Katma Değer Vergisi Kanununda 33 yıl sonra değişiklik öngören kanun tasarısı Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmuş (25 madde), bu hafta içinde Plan ve Bütçe Komisyonunda ele alınması bekleniyor.
Tasarı uygulamada ortaya çıkan ve biriken, yıllardır konuşulan ve tartışılan, genellikle mükellefler aleyhine gelişen sorunları çözmek için çok önemli yenilikler getiriyor. Ayrıca tasarı ile KDV istisnalarının kapsamı da genişletiliyor.
Ciddi boyutlara ulaşan devreden KDV ile ilgili süreci hızlandıran ve iadeyi mümkün kılarak piyasaya ciddi miktarda para bırakılması hedeflenen bir tasarı. 2017 yılında büyümeye ivme katan Kredi Garanti Fonu uygulaması gibi, 2018 yılında da KDV iadelerinin hızlandırılmasıyla toplamı 150 milyar lira tahmin edilen devreden KDV’nin önemli bir kısmı piyasaya bırakılacak ve ekonomi için “can suyu” olacaktır.
Kanunun reform hamlesi ise ertelenen KDV’nin ödenmesine imkan tanıyan yeni düzenlemeler içermesi. Ayrıca devletin KDV iadelerini zamanında ödemese kendisini gecikme faizi ile cezalandırması da ilginç ve işi ne kadar benimsediğini gösteriyor.
Bu yazıda tasarıda getirilen önerileri özetlemeye ve bazı tartışmalı konuları da irdelemeye çalışacağım.
*
1. Tasarıda yer alan düzenlemeyle; arsa karşılığı inşaat işlerinde arsa sahibi tarafından konut veya iş yerine karşılık müteahhide arsa payı teslimi düzenlemesi ile arsa karşılığı inşaat işlerinde arsa payı üzerinden KDV ödenmesinin önüne geçilmeye çalışılıyor.
2. Bir başka önemli düzenleme grup KDV mükellefiyeti tesis ettirilebilmesidir. Belli ortaklık payına sahip mükelleflerin tek bir KDV beyannamesi vermesine imkan tanınıyor. Daha önce grubun bir şirketinde ödenecek KDV çıkarken, diğer şirkette indirilecek KDV söz konusu olabilmekteydi. Bu imkan sayesinde grup kendi içinde mahsuplaştıktan sonra KDV ödemesi söz konusu olacak.
3. Hayırseverler tarafından yaptırılan sosyal tesislerin ve yardımların tamamının KDV istisnasına tabi olması söz konusu.
4. Yabancılara sunulan sağlık hizmetlerine KDV istisnası getiriliyor. Sağlık hizmetlerinden yararlanmak için Türkiye’ye gelen yabancılar; büyük ölçüde gelir seviyesi ve ülkelerindeki sağlık hizmeti maliyetleri bizden çok daha yüksek olan ülkelerden gelen insanlar. Bunlara yönelik hizmetlere KDV istisnası tanınması sağlık sektöründe karlılığın artırılmasından başka anlamı yok. Devletin çok önemli bir gelir potansiyeli taşıyan alanı pas geçmesi (vergi almaması – KDV istisnası tanınması) çok doğru değil.
5. Ar-ge, yenilik ve tasarım faaliyetinde bulunanlara ve bunların söz konusu faaliyetler için satın alacağı makine ve teçhizatlara tam KDV istisnası getiriliyor.
6. İkinci el motorlu kara taşıtı satanlara alış-satış fiyatları matrah alınarak KDV ödeme yükümlülüğü getiriliyor.
7. Yeni tasarıyla mükellefin ödediği katma değer vergisinin, hesaplanan katma değer vergisinin telafi edilememesi nedeniyle biriken ve sürekli sonraki döneme devreden KDV’nin devretme süresi kısıtlanmakta ve doğrudan mükellefe geri ödenmesine imkan tanınmaktadır.
Mükellefler KDV iadelerini üç ay içinde alacaklar, aksi takdirde kendilerine gecikme faizi ödenecektir.
