1968 yılında keşfedilen nötron yıldızlarının yaklaşık 10 kilometre çapında olduğunu ve 1 kilometreden daha ince olan kabuklarının altında süperakışkan bir sıvının bulunduğunu ifade edildi.
ODTÜ'de bir grup fizikçi tarafından, evrendeki en yoğun cisimlerden olan
SXP 1062 isimli çift yıldız sisteminde yer alan nötron yıldızının 18 dakika olan dönme periyodunda
büyük bir kaymanın varlığı keşfedildi. Bilim dünyasında büyük heyecan yaratan ve
literatüre giren bu keşif
ile çift yıldızın hem periyodu hem de yıldız içindeki yoğun maddeye ilişkin şifreler çözülmüş oldu.
ODTÜ Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Altan Baykal'ın yaptığı açıklamada, yakıtları tükenen y
üksek kütleli yıldızların büyük bir patlama yaptığını
ve bu sırada yeni bir gök cisminin oluştuğunu anlattı.
Bu cismin, bir beyaz
cüce, nötron yıldızı veya kara delik olabileceğini
belirten Baykal, bu şekilde oluşan nötron yıldızlarının
çok güçlü manyetik alanlarının
bulunduğunu ifade etti.
Gözlemsel olarak ilk defa
1968 yılında
keşfedilen nötron yıldızlarının yaklaşık
10 kilometre çapında
olduğunu ve
1 kilometreden daha ince
olan kabuklarının altında süperakışkan bir sıvının bulunduğunu dile getiren Baykal, ODTÜ'de
X-ışını uyduları
tarafından gözlenmiş arşiv verilerini kullanarak bir tür
nötron yıldızı
ile ilgili analizler yaptıklarını bildirdi.
Üç yıl süren gözlemler sonucunda bir çift yıldız sistemindeki bir bileşen olan SXP 1062 isimli nötron yıldızının yörünge periyodunu bulduklarını belirten Baykal, "Gözlemlerimiz sonucu bu nötron yıldızının yörünge periyodunu 656 gün olarak bulduk. Zamanlama analizlerinde
18 dakika
olan kaynağın dönme periyodunda büyük bir kayma gördük." bilgisini paylaştı.
İlk defa keşfetmiş olduk
Daha önce bilim literatüründe, dönme
periyodunda kayma gösteren
bu yıldızların tek başına nötron yıldızları oldukları bilgisinin bulunduğunu aktaran Baykal, şu bilgileri aktardı:
- "Ama yaptığımız analizlerde, çift yıldızlardaki nötron yıldızlarından birinde ilk defa İngilizce'de 'glitch' denilen bir kaymayı tespit etmiş olduk. Astronomide X-ışını salan çift yıldızlar, 1973'ten beri uydularla gözleniyor. Bu tarihten bu yana ilk defa ODTÜ ekibi olarak bizler, çift yıldız sistemindeki bir kaynağın kendi etrafında dönme periyodunda büyük bir kayma keşfetmiş olduk. Bu kayma, laboratuvar ortamında gözlenemeyen yıldızın içindeki yoğun maddenin kabuğu ile etkileşmesinden kaynaklanıyor. Bunu deprem gibi düşünebiliriz ancak bu yıldızda olduğu gibi zaman periyodunda ani bir kayma meydana geliyor."
Dünya genelinde astronomide bilim insanlarının nötron yıldızlarına ilişkin pek çok keşif peşinde olduklarını vurgulayan Baykal, nötron yıldızının merkezinden gelen bu kaymanın daha önce bilim dünyasında sır olduğunu bildirdi.
#SXP 1062
#YIldız
#Kara delik
7 yıl önce
