Tatvanlı kadınlardan şaheserler: Filografi nedir? Filografi nasıl yapılır?

Son zamanlar oldukça rağbet gören filografi sanatı tatvanlı kadınlar tarafından yoğun ilgiyle karşılanıyor. Tatvan Belediyesi bünyesinde kadınların sosyal hayata katılımını arttırmak ve meslek edindirmek amacıyla açılan çeşitli kurslarda kadınlar hem meslek öğreniyor hem de ev ekonomisine katkı sunuyor. Bu kurslardan biri olan filografi eğitimlerinde kursiyerler; çivi çakma, tel tutma, tel örme ve desen çıkarma teknikleri öğrenerek sabırla ördükleri tellerden şaheserler ortaya çıkarıyor. Filografi kursunda usta öğreticilerden el sanatlarının inceliklerini öğrenen kadınlar, yaptıkları el emeği göz nuru ürünleri belediye bünyesinde açılan dükkânda satarak gelire dönüştürüyor.

"Filografi Osmalı döneminden kalma bir sanattır"

Filografi sanatının Osmanlıdan günümüze geldiğini belirten Usta Öğretici Günay Çetin, “Burada kurs hocası olarak görev yapıyorum ama aynı anda gelip filografi dersinde de bu sanatı yapıyorum. Filografi sanatı çok güzel ve Osmanlı devrinden kalma bir sanattır. Çivi üzerine telle yapılıyor. O günden bugüne kadar ulaştırmak güzel bir marifettir. Bunu bizim gerek öğrencilerimiz olsun, gerek bayanlarımız olsun yapıp aynı anda satıyorlar. Hem evlerine katkıda bulunuyorlar hem de motive oluyorlar. Kadınlar buraya geldiklerinde huzurlu oluyorlar ve evlerine huzurlu gidiyorlar. Böyle yerlere erkeklerin engel koymaması gerektiğini düşünüyorum. Bütün kadınlar ayaklarının üzerinde durmasını bilmeli. Elleriyle yaptıkları şeyleri satıp para kazanarak ekonomik bir destekte bulunmalıdır. Böyle bir hizmeti sunduğu için belediye başkanımıza çok teşekkür ediyoruz. Biz mutluyuz, umuyoruz ki gelen öğrencilerimiz de bizlerle mutlu olurlar” ifadelerini kullandı.

Hem hizmetini yaptığını hem de kurslardan yararlandığını ifade eden belediye personeli Adile Tüzer ise “Burada belediye çalışanıyım. Hem hizmetimi yapıyorum hem de filografi, kokulu taş gibi kurslara katılıyoruz. Spor salonumuz var. Spor salonundan da faydalanıp sporumuzu yapıyoruz. Burada hepimiz bir aile olduk. Arkadaş ortamı yaparak çevremiz genişledi. Allah belediye başkanımızdan razı olsun” şeklinde konuştu.

Filografi nedir?

Filografi nedir sorusuna yanıt vermek için en temel tanımı ile çivilerin arasında tellerin ve iplerin kullanılarak estetik görünüm sağlanması açıklaması yapılabilmektedir. Elbette ortaya çıkacak olan pano belirli bir estetik kaygı güttüğü için filografi yaparken belirli yöntemleri takip etmek gerekmektedir. Filografi sanatının çıkış yeri olarak Ortadoğu bilinmektedir. Ancak tüm dünyada tercih edilen bir sanat yöntemidir. Özellikle son zamanlarda Retro gibi estetik akımların baskın olması nedeniyle filografiye olan talep de artmıştır.

Filografi nasıl yapılır?

Filografi nasıl yapılır sorusuna yanıt bulmak için temel malzemelere sahip olmanız gerekmektedir. Buna göre; 12 mm ya da 17 mm kalınlığında sunta, koyu renkli kadife, deri ya da pelüş kumaş, başsız cam çivisi, tel örmede kullanılan orta boy çuvaldız iğnesi, renkli bobinaj teli, gümüş ya da sarı renkli yaldız boya, zımba makinesi, toz alma fırçası, çerçeve, ufak boy kargaburun, yan keski ve tornavida olarak sayılabilmektedir.

Filografi için gerekli malzemeler nelerdir?

