Dünya’nın en çok okunan haftalık dergilerinden birisi olan Time, yayınlanmaya başladığı günden bu yana siyasetten teknolojiye, spordan magazine kadar birçok alanda insanoğlunun ortak hafızasına işlenen kapak tasarımları yayınladı. Time dergisi son olarak Amerika Yalnız (America Alone) kapağı ile Trump politikalarına bir göndermede bulunarak Dünya genelinde büyük bir ilgiyi üstüne çekmeyi başardı. Donald Trump’ın başkanlığı ile yeniden şekillenmeye başlayan uluslararası politikalar sonucunda Amerika Birleşik Devletleri’nin içine sürüklendiği durumu vurgulayan Time dergisi, aynı zamanda ABD ile türbülanslı ilişkiler yaşayan Türkiye’de de ana akım ve sosyal medyanın gündeminde bir Trump eleştirisi olarak yer aldı.
Haftalık tirajı milyonlarla ifade edilen Time dergisinin geçmiş kapak tasarımları, derginin Yalnız Amerika (Alone America) kapağına gösterilen ilgiden daha fazlasını hak edecek tespitlere imza atmış olduğunu ortaya koymaktadır. 1923’te yayınladığı ilk sayısından günümüze kadar ki eğilimi incelendiğinde takdirde, Time dergisinin kapağında yer verilen siyasi aktörler (kişiler, ülkeler, bölgeler vs.) hakkında sonrasında meydana gelen gelişmelerin küresel siyasete yön verecek nitelikte olduğu ortaya çıkacaktır. Bu anlamda, geleceğe dönük olarak, Time dergisinin uluslararası siyaset sahnesinde ısınacak bölgeleri ve küresel elitlerin üzerinde yoğunlaşacağı aktörleri “isabetli” şekilde tespit ettiği belirtilmelidir.
KAPAKTAKİ LİDERLER
Adolf Hitler 1936 yılında henüz II. Dünya Savaşı başlamadan Almanya’daki iktidarının dördüncü yılında Time dergisine kapak oldu. Çalkantılı geçen 9 yıllık şansölyeliğinin sonunda ülkesi 1945’te ABD ordusu tarafından işgal edildi. Hitler'le aynı yıl Time dergisi kapağında yer alan İtalyan lider Mussolini, İtalyan mukavemetine bağlı kişilerce Hitler'le aynı yıl öldürüldü ve cesedi Milano’da Loreto meydanında sallandırıldı. 1954 yılında Time dergisine kapak olan Ho-Chi Minh’in ülkesi Vietnam, 1955’te 20 yıl sürecek Amerikan işgaline maruz kaldı. Küba sosyalist devriminin lideri Che Guevara 1960’ta Time dergisine kapak oldu ve 7 yıl sonra Bolivya’da öldürüldü. 1960’da kapak olan Nijerya’nın demokratik yollarla seçilmiş ilk Başbakanı Balewa, 1966’da Lagos’ta suikasta uğradı. 1963’te ABD’nin Dallas kentinde suikasta uğrayan J.F. Kennedy ise 1961 Time dergisine kapak olmuştu. Kennedy’nin 24 Mayıs 1968’de kapak olan kardeşi Robert Kennedy ise, Time dergisine kapak olduktan sadece birkaç gün sonra, Los Angeles’te 6 Haziran 1968 tarihinde ağabeyi gibi suikasta uğradı. Mısır Başkanı Enver Sedat 1971 yılında kapak oldu ve 1981 yılında uğradığı bir suikast sonucu yaşamını yitirdi. 1973 ve sonrasında da “Hedef Kaddafi” başlığıyla Time dergisine kapak olan Kaddafi, 2011’de Libya’nın Sirte şehrinde kendi vatandaşları tarafından katledildi. İngiliz prenses Lady Diana ise 1981’de kapak olduktan sonra 1997’de Paris’te geçirdiği şüpheli bir trafik kazasında öldü. Mısır tarihinde demokratik yollarla seçilmiş tek lider Mursi ise 2012 yılında “Ortadoğu’daki En Önemli İnsan” başlığı ile kapakta yer aldı ve 3 Temmuz 2013 tarihinde Mısır ordusu tarafında yapılan darbe ile görevden indirilerek hapsedildi. Condooleza Rice 2004 yılında Time’ın kapağında yer aldıktan sonra 2005-2009 yılları arasında ABD Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. El Kaide’nin kurucularından Usame Bin Ladin 2001’de birkaç defa Time kapaklarında yer aldıktan sonra, ABD birlikleri tarafından 2011’de Pakistan’daki evine düzenlenen operasyonla öldürüldü. 1990 yılında 3 defa Time’a kapak olan Rus lider Mihail Gorbaçov, 1991’de kendi isteği ile devlet başkanlığı görevini bıraktığını açıkladı.
