|

Kitapseverlerin en güzel yoldaşı: Not defterleri

Tarihî desenlerden esinlenerek adeta sanat eseri gibi not defterleri üretmeye başlayan tasarım şirketleri zamanla ürün yelpazelerini genişleterek aynı tarihî desenlere sahip ajanda, adres kitabı, hatta ipad kılıfları bile üretmeye başladılar. Hüseyin Şen özellikle İslamî temalı bu not defterlerinden bazılarını sizler için tanıtıyor.

Yeni Şafak
11:33 - 9/05/2018 Çarşamba
Güncelleme: 11:37 - 9/05/2018 Çarşamba
Yeni Şafak
Kitapseverlerin en güzel yoldaşı: Not defterleri.
Kitapseverlerin en güzel yoldaşı: Not defterleri.
HÜSEYİN ŞEN

Okumayı ve yazmayı sevenlerin vazgeçilmez yoldaşlarından birisi olan not defterleri, son yıllarda tezahür eden lüks not defteri markalarının birbirinden güzel not defterleri üretmeye başlamasıyla, inanılmaz bir değişim geçirmekte. Moleskine gibi asırlık markaların değişmez tasarımlarının aksine, PaperBlanks veya Peter Pauper Press gibi şirketler birbirinden güzel tarihî desenlerden esinlenerek adeta sanat eserleri üretmeye başladılar. Yola not defterleri ile çıkan bu şirketler, zamanla ürün yelpazelerini genişleterek, aynı tarihi desenlere sahip ajanda, adres kitabı, hatta ipad kılıfları bile üretmeye başladılar.

Bu tarihî desenlerin arasında İslamî desenlerin de olması bu ürünleri özellikle İslam tarihi ve sanatını sevenlerle Müslüman müşteriler için ilginç kılıyor. Biz de bu yazımızda özellikle İslamî temalı bu not defterlerinden bazılarını tanıtacağız.

Paperblanks

Kanada merkezli olan Paperblanks şirketi, Islamic Tiles, yani İslamî çiniler serisi ile başladıktan sonra Gates of Cairo, yani Kahire’nin Kapıları adında ve Kahire’deki bazı tarihî binaların İslami geometrik desenlerle bezenmiş muhteşem metal kapılarını konu alan bir seri not defteri yayınladı. Sonrasında ise Almanya’daki Düsseldorf Sanat Sarayı adlı müzede bulunan iki İslamî yazma cildini uyarlayarak bir not defteri serisi yayınladı. Ciltlerden birisi Safevi dönemi, diğeri ise Kanuni Sultan Süleyman için üretilmiş muhteşem bir ciltten oluşuyor.

Peter Pauper Press

Amerika merkezli Peter Pauper Press ise uygun kalite-fiyat oranı ve birbirinden güzel not defterleri ile dünyanın en önde gelenleri arasında. Zaman zaman İslamî konulu not defterleri de üreten Peter Pauper Press, şimdiye dek özellikle dört farklı not defteri serisi ile İslam sanatı meraklılarını sevindirdi.

Sultan II. Selim’in Kur’ân Kutusu

Peter Pauper Press markasının İslam sanatı konulu not defterlerinden birincisi Türk-İslam Eserleri Müzesi’nde bulunan ve II. Selim’e ait meşhur sedef kakma Kuran kutusundan esinlenilmiş “Mother of Pearl” yani “Sedef kakma” serisidir. Bu seri maalesef artık tükendi ve üretilmiyor.

