Tüm dünyanın merakla beklediği Ayasofya kararı sonunda çıktı. Danıştay 10. Dairesi, Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını iptal etti.
Müslüman aleminin sevinçle karşıladığı kararın açıklanmasıyla fethin sembolü olan Ayasofya hakkında bazı sorular da merak konusu oldu. Ayasofya cami oldu mu, Ayasofya’da ilk namaz ne zaman, Ayasofya’nın önemi nedir, ne zaman müze oldu, Ayasofya ne zaman müze oldu?
Ayasofya'da ilk namaz ne zaman kılınacak?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, gerçekleştirdiği konuşmada Ayasofya'da ilk namazın 24 Temmuz 2020'de kılınacağını açıkladı.
Hukuksal süreç nasıl başladı?
Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği, Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine yönelik Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle Danıştayda dava açtı. Davayı duruşmalı inceleyen Daire, 2 Temmuz'daki duruşmada tarafları dinledi. Duruşmanın ardından dosyayı inceleyen Danıştay 10. Daire kararını verdi. Daire, Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını iptal etti.
Ayasofya'nın önemi nedir?
Ayasofyanın Müslümanlık için yeri büyük. Özellikle İstanbul'un fethini gerçekleştiren Fatih Sultan Mehmet'in Ayasofya için yaptıkları, söyledikleriyle, Ayasofya'nın değeri arttı. Fatih Sultan Mehmet, Ayasofya'nın günümüze kadar gelmesinde büyük rol oynadı.
Ayasofya Doğu Roma İmparatorluğu’nun İstanbul’da yapmış olduğu en büyük kilise olup aynı yerde üç kez inşa edilmiştir. İlk yapıldığında Megale Ekklesia (Büyük Kilise) olarak adlandırılmış, 5. yüzyıldan itibaren ise Ayasofya (Kutsal Bilgelik) olarak tanımlandı. Ayasofya Doğu Roma İmparatorluğu boyunca hükümdarların taç giydiği, başkentin en büyük kilisesi olarak katedral işlevi gördü.
Ayasofya cami oldu mu?
Danıştay'ın Ayasofya kararı için beklenen gün geldi. Herkes Danıştay'ın Ayasofya kararını merakla bekliyordu. Danıştay 10. Dairesi, Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle açılan davaya ilişkin kararını bugün açıkladı. Danıştay, 1. Dava konusu Bakanlar Kurulu Kararını iptal etti.
Ayasofya Camii'nde ilk namaz ne zaman?
Danıştay'ın Ayasofya müze olması ile ilgili Bakanlar Kurulu kararını iptal etmesi ilk namazın ne zaman kılınacağı da merak konusu oldu. Sabah namazında Ayasofya'da buluşmak isteyen de var 15 Temmuz'da toplu namaz kılmak isteyen de.
Ayasofya ne zaman müze oldu?
1453’te camiye çevrilen Ayasofya birçok defa restore edildi. 1930 ile 1935 yılları arasındaki restorasyon çalışmaları nedeniyle halka kapatılan Ayasofya Bakanlar Kurulu’nun 24 Kasım 1934 tarih ve 7/1589 sayılı kararıyla müzeye çevrildi. 1934 yılından itibaren Ayasofya müze olarak hizmet vermekte.
Ayasofya ne zaman yapıldı?
Ayasofya Bizans İmparatoru 1. Justinianus tarafından, 532-537 yılları arasında dönemine göre 5 yıl gibi kısa bir sürede İstanbul'un tarihî yarımadasındaki eski şehir merkezine inşa ettirilmiş bazilika planlı bir patrik katedrali olup 1453 yılında İstanbul'un Osmanlılar tarafından alınmasından sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından camiye dönüştürüldü.
Ayasofya’yı kim yapmıştır?
Ayasofya Doğu Roma İmparatorluğu’nun İstanbul’da yapmış olduğu en büyük kilise olup aynı yerde üç kez inşa edildi. İlk yapıldığında Megale Ekklesia (Büyük Kilise) olarak adlandırılmış, 5. yüzyıldan itibaren ise kutsal bilgelik anlamı taşıyan Ayasofya (Hagia Sophia) ismini aldı. Ayasofya Doğu Roma İmparatorluğu boyunca hükümdarların taç giydiği, başkentin en büyük kilisesi olarak katedral işlevi gördü.
Danıştayın Ayasofya kararı
Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği, Ayasofya için ilk olarak 2005'te Danıştay'a dava açmıştı. Dernek, 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararının iptali ve yürütmenin durdurulmasını istemişti.
Danıştay 10. Dairesi, 24 Haziran 2005'te söz konusu Bakanlar Kurulu kararının yürütmesini durdurma istemini reddetmişti. Daire 2008'de ise Ayasofya Camisi'nin müze olarak kullanılmasında hukuka aykırılık bulunmadığına işaret ederek, davayı reddetmişti.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Dairenin bu kararını onamıştı. Dernek, 2016'da tekrar Danıştaya dava açmıştı.
Derneğin, Anayasa Mahkemesine yaptığı bireysel başvuru hakkında ise 2018'de karar verilmişti. Yüksek Mahkeme, Ayasofya'nın namaz kılınması için ibadete açılması yönündeki talebin reddedilmesi nedeniyle din ve vicdan hürriyetinin ihlal edildiği iddiasıyla yapılan başvuruyu, "incelenmeksizin kişi bakımından yetkisizlik" nedeniyle kabul edilemez bulmuştu.
Ayasofya’nın mimarisi ve fiziki özellikleri
Ayasofya’nın ölçüleri 100×70 metre. Yaklaşık 7500 metre karelik bir iç alana sahip. İki katlı bir yapısı vardır. 40 tanesi alt katta 67 tanesi üst katta olmak üzere içinde toplam 107 adet sütun vardır. Sütunların en uzun olanları yaklaşık 20 metre. Sütunların yarıçapı 1,5 metre ve tahmini ağırlığı 70 tondur. Binada kullanılan sütunların çoğu, binadan daha eski. Bunun sebebi de sütunların Anadolu’daki çeşitli mabetlerden buraya getirilmesi.
Bizans döneminde çöken kubbesi yeniden tamir edilmiş bu yüzden kubbe tam yuvarlak değil, elips şekline yakın. İki farklı yarıçapı vardır. Kubbe çapı 30.80 ile 32.6 metre. Kubbe yüksekliği 55.60 metre.
