Uluslararası ilişkilerin popüler kavramlarından biri yumuşak güç. Kavramı literatüre kazandıran Joseph S. Nye onu, “istenileni zorlama ve para karşılığından ziyade sahip olunan çekicilik/cazibe ile elde etme yeteneği” olarak tanımlamaktadır. Devletler, sahip oldukları yumuşak güç sayesinde bir başka ülkenin dış politik tercihlerine etki edebilmekte ve bunu doğrudan bir müdahalede bulunmaksızın gerçekleştirmektedirler. Bir devletin isteklerinin diğer devletler tarafından kabul görmesinin yolu da cezbetme, ayartma ve taklit edilme yetenekleri ile alakalıdır. Burada hedeflenen, başka ülkelerin kamuoylarını etkilemek ve onlar üzerinden hükümetlerinin dış politika kararlarına tesir edebilmektir.
Bir devletin cazibe merkezi, dolayısıyla da etkin bir yumuşak güce sahip olmasının üç temel ayağı bulunmaktadır. Bunlar, başkalarına çekici gelen bir kültür, başkaları tarafından kabul gören siyasi değerler ve başkalarının saygısını kazanan dış politika uygulamalarıdır. Bir devlet bunların tamamına sahip olabileceği gibi sadece bir tanesi ile de kendisine yumuşak güç üretebilmektedir.
Türkiye, sahip olduğu potansiyel itibariyle her üç kaynak bağlamında da oldukça iyi değerlere sahiptir. Ancak Türkiye, sahip olduğu kaynaklarla bir bütün olarak tüm ülkeler üzerinde değil, farklı kaynakları ile farklı ülkeler üzerinde etkili olmaktadır. Burada söz konusu edilen ülke Ukrayna olduğu için, bu yazıda sadece, - bir dış politika eylemi olarak- düşürülen Rus uçağının Türkiye'nin Ukrayna üzerindeki yumuşak gücüne yaptığı etki değerlendirilecektir.
Bir ülkenin, başka bir ülkenin savaş uçağını düşürmesi bir sert güç eylemidir ancak sert güç eylemleri bazı durumlarda kamuoyu üzerinde yarattığı etki bağlamında yumuşak güce dönüşebilmektedir. Türkiye'nin, sınırlarını ihlal eden Rus uçağını düşürmesi de böyle bir sonuç doğurmuştur.
Rusya'nın, Gürcistan ve Ukrayna'ya yönelik yürüttüğü saldırgan politikaların karşılıksız kaldığı bir zamanda düşürülen bu uçak, bir anlamda söz konusu ülkelerin yapmak istediği ancak yapamadığı bir eylem olarak görülmüştür. Nitekim, Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Başkanı Aleksandır Turçinov "Hava Sahamızı ihlal eden Rusya'ya karşı biz de Türkler gibi profesyonel davranmalıyız" şeklinde bir açıklama yaparak bunu dile getirmiştir. Düşürülen bu uçak Ukraynalılarda Türkiye'ye karşı bir minnet hissi doğurmuş ve bunun bir yansıması olarak Ukrayna Tarım Politikası ve Gıda Bakanı Pavlenko da, "Rusya'nın Türkiye'ye yönelik başlattığı ticari kısıtlamalardan dolayı ihtiyaç doğması halinde, gereken gıda ürünlerini ihraç etmeye hazırız" açıklamasında bulunmuştur.
Ukrayna'da Türkiye'ye verilen destek veya duyulan hayranlık sadece hükümetle sınırlı kalmamış, kamuoyu da bu konuda oldukça duyarlı davranmıştır. Ukrayna Parlamentosu milletvekillerinden ikisi Türkiye'ye karşı duydukları memnuniyet hislerini Türkiye Büyükelçiliği girişine yıldız takarak dile getirmişlerdir. Benzer şekilde Ukraynalı gönüllü aktivistler Rus savaş uçağını düşüren Türk pilota, "Ukrayna milli kahramanı nişanı" vermek istemişlerdir. Ukrayna halkının Türkiye ile ilgili bu teveccühü internet ortamına da taşınmış ve bu durum Türk Hava Kuvvetleri için hazırlanan -kısa zamanda bir milyondan fazla izlenen- bir video ile yansıtılmıştır.
Özetle, Ukrayna kamuoyu Türkiye'nin bu hamlesini büyük sevinçle karşılamış ve bu olay Türkiye'nin itibarını ve saygınlığını artırmıştır. Bu bağlamda, bir sert güç eylemi olan savaş uçağının düşürülmesi yumuşak güç üreten bir eylem haline dönüşmüş ve Türkiye'nin Ukrayna üzerindeki yumuşak gücüne önemli bir katkı sağlamıştır.