Ahşap plaka;

filografi tablo için en önemli malzeme konumundadır. Plakanın düz olması ve aynı zamanda pürüzsüz yüzeye sahip olması gerekmektedir. Başlangıç olarak 12 mm ya da 17 mm tavsiye ediliyor olsa da 8 mm sunta kullanımı da yeterli olacaktır. Başlamak için filografi deseninize uygun olacak bir büyüklükte sunta seçmeye de dikkat etmeniz gerekir.

Kumaş;

suntanın kaplanmasında gerekli olacak kumaş esasında zorunlu olarak görülmemektedir. Ancak sunta zeminine farklı bir renk vermek istiyorsanız bu durumda sunta üzerinde kumaş kullanılması gerekmektedir. Kumaş seçiminde kadife ya da pelüş gibi türler seçilebilmektedir.

Zımba makinesi;

kumaş kullanılacaksa gerekli olan zımba makinesi seçiminde kağıtlar için kullanılanlardan değil, mobilyacıların kullandıkları ve ahşaba işleyen bilen zımba makinelerinden tercih edilmesi gerekmektedir. Eğer suntanın kaplanması gerekiyorsa zımba makinesi mutlaka gerekmektedir. Zımba makinesi yerine kumaşı yapıştırma gibi işlemler hava bırakabileceği için çok verimli sonuçlar yaratmamaktadırlar.

Çivi;

filografi çivisi için yüzlerce farklı çivi kullanabilirsiniz ama en ideal olanları başsız çivi kullanmak olacaktır. Başsız çivinin kullanılması tellerin daha rahat geçmesi ve herhangi bir bükülme gibi işleme maruz kalmamalarına olanak tanıyacaktır. Çivilerin farklı renklerde olmasını da tercih ederek kullanılacak teller ile aynı renk uyumunu sağlayabilir ya da çivileri boyayabilirsiniz. Çivileri boyamak isterseniz en etkili iki yöntem bulunmaktadır. İlki hazırlanan yağlı boya karışımın içine çivileri daldırıp çıkarmak ve sonra ızgara üzerinde kurutmak, diğeri de sprey boya ile boyamak. Elbette çivileri tek tek boyamak isteyenler için fırça kullanarak da boyama imkânı bulunuyor.

Çekiç;

çivilerin suntaya çakılması için gereken çekiç hangi ebatta ya da ölçüde olursa işinizi görecektir. Ama yine de çok büyük çekiçleri, fazla baskı uygulama risklerini göz önünde tutarak kullanmamak daha iyi olacaktır.

Tornavida ve pense;

gerek çivilerin yerleştirilmesi gerekse de tellerin işlem görmesi için gerekli olan tornavida ve pense, hem yamuk çakılan çivileri düzeltmeye yarıyor hem de tellerin yerlerine takılması sırasında oluşan sorunların önüne geçiyor. Filografi düzeyine göre tornavida ve pense kullanımına zamanla ihtiyaç kalmayabilir.

Çuvaldız iğnesi;

bız iğnesi olarak da bilinen çuvaldız iğnesi, ip ve tel çiviler arasından geçirme işlemi esnasında kullanılmaktadır. Başlangıç aşamasında özellikle gerekli olmaktadır. İplerin ve tellerin doğru bir şekilde çivilerin arasından şekil verilmesi için önemlidir.

İp ve Tel;

filografi için tercih edilecek ip ve teller tamamen yapacak olanın tercihine kalmıştır. Ancak yine de örneğin bazı yünlü örgü iplerini kullanmak estetik açıdan kabarık duracakları için pek olumlu sonuç vermeyebilmektedirler. Bu yüzden kalın ip tercih etmek daha iyi olacaktır. Kalın iplerin renk açısından da çok seçeneğinin olması kullanıcılar için büyük bir avantaj sunmaktadır. İplerin yerine tel kullanımı ise daha estetik bir görünüm vermektedir. Aynı zamanda ipler ve teller birlikte de kullanmaya uygundurlar. Tel olarak yapılacak kullanımlar için 0,3 mm tel kullanımı uygun olacaktır. Fakat her telin uyum göstermeyeceğini de belirtmekte yarar var. Bu yüzden filografi teli olarak satılan ürünlerin doğrudan tercih edilmesi daha kolay olacaktır.

Model;

esasında filografi herhangi bir modele gerek duymaz ancak yine de bir desene, fotoğrafı, çizimi vb. temel alarak uygulama yapılmalıdır. Sunta boyutuna göre bastırılacak filografi desenleri ortaya çıkacak eserin daha dikkatli ve özenli bir şekilde yapılmasını sağlayacaktır.