Güney Afrika Stellenbosch Üniversitesi eğitim bilimleri bölümü başkanı Profesör Yusef Waghid Ebubekir Efendi’nin Ümit Burnu’ndaki okulunda izlemiş olduğu eğitim çalışmaları üzerine önemli bir kitap kaleme aldı. İngilizce “Ta’arruf as a Philosophy of Muslim Education: Extending Abu Bakr Effendi’s Pragmatism” adıyla Güney Afrika’da yayınlanan 220 sayfalık kitap, Ebubekir Efendi’nin daha önce üzerinde durulmamış eğitim prensiplerine ve çalışma usulüne yer veriyor. Güney Afrika’da yaşayan bir ilim adamı olarak Waghid’in bu çalışması, Ebubekir Efendi’nin İslami hizmetlerini başka bir boyuttan ele almaktadır. Kitabın birinci bölümünde Ebubekir Efendi’nin Cape Town’a ilk gelişi ve bir eğitimci olarak topluma nasıl ayak uydurduğu üzerinde durulmaktadır. Waghid kitabında Güney Afrika Müslüman toplumunda Ebubekir Efendi’nin gelişinden önce Tuan Guru ve Makassarlı Şeyh Yusuf’un hizmetlerini vurgulayarak bir kıyaslama yapmaktadır. Bu minvalde yazar, Ebubekir Efendi’nin gelişinden sonra İslam eğitiminin bir sisteme oturtulduğu ve dolayısıyla enstitüleştiğini örneklerle ortaya koymaktadır.
Kitabın ikinci ve üçüncü bölümlerinde Ebubekir Efendi’nin Arapça harflerle Afrikaans dilinde kaleme aldığı meşhur ilmihali Beyan’ud Din üzerine analizler yer almaktadır. Haram ve Helal mefhumunun mezhepsel sınırlarında kaybolan çoğu Cape Town imamlarının tersine, Ebubekir Efendi’nin Kuran ve sünneti temel alarak bu sorunların içerisinden çıktığı örneklerle anlatmaktadır.
KADINLAR HAKKINDA
Dördüncü bölümde Ebubekir Efendi’nin kadınların eğitimi hakkındaki çalışmaları ortaya konulmuştur. Özellikle kız çocuklarının eğitiminde Ebubekir Efendi’nin açtığı bir başka okula karısı Tahire hanımı müdüre olarak atamasının toplumsal önemi üzerinde durulmaktadır. Kitabın son bölümünde günümüzdeki Müslüman eğitiminde Ebubekir Efendi’nin tüm zamanlar için geçerli bir eğitim metodu kullandığı örneklerle izah edilmektedir.
Waghid’e göre kullanılan metod ve prensiplerin muntazam uygulamaya konulmasının akibetini Ebubekir Efendi’nin mükemmelce tatbik ettiği ve nihayetinde Ümit Burnu’nda bıraktığı mirasından anlaşılmaktadır. Yazar, Ebubekir Efendi’nin dördüncü kuşaktan torunu olan eşine ithaf ettiği bu çalışmasına bu vesileyle de ayrı bir anlam katmıştır.
Waghid’in Güney Afrika’da yayınlanan Osmanlı alimi Ebubekir Efendi hakkındaki bu kitabı, İslam fıkhı ve maarif geleneğinin karşılaştırılması bakımından çok önemli bir çalışmadır.
