Azerbaycan uzun asırlardan beri İslam uygarlığının en önemli merkezlerinden biri olarak İslam dininin yayılmasında ve aynı zamanda Müslüman Rönesansı'nın tesisi olmasında önemli rol oynamıştır. Tüm bunlar Azerbaycan topraklarında ilk dönemden İslam dininin maddi ve gayri maddi mirasının oluşmasına zemin oluşturmuştur. 743 yılında inşa edilen Şamahı Cuma Camii ve ülkemizin müzelerinde tutulan eski el yazmaları bunun bariz örneğidir.
Sert yasakların mevcut olduğu Sovyet döneminde bile Azerbaycan halkı dilini, dinini, kültürünü ve diğer değerlerini koruya bilmiştir. Sovyetler Birliği döneminde ülkemizde toplam 17 cami faaliyet göstermiş olsa da, bağımsızlığın elde edilmesinden öten 25 ili aşkın dönemde camilerin sayı 2000-i geçmiştir ki, bu camilerin de 300’den fazlası tarihi-kültürel anıt olarak korunmaktadır. Azerbaycan devletinin İslam değerlerine gösterdiği kaygı ve destek sayesinde son yıllarda İslam kültürünün değerli yapılarından Bibiheybet, Tezepir, Ejderbey, Şamahı Cuma camileri ve Gence kentindeki “İmamzade” kompleksi esaslı şekilde yeniden kurularak tamir edilmiş, ülkemizin başkentinde Güney Kafkasya’nın en muhteşem mabedi Haydar Camii inşa edilmiştir.
Azerbaycan Cumhuriyeti İslam İşbirliği Teşkilatı, İSESKO-nun, ayrıca Müslüman ülkeleri birleştiren diğer muteber kuruluşların üyesi seçilerek İslam alemi ile karşılıklı yararlı ilişkiler kurmuş, küresel önemli bazı önemli kültürel forumların düzenleyicisi olarak hareket etmiştir.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev bu faaliyetlerin devamı maksadıyla 4. İslam Dayanışma Oyunları'nın teşkilinin bu sene Azerbaycana devredilmesini esas alarak 2017 yılını Azerbaycan’da “İslam Dayanışma Yılı” ilan etmiş ve yıl içinde ülkemizde ve dışında İslam dayanışmasına ilişkin etkinliklerin geçirilmesini karara almıştır.
12-22 Mayıs’ta Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de yapılması planlanan 4. İslami Dayanışma Oyunları'na daha önceki oyunlardan daha çok olmakla 57 ülkeden jimnastik, atletizm, 3×3 basketbol, boks, futbol, plaj futbolu, yüzme, hentbol, judo, karate, atıcılık, masa tenisi, tekvando, voleybol, halter, güreş, wushu, zurkhaneh ve badminton gibi branşlarda 3 binden fazla sporcunun katılacağı öngörülmektedir. Daha önceki oyunlara bu kadar katılımın olmadığını gözönünde bulundurursak Bakü İslami Dayanışma Oyunları'na yüksek düzeyde hazırlıkların yapıldığını ve başarıyla gerçekleşeceğini söylemek olur. 4. İslami Dayanışma Oyunları Teşkilat Komitesi Başkanlığı'nı yürüten Azerbaycan Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Mihriban Aliyeva’nın da belirttiği gibi tüm İslam aleminin Bakü’de bir araya gelmesi, dostluk, kardeşlik, barış ve iş birliği etkenleri etrafında birleşmesi hem büyük bir spor bayramına dönüşecek hem de Müslüman ülkeler arasındaki iş birliğinin gelişmesine katkı sağlayacaktır.
Belirtilmelidir ki, dünyanın farklı bölgelerinde bulunan ülke ve toplumlarda dini hoşgörüsüzlük, ırk ayrımcılığı ve İslamofobik eğilimlerin güçlenmesinin sebep olduğu ciddi faciaların yaşandığı bir dönemde Azerbaycan devleti İslam dini ve kültürel değerlerini korumak ve teşvik etmekle yanısıra huzurlu birlikte yaşam ilkelerinin sağlanması, çok kültürlülük düşüncelerinin oluşturulması yönünde de faaliyyetlerde bulunmaktadır. Sayın İlham Aliyev’in girişimiyle ülkemizde tarihsel olarak şekillenen çok kültürlülük ortamının devamlılığı temin edilmekle birlikte, bunun dünya siyasetine değerli bir katkı olarak sunulması yönünde önemli düzenlemeler gerçekleştirilmektedir. Bu amaçla yapılan çalışmalar sırasında çok kültürlülük politikasının geliştirilmesi için Bakü Uluslararası Çok Kültürlülük Merkezi oluşturulmasını, dünyanın bir çok ülkesinden yüksek düzey siyasilerin katıldığı iki yılda bir Bakü'de geçirilen Dünya Medeniyetler Arası Diyalog Forumları, diğer beşeri forumlar düzenlenmesi örnek olarak gösterilebilir.
Teessüf hissi ile kaydedilmelidir ki, tarihsel olarak farklı din ve milliyete sahip halkların temsilcilerinin kendi dini ve milli inançlarını, geleneklerini hiçbir sınırlama olmadan yaşadığı Azerbaycan topraklarının 20'sinin Ermenistan tarafından işgali hala devam etmekte, tarihi topraklarını terketmek zorunda kalmış 1 milyondan fazla kişi kendi evlerine dönememektedir. Bütün dini inanca sahip milletlerin ibadet yerlerinin yapım ve onarımına özel dikkat gösteren Azerbaycan devletinin ve halkının Bakü’nün merkezinde Bakü Ermeni Kilisesi'ni de bügüne kadar korumasına rağmen işgal edilmiş Azerbaycan topraklarındaki 900’den fazla dini kültürel anıt Ermenistan’ın işgalci siyaseti ve vandalizmi sonucunda tamamiyle mahvedilmiştir. Azerbaycan Türklerinin tarihi toprakları olan işgal altındaki Hocalı, Şuşa, Laçın, Kelbecer, Gubadlı, Zengilan, Ağdam, Ağdere, Füzuli, Cebrayıl illerinde mezarlıklar, türbeler, mezarüstü anıtlar, camiler, mabetler, Kafkas Albaniyası'na ait anıtlar ve diğer dini, kültürel, tarihi abidelerimiz imha edilmektedir.
Son olarak, dört yılda bir organize edilen ve 57 ülkenin katıldığı bu dev organizasyonun bu sene Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başarılı geçeceğine inanıyor ve 5. İslami Dayanışma Oyunları'na 2021 yılında kardeş Türkiyenin İstanbul şehrinin ev sahipliği etmesinin de ayrıca sevindirici olduğunu belirtmek isteriz.
