Bursa'nın Ayasofya'sı Ulu Cami

Osmanlı Devleti'nin dördüncü hükümdarı Yıldırım Bayezid tarafından 1396-1399 yıllarında yaptırılan abidevi eser, erken dönem Osmanlı sanatının en önemli örneği, Türk ve İslam dünyasının da önemli camileri arasında yer alıyor.

İstanbul'dan Bursa'ya gelen ve Ulu Cami'de sabah namazı kılan Turan Akyıldız, Ulu Cami atalarımızdan bize yadigar. Manevi değeri çok büyük. Tarihi bakımdan da çok önemli bir yere sahip. Burası Osmanlı'nın temelinin atıldığı yerler olduğu için buradaki camilerin maneviyatı çok farklı. Müslüman olarak burada olmaktan dolayı çok büyük haz duydum. Herkesin gelip burayı görmesini isterim. dedi.

Açılışında ilk hutbeyi Somuncu Baba'nın verdiği, ilk imamı da Mevlid-i Şerif'in yazarı Süleyman Çelebi olan bu kutlu mekan, büyük alimlerin eserlerinde Mescid-i Haram, Mescid-i Nebevî, Mescid-i Aksa ve Şam'daki Emeviye Camisi'nin ardından beşinci ziyaretgah olarak zikrediliyor.

Evliya Çelebi'nin, Bursa'nın Ayasofya'sıdır. Bütün camilerin ulusudur ifadesiyle anlattığı Ulu Cami, Bursa'nın itibarı en yüksek mabedi ve kalbi konumunda bulunuyor.

Yerli ve yabancı birçok turistin akın ettiği camide bir de Mısır'ın fethiyle elde edilen kutsal emanetlerle İstanbul'a getirildikten sonra Yavuz Sultan Selim tarafından Ulu Cami'ye hediye edilen 500 yıllık Kabe'nin kapı örtüsü de sergileniyor.

Artvinli Yener İlhan da Bursa'ya geldik. Ulu Cami'de sabah namazını kılmadan gitmek olmaz. Buranın atmosferi çok farklı. Bu camide hissettiklerimiz daha farklı oluyor. Tarihi bir cami olduğundan olabilir. Ayrı bir haz veriyor bana. Çok güzel bir mekan. Her zaman gelmek istiyorum ama mümkün olmuyor. ifadelerini kullandı.

Mimarı kesin olarak bilinmemekle beraber Ali Neccar ya da Hacı İvaz Paşa tarafından inşa edildiği düşünülen kutsal mekan, en kapsamlı onarımını 1855 depreminden sonra görürken, 17 kubbesi yıkılan cami onarılarak 1862 yılında yeniden ibadete açıldı.

1889 yangınında da hasar gören cami, bütün bunlara rağmen bugüne kadar ilk dönemki ihtişam ve dokusunu koruyarak geldi.

Mekanı 55 metreye 69 metre boyutlarında kareye yakın dikdörtgen planlı olup 20 kubbeli olan caminin kuzeydeki Taçkapı dışında doğu ve batı cephelerinde iki kapısı daha bulunuyor. Cephelere altta 26, üstte 32 pencere açıldığı gibi onikigen planlı mermer havuzun kubbesinin üzeri açık bırakılarak caminin havalandırılması ve ışık alması sağlanıyor. Yapıyı örten 11 metre çapındaki kubbeler 12 adet kare sütunla taşınıyor.

Caminin ceviz ağacından kündekari minberi bir sanat şaheseri olarak nitelendiriliyor. Ustası Hacı Muhammed bin Abdülaziz İbnü'd-Dakki olan minberin ilginç özelliklerinden biri de Kur'an-ı Kerim'deki ayet sayısına tekabül eden 6 bin 666 adet parçadan meydana gelmesi. Minberin mihraba bakan doğu yüzünde güneş sisteminin batı yüzünde ise galaksi sisteminin tasviri yer alıyor.

Caminin içini adeta hat müzesine çeviren ayaklardaki ve duvarlardaki yazılar Abdülfettah Efendi, Kazasker Mustafa İzzet Efendi, Sami Efendi, Mehmed Şefik Bey gibi meşhur hattatlara ait. Camide II. Mahmud'a ait bir levha da yer alıyor. Yıldırım Bayezid Vakfının mütevellisi Mustafa Efendi'nin yaptırdığı sade ve zarif müezzin mahfiline çıkan merdivenin altındaki alınlıkta şair Rahimi'ye ait ta'lik yazılı kıta, 1549 tarihli olarak camideki en eski yazı olarak biliniyor.

Hat örnekleriyle yazılmış, ibadetleri gereği gibi yerine getirmeyi, sosyal hayatta güzel ahlak ve dürüstlük üzerine kurulu yaşamayı, yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik eden hadisler, cami içinde seçilen yerleriyle de anlamlı mesajlar veriyor. Sultan ile ilgili bir hadis sultan mahfiline, namaz kıldıktan sonra camiden çıkan kişiye dışarıda da ahlaklı olması yönünde mesaj veren hadis de cami kapısının yanına yazılı şekilde görülebiliyor.

Hat sanatının özgün örnekleri olarak gösterilen yazılar arasında vav harflerinin çokluğu dikkati çekiyor. Bu harfin sanat ve estetik değeri yüksek olduğu gibi insanın ana rahmindeki ve kulun secdedeki halini hatırlatması yönüyle de derinlik taşıyor. Bu yüzden caminin her yanı çifte, iç içe geçmiş ve derece derece küçülen ve sarmaşık gibi birbirine sarılmış vav'larla donatılmış.

İşte Bursa'nın Ayasofya'sı: Ulu Cami...

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.