AB'de küresel krizden sonraki 8 yılın büyüme ortalaması neredeyse sıfır (yüzde 0.1).
Aynı dönemde ABD büyümesi yıllık ortalama yüzde 1.5.
17 yılın en yüksek
ile mücadele ediyor.
ise daha uzun süredir
ve son 24 yılın ortalama büyüme hızı yıllık yüzde 0.8.
*
Durgunluktan kurtulmak için
(ABD Merkez Bankası-FED, Avrupa Merkez Bankası-ECB ve Japon Merkez Bankası-BoJ) uygulamaları göze çarpıyor.
Merkez bankaları tahvil alarak piyasaya para sürdüler. Fakat bu paraları alanlar
.
Kriz sonrası süreçte merkez bankalarının uyguladığı
(faiz oranlarının sıfır seviyelere indirilmesi, sözle yönlendirme gibi) ve bu politikalara son olarak
eklendiğini görmekteyiz.
*
faiz alması bir yana
anlamına geliyor.
Örneğin şu an T.C. Merkez Bankası'nda parasını serbest mevduat olarak tutan ticari bankalara yüzde 7.25 oranında faiz ödenmektedir. Negatif faiz bu ödemenin olmaması, aksine Merkez Bankası'nın bedel almasıdır.
Negatif faizi bir anlamda
olarak da nitelendirebiliriz.
Başka bir ifade ile negatif faiz 'yatırımcıların
de denebilir.
*
Merkez bankalarının negatif faiz uygulama amacı nedir?
dolaşımdaki para miktarını artırıp
yaratmak,
sağlamak ve
azaltmaktır.
Bankalar ellerindeki fonları merkez bankalarında
, yatırımcılara ve tüketicilere kredi olarak versin,
.
Çin odaklı olumsuz gelişmeler, Avrupa'nın genişletici para politikalarına rağmen bir türlü toparlanamaması, düşük talep, zayıf küresel büyüme hızları, enflasyon olmayışı (varlığı bir dert yokluğu yara!), büyüme hızları beklentilerindeki umutsuzluk negatif faiz uygulamalarının en önemli gerekçeleri.
*
Negatif faiz tercihinin bir başka nedeni de
.
Negatif faiz uygulayan ülkelerin teorik olarak
, dış ticarette fiyat avantajı ve dolayısıyla rekabet şansı yakalayarak
de negatif faiz uygulamasını teşvik etmektedir.
*
İç talebin yerlerde süründüğü, düşük enflasyon (deflasyon-durgunluk) sorunu yaşayan Danimarka, İsviçre, İsveç ve AB ülkeleri Merkez Bankası negatif faiz uygulamasına geçmiştir.
2016 Ocak ayından itibaren Japonya negatif faiz uygulayan ülkeler kervanına katılmıştır.
Negatif faiz uygulaması öylesine yaygınlaşmış ki, bugün
yer almaktadır.
*
sadece merkez bankasında tutulan banka mevduatları için değil,
de kullanılıyor.
İkinci el finans piyasalarındaki negatif faizli tahvillerin miktarı
ulaştığı söyleniyor.
Finans piyasalarında negatif faizli tahvillerin bu derece yüksek boyutlara ulaşması
olarak değerlendiriliyor.
*
FED'in de Türkiye'deki piyasalar dahil bütün piyasaları etkileyen faiz artırımı beklentilerini artık rafa kaldırması ve negatif faize yelken açması bekleniyor.
Bu durumda
bir hayalden öte bir şey değil.
*
Politika yapıcılar ve piyasa aktörleri negatif faiz politikasının etkilerini merakla bekliyorlar. İşe yararsa yeni bir dönemin başlangıcı olacağı açık.
uygulaması da
para politikası (bu konuda epey kanıtta var aslında) uygulayıcısı olan
ekonomiyi harekete geçirme
(elinde cephane kalmamış)
.
Yani iş yine başa (
) düşmüş olacak.
Negatif faizin zekatla buluştuğu noktaya ise
değinelim.