Fas Sultanı’nın Kur’ânı

İslam sanatı açısından ilginç olan ikinci not defteri ise Blue Medallion, yani Mavi Madalyon isimli not defteridir. Üzerinde kullanılan tezhip deseni Madrid’in kuzeyindeki Escorial Manastırı Kütüphanesi’nde muhafaza edilen “Muley Zeydan Kur’ân’ı”nın içinde bulunan bir tezhip sayfasından ilham alınmış. Bu yazmanın ilginç bir hikâyesi var: 1612’de Fas Sultanı Muley Zeydan’ın güvenini kazanan bir Fransız kaptan, ona bütün kütüphanesini başka bir yere taşıması için emanet eden Sultan’ı kandırıp bütün kütüphaneyle birlikte kaçar. Ama kaçırdığı hazinenin sefasını pek süremez çünkü henüz yeni denize açılmışken gemi İspanyol korsanları tarafından ele geçirilerek İspanya’ya götürülür. Bir süre kralın kütüphanesinde muhafaza edildikten sonra, Escorial Manastırı Kütüphanesi’nin sorumlusunun isteği üzerine, özel izinle Escorial manastırına taşınır. Bütün kütüphanesini bu şekilde kaybetmesiyle kahrolan Sultan, hayatı boyunca kütüphaneyi diplomatik yollara başvurarak geri almaya çalışır ama başaramaz. Nakledildiğine göre, İspanya’yı ziyaret eden bir Türk bürokratına kütüphanenin değeri sorulur. Verdiği cevap ise manidardır: “Sonsuz Dukat!”

Titanik’le batan hazine

İslam tarihinde matematik ve astronomiye yaptığı katkılarla meşhur olan İslam âlimi Ömer Hayyam, ne hikmetse Avrupa’da daha çok bir şair olarak nam salmıştı, çünkü Ömer Hayyam’ın meşhur rubaileri 1860’da İngiliz şarkiyatçı Edward Gitzgerald tarafından tercüme edilip yayınlanmıştı. 20. yüzyılın başlarında ise İngiltere’de yaşayan Sangorski ve Sutcliffe adında iki meşhur kitap mücellidi, rubailerin bir Amerikan baskısı nüshasını tekrar ciltlemeye karar vermiş ve hayatlarının en büyük projelerinden birisine başlamışlardı. 1051 değerli ve yarı-değerli taş ile süslenmiş olan bu cildin üretiminde 4967 deri parçası ve 9.2 metrekare yaprak altın kullanılmış, üretimi ise 2500 saatte tamamlanmıştı.

29 Mart 1912 yılında, “batmaz” olduğu düşünülen Titanik yola çıkmadan tam 12 gün önce eserin sahibi, bu değerli cildi müzayedeye çıkarmış, Amerika Birleşik Devletleri’nden Gabriel Weiss adında biri zamanın parasıyla tamı tamına 405 İngiliz sterlinine (günümüzde on binlerce dolara tekabül eden bir meblağ) satın almıştı. Titanik ile yola çıkan bu değerli cilt, 14 Nisan 1912’de geminin bir buzdağına çarparak batmasıyla birlikte tarih olmuştu.

İlginçtir ki, ortağı Sangorski’yi kaybeden Sutcliffe, II. Dünya Savaşı’ndan hemen önce Titanik’te batan cildin ikinci nüshasını üretmiş, ancak bu nüsha da London Blitz olarak bilinen Londra’nın bombardımanı esnasında bir bankanın kasasında yok olmuştur. 1936’da şirketi devralan Sutcliffe’in yeğeni Stanley Bray, amcasının verdiği bilgiler doğrultusunda 40 senelik ve 4000 bin saatlik bir uğraşı neticesinde 1989’da bir üçüncü nüshanın üretimini tamamlamayı başarmıştı. Cilt sanatı tarihçileri tarafından gelmiş geçmiş en meşhur modern ciltlerden biri sayılan cildin bu üçüncü nüshası 2005’te İngiltere’deki British Library’ ye bağışlanmıştır.

Peter Pauper Press’in ürettiği not defteri bu üçüncü nüsha esas alınarak üretilmektedir.

Zaman zaman İslamî desenler kullanan başka şirketler çıksa şu an için piyasada bu iki şirketin ürettiği kalitede not defterleri üreten markalar yok. İslam medeniyetinin hafızası niteliğinde olan ülkemizdeki yazma kütüphanelerimiz, nice not defterlerine ilham olabilecek yüzlerce, hatta binlerce yazma ile dolu. Dilerim yazmalarımızın bu gülen yüzü, üretilecek yeni not defterlerinde de kendine bir ayna bulur.

#Kitap
#Not Defteri
6 yıl önce
default-profile-img