|

Ekonomik Tetikçi’nin çarpıcı hatıratı

John Perkins kitabında Ekonomik Tetikçi ne iş yapar sorusuna cevap verirken aynı zamanda bu kitabı kaleme alma gerekçesini de okurla paylaşmış oluyor. “Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları” ve izleyen seri yayımlandığı günden bu yana dünyada büyük ses getirdi. Kendi hikayesinden yola çıkan yazar, ABD’nin şirketler aracılığıyla dünyayı nasıl bir ahtapot gibi sardığını çarpıcı bir dille anlatıyor.

Sernur Yassıkaya
04:00 - 10/11/2018 Cumartesi
Güncelleme: 16:47 - 9/11/2018 Cuma
Yeni Şafak
“Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları” ve izleyen seri yayımlandığı günden bu yana dünyada büyük ses getirdi
“Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları” ve izleyen seri yayımlandığı günden bu yana dünyada büyük ses getirdi
Sernur Yassıkaya

Üçüncü dünya ülkeleri dendiğinde, aklımıza ilk hangi coğrafyalar geliyor? Çoğumuz bu soruyu, Afrika, Orta Amerika ya da Güneydoğu Asya ülkelerinden birkaçını düşünmeden sayarak cevaplarız. Peki bu üçüncü dünya ülkeleri ya da günümüzdeki kullanımıyla gelişmemiş ülkeler nasıl oluyor da, bir türlü içine girdikleri bataklıktan çıkamıyor, siyasi, ekonomik ve sosyal krizlerden oluşan bir kısırdöngüden kendilerini kurtaramıyorlar?

Bu sorunun cevabını tek kitapta John Perkins bizlere kimi zaman inanmakta zorlanacağımız, ancak romanlarda olabileceğini düşündüğümüz detaylarla veriyor. 2004 yılında yayınlandıktan kısa bir sure sonra kült kitap niteliği kazanan “Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları” ve kendisini izleyen seri, ABD küresel imparatorluğunun, şirketler eliyle, bir ahtapot gibi dünyayı sardığını ve bu şirketler vasıtasıyla hedefteki ülkelerin zenginliklerini kılcal damarlarına kadar yağmalandığına ilişkin detaylarını bize sunuyor. Petrol, bakır, altın vd. değerli yeraltı kaynaklarını sömürmek adına, ülkelerin ve hakların geleceğinin çalınma metodlarını, “kansız işgallerin” nasıl gerçekleştiğini bir zamanlar kendisi de bizzat bu operasyoların yöneten, “ekonomik tetikçi” John Perkins’in yazdığı satırlardan okurken, kurgu ile gerçeğin birbirine ne kadar yakın olabileceğini hissettirdiği derin rahatsızlık, okuyucuya dünyamızdaki Batı egemen sömürge düzeninin çarklarının nasıl işlediğini görmek adına yeni bir pencere açıyor. Perkins kitapta, yeni imparatorluk kurma düzeninin vahşilik derecesini, öncülleriyle kıyaslayarak, Romalı kumandanları, İspanyol istilacıları, 18. ve 19. Yüzyıl Avrupalı sömürgeci güçleri utandıracak düzeydedir, şeklinde tanımlıyarak kitaba çarpıcı bir giriş yapıyor.

TETİKÇİ NE İŞ YAPAR?

Perkins, kitabında “Ekonomik Tetikçi (E.T.)” ne iş yapar sorusuna, kendisine ilk elden aktarıldığı şekilde kitabında yer veriyor: “İşin, dünya liderlerini, ABD’nin ticari çıkarlarını gözeten büyük bir ağın parçası olmaya teşvik etmek. Sonunda bu liderler, sadakatlerini garanti edecek şekilde bir borç batağına saplanır. Sonra da onları politik, ekonomik ya da askeri ihtiyaçlarımız için ne zaman istersek kullanabiliriz. Karşılığında halklarına sanayi siteleri, elektrik santralleri ve havaalanları sağlayarak politik durumlarını güçlendirirler. Bu arada, Amerikan mühendislik ve inşaat firmaları da inanılmaz derecede zenginleşir.”

1963’te E.T. olarak işe başlayan, ilerleyen yıllarda Endonezya’dan, Panama ve İran’a kadar birçok ülkede ekonomik operasyonlar yürüten John Perkins, yazdıklarını bir günah çıkarma ve kurtuluşun başlangıcı şeklinde niteliyor.


RİYAD-WASHINGTON TEZGAHI

Kitapta yukarıdaki tanıma uygun bir operasyonun örneği olarak görülebilecek, son dönemde Suudi muhalif gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğunda vahşice öldürülmesi sonucu sorgulanmaya başlanan Riyad-Washington ilişkisine dair de dikkat çeken bir bölüm var. “Suudi Arabistan Para aklama Tezgahı” adlı bölümde, 1973 Petrol ambargosu sonrası iki ülke arasında ilişkinin nasıl yeniden kurulduğu ve taraflar arasındaki karşılıklı bağımlılığın hangi şartlar ve tehditler altında kurgulandığını birinci derece şahitlikle okumak, günümüzde Veliaht Prens Muhammed bin Selman’a yapılan yatırımı ve onun üstünden kurulmak istenen düzeni anlamayı kolaylaştıran çarpıcı bir anlatıma sahip.

Peki bir E.T. görevinde başarısız olursa, ABD küresel imparatorluğu hangi yollara başvurmaktadır? Perkins bu soruya cevabı, “Eğer başarılı olamazsak, devreye biz ET’lerin çakallar olarak nitelendirdiği… daha sinsi bir tür girer… Ortaya çıktıkları zamansa, devlet başkanları ya devrilir ya da ölümcül kazalarda yaşamını yitirir… Çakallar başarısız olduğu yerlerde, genç Amerikalılar öldürmeye ve ölmeye gönderilir.” diye veriyor.

“Bir Ekonomik Tetikçi’nin İtirafları,” lokomotiflik ettiği seriyle birlikte, dünya siyaseti üzerine kafa yoran herkesin kütüphanesinde yer vermesi gereken, eserlerin başında geliyor. Küresel çarkın, nasıl yüzmilyonlarca insanın aleyhine ve bir avuç şirketin ve sahiplerinin kasasına çalıştığını gözler önüne seren eserin bize hatırlattığı bir gerçek var. O da bu çarkın hala daha etkin olduğu ve kendini bir bukelamun gibi şekilden şekile sokarak varlığını devam ettirmeye çalıştığı. Karşımızda gözü dönmüş, her türlü moral değerden yoksun bir güruhla, insanlığın karşı karşıya olduğunu, tehdidin büyüklüğünü bize göstermekte.

#Donald Trump
5 yıl önce