8. İndirim yoluyla telafi edilemeyen KDV’nin 31.12.2018 sonuna kadar ayrı hesapta inceleneceği, 01.01.2019 yılından ödenecek KDV’den mahsup edilebileceği imkanı getiriliyor.
Ayrıca 01.01. 2019 dan itibaren KDV’nin sonraki dönemlere devri ve iade edilmemesi ibaresi kaldırılıyor. Devreden KDV’nin “devrolunur ve iade edilemez” ibaresi “devrolunur ve iade edilir” şeklinde değiştirilmektedir.
Vadesinde talep edilmeyen KDV iadesi gelir ve kurumlar vergisinde matrah tespitinde gider olarak yazdırmaya, iade talebinde bulunulabilecek asgari tutarı belirlemeye imkan tanınıyor.
9. Tasarının en tartışılan maddelerinden birisi; 3568 sayılı Meslek Yasasına eklenen 8/A maddesi ile serbest muhasebeci mali müşavirlere (SMMM) de katma değer vergisi iadesi raporu düzenleme yetkisi verilmesidir. Rapor düzenleyecek SMMM’lerde aranacak özellikleri, rapor düzenlenecek iade türlerini, azami iade tutarlarını, uygulamaya ilişkin usul ve esasları düzenlemeye bakanlık yetkili kılınıyor.
Bu madde bazı yeminli mali müşavir (YMM) ve SMMM odalarının karşılıklı tartışmalarına neden oldu. Ankara YMM odası başkanının “Bu düzenleme defter tutma ve denetim fonksiyonunu birbirinden ayıran ve bu görevleri farklı meslek mensuplarına tahsis eden meslek yasasının özüne aykırıdır. Rapor düzenleme işi bir denetim faaliyetidir. Kural olarak, defteri tutan ve beyannameyi düzenleyen kendi tuttuğu defteri ve kendi düzenlediği beyannameyi denetleyemez. Tasarı bu yönüyle uluslararası denetim ilkesini (standardını) ihlal etmektedir. Serbest muhasebeci mali müşavirlere verilmesi öngörülen rapor düzenleme yetkisi, kuşkusuz yeminli mali müşavirlerin iş alanını olumsuz etkileyecektir. KDV iadelerinin yerine getirilmesinde YMM'lerden kaynaklanan bir gecikme söz konusu değildir” açıklaması tartışma sürecini başlattı.
Açıkçası, kanunun mecliste yasalaşma sürecinde de bu madde çok tartışılacağa benziyor.
10. Yeni kurallar ihdas edilerek bakanlığın iş yükü ciddi düzeyde artırılıyor. Bu nedenle KDV iadesi grup başkanlığı kuruluyor. 2019 yılından sonra çıkabilecek ilave işler için maliye bakanlığı yeni kadro tahsisi yapmaktadır. Bu sayede Vergi Denetim Kurulu Başkanlığının kuruluş felsefesine uygun ihtisaslaşmanın da adımları atılıyor.
*
Sonuç olarak 33 yıldır dokunulmayan katma değer vergisi yasasını tamamen yenileyen reform niteliğinde bir tasarıdan bahsediyoruz.
Yatırımı, üretimi ve ihracatı desteklemek, işletmeler üzerinde oluşan finansman yükünü ortadan kaldırmak amacını taşıyan çok önemli bir kanun tasarısı. Bu doğrultuda Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerine yönelik makine ve teçhizat alımlarına KDV istisnası tanınarak destek veriliyor.
En önemlisi de uzun yıllardır oluşan devreden KDV'nin, değişik yollarla mükellefe mahsuben veya nakden iadesinin önünün açılmasıdır. Bu sayede piyasaya bırakılacak para (can suyu) ciddi bir ekonomik genişlemeye neden olacaktır.
Başta devreden KDV olmak üzere yıllardır dokunulmayan ve devasa boyutlara ulaşan KDV sorunlarını büyük ölçüde çözecek bir kanun tasarısını hazırlayanları tebrik etmek gerekir.