Ülkeleri küresel elitler tarafından sürekli baskı altında tutulmuş ve liderlik süreçleri ülkelerine uygulanan ambargolarla geçmiş olan liderler görevlerinin daha ilk yıllarında Time dergisi kapaklarında yer almıştır. İspanyol Franco 1943’te, Çin’li Mao 1950’de, Küba’lı Fidel Castro 1959 ve sonrasında, Filistin’li Arafat 1968’de, İran’lı Humeyni Başkanlığının daha ilk yılı olan 1980’de “Yılın Adamı” olarak, Suriye’li Hafız Esad 1983’te yine Time dergisine kapak olan siyasi liderlerdi. İlginçtir, 1978 yılında İngiltere’nin gelecekteki Kralı olarak lanse edilen Prens Charles, bu anonstan 40 yıl geçmesine rağmen kral olabilmiş değildir. Son olarak Time dergisi Charles’ı 2014 yılında “Unutulan Prens” olarak kapağa taşıdı. 2006 yılında Time’a kapak olan İran’lı lider Ahmedinejad ise 2009 yılında İran Devlet Denetleme Kurumu tarafından petrol gelirlerindeki ihlaller nedeniyle yaklaşık 3,5 milyar dolar zararı tazmin etmesi kararıyla karşılaştı.
Bunların yanında, Hillary ve Bill Clinton, Donald Trump, Benyamin Netanyahu, Xi Jinping, Barack Obama, Nelson Mandela, Ronald Reagan, Kofi Annan, Boris Yeltsin, Benazir Bhutto ve Saddam Hüseyin gibi görevde bulundukları dönemler itibariyle küresel siyasetin vitrinindeki liderler de görevde bulunmalarının ilk yıllarında Time kapaklarında yer aldılar. Ayrıca, küresel siyasetin yoğunlaştığı Çin, İran, Afganistan, Kuzey Kore ve Rusya gibi ülkeler de yine farklı tarihlerde Time kapağında yer bulmuştur.
AVRUPA’NIN GELECEĞİ
Ortadoğu’daki siyasi ve askeri gerilimin Avrupa’ya yayılma başladığı son zamanlarda Avrupalı liderler de Time dergisi kapağında yer almaya başladı. Vatikanlı Papa Francis 2013’te, Alman Şansölye Merkel 2015’te, Putin ilk olarak 2009’da, Macron 2017’de Time dergisinin kapağında yer alan liderlerdi. Time kapaklarında yer alan aktörlerin yukarıda verilen biyografik gelişimlerinden hareketle, önümüzdeki süreçte Avrupa’nın yeniden şekilleneceğinin muhtemel olduğu kanaatine ulaşmak mümkündür. Bu bağlamda, Avrupa’nın siyasal seyrine yön veren liderlerin ve ülkelerin üzerinde bir takım çarpıcı gelişmelerin yaşanması olağandır. Kaldı ki Avrupa’nın siyasi gündemi Brexit (Britanya’nın AB’den çıkışı), Pan-Avrupacılık, İrlanda Birliği, Makedonya-Yunanistan çatışması, Baltık Ülkeleri sorunu gibi konularla çalkalanmaktadır.
TÜRKİYE PERSPEKTİFİ
Adnan Menderes 1958 yılında Time dergisine kapak olduktan sonra, siyasi tarihe bir kara leke olarak geçen 27 Mayıs darbesi ile görevden alındı ve 1961 yılında idam edildi. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2011’de Time kapağında yer aldıktan sonra, küresel elitlere bağlı unsurlar Türkiye’ye dönük darbe, suikast ve kalkışma operasyonlarını yoğunlaştırdı. Önce Gezi kalkışması, ardından 17/25 Aralık ve 15 Temmuz darbe girişimleri gerçekleşti. Türkiye Cumhuriyetinin ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün de daha Türkiye Cumhuriyeti'ni ilan etmeden Mart 1923’te Time dergisinin ilk yılındaki dördüncü kapağında yer aldığını, ardından 1926’da suikast girişimine maruz kaldığını ve daha sonra 1927’de yeniden Time dergisinin kapağına geldiğini vurgulamak gerekir.
Kendi entelektüel okuması bağlamında Time dergisinin, okuyucu kitlelerini cereyan etmesi mümkün olay ve olgulara hazırladığı ve yönlendirdiği göz önünde bulundurulursa -diğer birçok medya unsurunun yaptığı gibi-, Türkiye’nin küresel taktik ve stratejilerini uluslararası yayın organlarındaki içeriğe dönük olarak şekillendirmesi gerekmektedir. Yukarıda Time kapakları üzerinden verilen eğilim analizinden hareketle, önümüzdeki süreçte Avrupa Birliği, Balkanlar ve Asya’nın çeşitli bölgelerinde meydana gelebilecek gelişmeler çerçevesinde senaryolar üretilip tedbirli olmak yerinde olacaktır.
