Kurban pazarlarının tarihi hakkında Yeni Şafak’a bilgi veren tarihçi Nermin Taylan, pazarların Peygamberimiz Hz. Muhammed döneminde sisteme oturtulduğunu söyledi. Taylan, bu dönemde pazarlardaki fiyat eşitsizliklerinin önüne geçmek için kurban fiyatlarına sınırlama getirildiğini söyledi. Taylan, asırlardır kurulan kurban pazarlarını şöyle anlattı:
“Hristiyanlık Hz. İsa’dan yaklaşık 200-300 yıl sonra ortaya çıkan bir dindir. Onun öncesinde Yahudilik inancına baktığımızda Eski Ahit’te ve kendi inançlarında özellikle İsrailayat’ta söylemler şudur. Tanrı dünyaya cennetten kopmuş kutsal bir taş indirdi. Taş dünyada bir oraya bir buraya yüzyıllarca gitti geldi ve en son Kudüs’te Mescid-i Aksa’nın bulunduğu tepede sabit kaldı. İnanışa göre Kudüs’ün kutsallığı da bu taştan geliyor. Kudüs’ü ilk fetheden Davut Peygamber ve daha sonrasında Süleyman Peygamber bu taşın üzerinde kurban kestiler. Hz. İbrahim’den önce de aslında kurban vardı. İlk sunak yani ilk kurban o taşın üzerinde yapıldı.
Kudüs’te kesilen o ilk kurbanın ardından Yahudilik inancının Mısır’dan çıkışı bayram addedildi. Bu çıkış günü koyunlar kesildi. Gelenek haline geldi ve daha sonra Kudüs’te kurban pazarları kurulmaya başlandı. Mısır’da firavunlar Tanrı’nın temsilcisi kabul ediliyordu. Onların adına kurban kesiliyordu. Cahiliye Devri’ne baktığımız zaman, putlara tapılan bir dönem. Kabe’nin etrafında kurban pazarları kuruluyordu. Terviye gününden sonraki gün kurban kesiliyordu. Yani İslamiyet’ten önce de kurban pazarları vardı.
Kurban kesimi ve kurban pazarı Yahudilik’te vardı, Cahiliye Dönemi Arabistanı’nda vardı, Pagan Roma’da vardı. Hatta bununla ilgili İncil’de şöyle bir hikâye de anlatılır, Hz. İsa, Mescid-i Aksa’nın içinde kurban pazarlığı yapıldığını görünce, ‘Siz Allah’ın dinine nasıl ticaret karıştırıyorsunuz. Size dininiz bunu emretmiyor. Allah’a kurban eden kişi kendi malından kurban edecek, kendi evinden getirdiğini kurban edecek yani kendi beslediğini kurban edecek. Ne bu kurban pazarları. Siz Yahudi’siniz ama yüksek fiyatlardan mal satıyorsunuz. Mescid-i Aksa’yı bu hale getiremezsiniz. Burada pazar kuramazsınız’ diye tepki gösteriyor. Peygamberlik tebliğ olunmuş ama henüz çevresindekiler bu durumu kabul etmemişken gerçekleşiyor bu olay. Hz. İsa’nın çarmıha gerilmesi olayı da buradan başlıyor zaten.
Arabistan yarımadasında, devlet yoktu, kabileler vardı, her kabilenin bir reisi vardı. Devlet olmadığı için de pazarların devlet güvencesi yoktu. Peygamber efendimiz devlet düzeni kurdu, devlet düzenini kurduktan sonra da bu tarz pazarları bir düzene sokmaya çalıştı. Mesela kurbanın ederi 5 lira ise 10 liraya kurban satımına izin verilmezdi. İslamiyet ve Peygamberimiz insanlar arasındaki diyaloğu düzene soktuğu gibi, köle ile efendisi arasındaki adaleti sağladığı gibi kurban ibadetini ve kurban pazarlarını da düzene soktu. Bize miras kalan bu düzen efendimiz döneminden beri gelen bir düzen.
Pazarların tamamen düzene girmesi de Türklerin İslamiyet ile tanışmasıyla birlikte gerçekleşti. Emeviler, Abbasiler, Selçuklular ve Osmanlı İmparatorluğu’nda da bu uygulama vardı. Bize şu an miras bırakılan kurban pazarları da tam anlamıyla Osmanlı döneminde düzene sokuldu.
Kurban pazarlarının tarihini net bir şekilde söyleyemeyebiliriz ancak insanlık tarihinin başından beri olan bir uygulama diyebiliriz.”
