Suriye'deki insanlık dramı gün geçtikçe ciddi bir hal alıyor. Geçtiğimiz kurban bayramında ilan edilen ateşkes birkaç gün devam ettikten sonra sona erdi. Halep'te insanlara yardım götüren Birleşmiş Milletler'e ait tırlar vuruldu. Bu tırların içerisindeki insani yardımlar Suriyeli insanlara ulaşmadı. Suriye'deki mevcut durum, Bosna'nın da ötesinde. Yıllar sonra Suriye'deki toplu mezarlar açıldıkça netlik kazanacak.
Suriye'deki akan kan nasıl durur? Amerika, Suriye'deki Rusya ile olan ilişkilerini askıya aldığını söylerken ne kadar ciddiydi? Tüm bu sorular ilerleyen günlerde önem kazanacak. ABD, Rusya ile ciddi çatışmalar yaşarken kaolisyona bağlı diğer ülkeler Suriye'de yapılanma sürecinde rol oynuyor. Türkiye, Fırat Kalkanı operasyonuyla Cerablus başta olmak üzere gıda yardımı, elektrik gibi kenti yeniden inşa sürecine girdi. Bu süreç Suriye'de yeni dönemin de miladı oldu.
Rusya bir taraftan muhalifleri bombalarken, Amerika DAEŞ ile mücadele kapsamında PYD'yi ön saflara sürüyor. Türkiye ise, Özgür Suriye Ordusu'na destek vererek Suriye'nin kuzeyini yaşanabilir ortama çevirdi. Ancak tüm bunlar uluslararası kaolisyon içerisinde ciddi sıkıntılar barındırıyor. Sıkıntının temelinde ise güvenli bölge hususu var. Rusya'nın zımni desteği alan Türkiye, Suriye'ye girerken sert bir tavırla karşı karşıya kalmadı. Türkiye'nin Suriye'de bulunmasının altında yatan ise iki neden var. Bunlardan ilki PYD koridorunun oluşmaması, diğeri ise DAEŞ'I sınırından temizleyerek güvenli bölgenin oluşumuna katkı sağlamaktı. Türkiye ilkini başarmak üzere, ikinci hedefte ise ciddi destek gerekiyor.
BM gücüne bağlı askerler güvenli bölge ilan edilip bu alanlara dahil olabilselerdi; bugün Suriye için farklı şeyleri konuşuyorduk. Ancak geldiğimiz noktada hiçbir aktör BM'ye güvenmiyor. Mistura tarafından yapılan açıklamalar bile Suriye muhalefeti tarafından uygun görülmedi. Mevcut durumda tüm mesele ABD ve Rusya tarafından açılacak koridora bağlı görünüyor. ABD'nin elini çekerek Musul'a yönelmesi Rusya'ya alan açarken, Halep için kuşatmanın daha da büyümesine imkan sağlıyor. ABD, Halep konusunda koalisyona desteğini sürdürmeli, Cerablus harekatıyla yeniden toparlanan Suriye muhalefetine diğer ülkeler de destek vermeli. Suudi Arabistan, Yemen'de İran ile yürüttüğü savaşta ciddi kayıplara uğrarken, Katar'ın Suriye muhalefetine olan desteği tam. Havadan yardım bırakan Katar, muhalefetin toplanması halinde diplomasiye tam hız verilmesi için bekliyor.
Suriye'de kaolisyon diplomasiye hız verip güvenli bölge için çalışmalıdır. Suriye muhalefeti DAEŞ ile yürüttüğü savaşta PYD'nin tek kara gücü olmadığını da kanıtladı. Tüm dünya bunları görmezden gelip, PYD konusunda 'özgürlük mücadelesi' adı altında propagangaya devam ediyor. Ancak muhalefetin kara mobilizasyonu PYD'nin sınırlarına kadar dayandı. Olası sıcak çatışma ortamından kaçınan tek ülke ise ABD. Pentagon, Türkiye destekli muhalefetin PYD ile çatışmasının bölge için sonuçlarını iyi biliyor. Musul operasyonu için düğmeye basacak ABD, kendi müttefiklerinin olası çatışmasından huzursuz. Bu nedenle Türkiye'nin Suriye müdahalesine ses çıkarmamış, Menbiç hattında PYD'ye geri çekilin talimatı vermişti. Suriye'de tüm denklemler Rusya'nın ağırlığı yönünde ilerliyor. İpleri eline alan Rusya, kendine daha fazla alan hakimiyeti açmak istiyor. Bu da muhalefetin ve sivillerin bombalanması anlamına geliyor.
Brookings Enstitüsünün eski uzmanlarından Charles Lister, War On the Rocks sitesinde Suriye yazısında 3 önemli nokta üzerinde duruyor. Lister, Suriye'deki durumun aciliyeti olduğunu, tüm saldırılarının durdurularak ateşkese zorlanması gerektiğini söylüyor. Lister'in bu önerisi insanlık adına yapılması elzem olan eylemler. Suriye'de insanlık her geçen gün ölürken akan kanın durması adına tüm bunlar gerekli. Bir diğer görüş ise CIA'in eski direktörlerinden olan David Petraeus'un Charlie Rose'daki röportajında yer almakta. Petraeus, güvenli bölge için çok geç olmadığı vurgulayarak, Rusya'nın ve rejimin sivil yerleşim alanlarını bombalamaya son vermesi gerektiğini dile getiriyor.
Tüm bunlar göz önüne alındığında Suriye için güvenlik bölge konusu zaruri. ABD'nin PYD'yi alternatifsiz kara gücü görmesi ve tüm yetkinin Pentagon'a geçmesi 'savaşı koalisyonsuz sürdürerek sadece DAEŞ'le mücadele noktasına indirgeme' amacıdır. Havada Rusya'nın zımni izni varken, Türkiye 'güvenli bölge' için ABD'yi zorlamalı.
