapmak zorundalar. Herhangi bir emareye rastladıklarında ki havlayarak bize uyarıda bulunurlar, havladıkları zaman, işaret verdikleri zaman ikinci köpeğimizi de yönlendiriyoruz. Malum, kurtarma faaliyeti çok daha uzun bir zaman aldığı için köpeklerimiz bize kazazedeye en yakın noktadan havlayacak, işaret verecek şekilde eğitiliyor. Kurtarma çalışması, bu faaliyetten sonra başlıyor zaten. Enkaz kaldırıldıkça, kazazedeleri tespit etmek için yine köpekleri zaman zaman enkazda çalıştırıyoruz. Her aşamada köpekler çalışıyor. Bunun bize hissettirdiği çok fazla şey var ama bulması yetmiyor, oradan sağ salim dışarıya çıkartmamız gerekiyor. Çünkü zamanla yarışıyoruz aslında bu konuda. Dünyada köpeklerin burnu üzerine herhangi bir cihaz yok. 20 dakika bizim için çok küçük bir zaman ama bir kazazede için çok büyük zaman. Enkazda aramalarımızı yapıp, en kısa sürede köpeklerimizin canlı kişilere ulaşmasını bekliyoruz" dedi.

Köpeklerin aldığı eğitimlerle ilgili bilgi veren Ünal, şunları söyledi: "Burada arama köpeği, aslında enkazda canlı insan bulan köpekler yetiştiriyoruz. İstanbul AFAD Köpekli Arama Eğitim Merkezindeyiz. Bu merkezimiz köpeklerin temel eğitimlerini vermek için kurgulanan bir merkezimiz. Eğitimler köpeklerin oyun oynama güdülerini kullanarak yapılıyor zaten. Köpek sahibiyle eğlenmeye başlıyor, oyun oynamaya başlıyor. Sonra sahibi yerine kazazede geliyor, kazazede ile çeşitli alanlarda oyun oynayıp, ondan sonra aynı şeyi enkazda da yapıyor. En sonunda, ki uzun süren bir eğitim. 1,5-2 sene süren bu eğitimin sonunda köpek hangi alanda, hangi mevsim şartlarında olursa olsun fark etmez, enkaz alanına getirdiğinizde orada mahsur kalan kazazedeyi bulmak üzere eğitilmiş oluyor"

AFAD Başkanlığı'nın 2011 yılında yayınladığı yönetmelikle, Türkiye'deki olağanüstü durumlarda görev yapacak köpeklerin, yetkinliğini ispat etmesi gerektiğini ifade eden Ünal, sınav aşamalarını ise, "Bunun için de her yıl düzenlenen sınavlar oluyor. Bir köpek ve eğitmeni o sınavlarda başarılı olurlarsa, çeşitli görevlerde çalışma yetkisine sahip oluyorlar. Ve bu sınavlara biz iki senede bir girmek zorundayız. Hem kendimizi dinamik tutmak, hem de görev yetkinliğimizi ispatlamak adına. İki aşamalı bir sınav bu, ilk aşama eğitim yeterlilik sınav aşaması. Bu aşamada köpeklerin agrasyonundan, itaatine, yönlendirmesinden çevikliğine, odaklı havlama dediğimiz yani belli bir süre havlamasına bakılıyor. Ve daha göreceli olarak küçük bir enkazda iki kişiyi bulma zorunluluğu var. Eğitim yeterlilik aşamasını geçen köpekler, görev yeterlilik sınavlarına girmeye hak kazanıyorlar. Göreve yeterlilik sınavı da 3 aşamalı bir sınav, toplamda 6 kazazede var. Eğitmen kazazede sayılarının ne olduğunu bilmiyor. Çünkü 3 enkaz etabı var, her etapta saklı olan kazazedeleri bulmak zorunda. Burada da 6 kazazededen 5'ini bulması gerekiyor" diye anlattı.

Türkiye'de 40 civarı arama köpeğinin olduğunu dile getiren Ünal, şöyle devam etti: "Biz burada 4 arama köpeği eğitmeniyiz. Şu an elimizde 4 tane sertifikalı köpeğimiz var. 2 tane eğitimine yeni başladığımız köpeğimiz var. İki tane de arazide yapılan aramalarda kullandığımız köpeğimiz var. Bunun yanında 21 Eylül'de başladığımız eğitim grubumuz var. 17 kişi, bunlara da enkazda canlı insan arama köpekleri yetiştiriyoruz. İstanbul İtfaiyesi, ilçe belediyeleri ve gönüllü kuruluşlar bu eğitime katılıyorlar. AFAD sınavına girmeleriyle bu eğitim sonuçlanacak o da muhtemelen 1,5 sene sonra olacak. Türkiye'de AFAD sınavını geçmiş aşağı yukarı 40 tane köpek var. 2019 yılında yapılan sınavda bizim bir köpeğimiz 300 tam puan alarak eğitmeni ile beraber 1. Oldu. Adı Zet, eğitmeni de Haydar Başpınar. O ikisi birinci oldular. İnsanlarda çok güzel köpekler var, evlerde duruyor. Çok aktif köpekler. Eğer isterlerse bizden arama köpeği eğitimi ile ilgili hem bilgi alabilirler hem de zamanlarını ayırabilirlerse bu eğitimlere katılabilirler"

6,5 yaşındaki Kuzey isimli köpeğiyle İzmir depreminin ardından arama-kurtarma çalışmalarına katılan Ceyhun Ersöz ise şunları söyledi: "İzmir depremini duyduğumuz gibi hazırlandık zaten. Köpeklerimizle sürekli burada çalışıyoruz, bu tür şeylere zaten hazırlıklıyız. İlk yarım saat içinde hazırlanıp yola çıktık. İzmir'e vardığımızda çok fazla beklemedik. Kendimizi bildirdikten sonra, hemen enkaza yönlendirdiler. Gittiğimiz ilk enkaz pres halindeydi. 7 cansız bedene ulaşıldı zaten orada. Daha sonra yarı çökmüş bir binada arama yaptık. Sonrasında da asıl görevi tamamladığımız Rıza bey Apartmanına ulaştık. Orası aslında köpeklerimiz için çok uygun çalışmalar değildi. Gerekçesi de koku çıkışı bizim için önemli. Orada aramaları gerçekleştirdik, aslında bir bulguya rastlamadık. Hem enkazın çok yüksek olması, hem pres halinde olması hem de koku çıkışının yandan olmasından kaynaklı bir emareye rastlamadık ama Ayda bebeğimiz orada çıktı, bu da bizim yüzümüzü güldürdü açıkçası"