Fransız koleksiyoncu Pierre de Gigord, 1980’lerde Türkiye’ye yaptığı seyahatlerde, farklı formatlarda binlerce Osmanlı dönemi fotoğrafı topladı. Amerika Los Angeles’taki Getty Research Institute ise Pierre de Gigord Koleksiyonu’ndan 19. ve 20. yüzyılın başlarında çekilmiş fotoğrafların yaklaşık 6.000’ini dijital hale getirerek bu fotoğrafları internete açtı. 1980 yılındaki Türkiye seyahati esnasında, koleksiyonuna 19. ve 20. yüzyıl Osmanlı dönemine ait 6 bini fotoğraf katan Fransız Pierre de Gigord’un arşivi, Getty Araştırma Enstitüsünün dijital koleksiyon çalışmaları kapsamında dijitalleştirildi. Koleksiyon 1995 yılında kuruluşunun ilk günlerinde Enstitüye geldi. Getty Müzesi’ne, ayrıca LA’da da bağlı olan Araştırma Enstitüsü, kütüphane, arşivler, hibe programları ve araştırma projeleri aracılığıyla sanat tarihi bursunu destekliyor ve akademik sanat yayınları için kullanılan birçok görüntüyü lisanslıyor.
Fotoğraflar, bugün hayli dönüşüme uğramış mimariyi, kent ve doğa manzarasını, gündelik yaşam pratiklerini ve tüm bunları içerir biçimde Osmanlı kültür mozaiğini yaşatıyor.Koleksiyon ayrıca 1878 yılında, İstanbul’un panoramik manzarasını oluşturmak için bir araya getirilen 10 parçalı bir panorama bütününü de içeriyor.Ne yazık ki, koleksiyonun ikinci kısmı kapsam dışı bulunduğu gerekçesiyle dijitalleştirme çalışmalarına dahil edilmedi. Bu kısımda, Osmanlı devlet modernleşmesi ve Türkiye Cumhuriyetine geçiş dönemini aktaran basın fotoğrafları ve fotoğraf stüdyoları arşiv belgeleri bulunuyor.
Enstitü, dijital koleksiyonları için Rosetta programından istifade etti. Rosetta; kütüphane yönetim sistemleri partneri olan ExLibris Grup ile ortaklaşa geliştirilen standart tabanlı bir ticari veri sistemi. Kütüphaneler, arşivler, müzeler ve diğer kurumlar için uçtan uca bir dijital varlık yönetimi ve koruma sağlayan Rosetta, misyonunu ise her türlü dijital bilginin güvenli bir şekilde toplanmasını, yönetilmesini ve sunulmasını ve gelecek nesiller için korunması olarak tanımlıyor.
Pierre de Gigord Koleksiyonu; Osmanlı’nın mimarisini, kent ve doğa manzaralarını, binlerce yıllık arkeolojik alanları ve 100 yıldan daha uzun bir süre önce yaşamış insanların yaşamlarından kesitleri belgeliyor. Dijital arşiv projesi, ağırlıklı olarak 19. yüzyıldan I. Dünya Savaşı’na kadar olan fotoğraflara odaklanmış ve 3.750 farklı dijital dosya kaydı yapılmış. Uzun panoramalardan, cep boyutundaki fotoğraflara ve cam negatiflere kadar çok farklı türde fotoğrafın dijitalleştirilmesi farklı zorluklarla karşılaşılmasına neden olmuş. Standart dijitalleştirme uygulamalarına uygun olarak, albümde yalnızca sayfa sayfa değil, aynı zamanda tek tek fotoğraflarla ilerlemek mümkün. Böylece ziyaretçi, görüntüleri kolayca yakınlaştırıp detayları inceleyebilir. Başlıkların kolay takip edilebilir bir şekilde yerleştirilmiş olması ve fotoğrafların özenle bir araya getirilmesi ziyaretçinin işini kolaylaştırıyor.
Enstitü’de fotoğraf küratörü Isotta Poggi , yaptığı açıklamada “Gigord, fotoğrafçılık tutkusu olan harika bir adamdı. Gerçek bir gözü vardı. Sadece mimarlık görüntülerini değil insan fotoğraflarını da topladı. Türlerle ilgileniyordu, bu yüzden farklı toplum türlerini görüyorsunuz. ” dedi. Poggi, “Bu koleksiyon bize Osmanlı İmparatorluğu hakkında her zaman gelmesi kolay olmayan çok büyük miktarda kaynak sunuyor. Osmanlı İmparatorluğu, Bizans’tan Arap sanatı tarihine, fotoğrafçılık tarihine kadar sanat tarihi araştırmaları için son derece önemli bir alan.” dedi.
Dijital arşiv, Pierre de Gigord Koleksiyonu’nun ilk 8 serisini dijital ortama taşımış. Koleksiyonun 1. ve 2. serisi 64 farklı albümden oluşuyor. Koleksiyonun 3. serisi Gigord’un konuma veya türe göre gruplandırdığı 2500’e yakın baskıdan oluşuyor. 4. seride İstanbul manzaralarından oluşan 12 adet panorama yer alıyor. Gigord koleksiyonunun son iki bölümü dijitalleştirilememiş ve böylece dijital arşiv projesinin kapsamı dışında kalmış. Bu bölümler; Osmanlı Devleti’nin modernleşmesini ve Türkiye Cumhuriyetine geçişini belgeleyen basın fotoğrafları ile fotoğraf stüdyolarındaki arşivler. Bu fotoğraflar ancak, tüm Gigord koleksiyonunun orijinal fotoğraflarının korunduğu Los Angeles’taki Getty Araştırma Enstitüsü Özel Koleksiyonlarını ziyaret ederek görülebiliyor. Görsellere “Getty Research Institute” adresinden ulaşabilirsiniz. Üstelik fotoğrafları ücretsiz olarak indirilebilirsiniz.
