Hazreti Mevlânâ rubailerinin birinde Hâkikat yolunda yüreği sancılı olanlara şöyle öğüt veriyor, “Vadide hiçbir ayak izi yok, ama umutsuzlukta çok umutlar var. A gönül, sakın umut kesme, yarın can bahçesinde bir söğüt ağacı, sana dalından hurma verir”. Aslında biz Hazreti Mevlânâ’nın kurtuluşa çağıran bu sesini bütün eserlerinde duyuyoruz. Çünkü Hakk dostlarının her sözü, kirleri arındıran su ferahlığındadır. Onların ağzından yüreğimizi daraltan, zihnimizi bunaltan, bize sıkıntı veren ne bir söz ne bir kinayenin dile gelmesi mümkün değildir. Aksine insanın ta derinlerine nüfuz eden sözlerinin hakikatini ilâhî aşkın sırlarında aramak gerekir. Hazreti Mevlâna “Buluttan denize yüz damla düşer, ama aşk harekete gelmedikçe hiçbiri sedefte inci olmaz” diyor ve devam ediyor: “Sende bir inci var ki, denizleri doldurur. Hatta öyle bir inci ki, binlerce denizi incilerle doldur”.
Kitabın en önemli özelliklerinden biri de tasavvufun soru işaretli meselelerine açıklık getirmesidir. Hazreti Mevlânâ verdiği misâller ve öze inen anlatımı ile en zor meseleleri sade ve anlaşılır duruma dönüştürebilmektedir. Bu sadelik içimizde, nefsimizdeki sıkıntılarla yüzleşme ve Allah yolundan alıkoyacak hâl ve davranışlarımızdan vazgeçme arzusu uyandırır ve bakışlarımızı çer ve çöpten ibaret olan dünya süsünden ebedi olan güzelliğe yönlendirir: “Denize ulaşıp da inciler ve yüz bin kıymetli şey devşirmek dururken oradan sadece bir sürahilik su almak ne yazık! O suyun değeri ne ki? Bilge kişiler hiç bununla öğünür mü? Bütün kâinat deniz üzerindeki bir köpük mesabesindeyken onunla niye öğünsünler? O deniz velilerin bilgisidir. Ya inci, o nerede? Bu cihan, çer çöple dolu bir köpükten ibarettir. Dalgaların hareketi ve denizin coşup kaynaması yüzünden bu köpük belli bir güzelliğe bürünür”.
Bu kitap, yalanla gerçeğin bir birine karıştığı günümüzde bizleri sarsarak kim olduğumuzu ve ne için yaratıldığımızı hatırlatacak bir rehber niteliğindedir. Bir anlamda Hazreti Mevlânâ, her devirde, pusulasını şaşırsa da, yolunu ve yönünü Yaradan’a çevirmek isteyenlerin mürşidliğini yapmaktadır.
