Daha önce bu köşeden lojmanlarla ilgili sıkıntıları sıraladık ama kimseden ses çıkmadı. Birçok kamu görevlisi evi olduğu halde lojmana müracaat etmekte ve lojman çıkınca da evini kiraya vermektedir. Kimisi de kurumunun var olan lojmanını beğenmediği için lojman kiralattırmaktadır. Düşük ücretli memurlara böyle imkânlar sunulmadığı için yüksek ücretli memura verilen kiralık lojmanlar veya görev tahsisli lojmanlar bir nevi örtülü yardım yerine geçmektedir. Bu yardım özellikle de görev tahsisli lojmanlarda oturma hakkı olanlar için çantada kekliktir.

Bu açıklamalardan sonra 389 No.’lu Milli Emlak Genel Tebliği’ne göre 2019 yılı için 220 metre karelik bir lojman için bir kamu görevlisinin ödeyeceği kira bedelini şu şekilde hesaplayabiliriz; 120 (lojman büyüklüğü ne kadar olursa olsun 120 metre kare üzerinden hesaplanır) *4,85 = 582 TL. Bu tutardan % 30 indirim yapılmakta olup indirim tutarı ise 582* 30/100= 174,6 TL. Ödenecek lojman kira tutarı ise; 407,4 TL’dir.

Özellikle birçok üst düzey kamu görevlisine yüksek rakamlarla lojman kiralaması yapılmakta ve bu tutarlar 5 bin TL’ye kadar çıkabilmektedir. Lojman kira bedeli ne kadar yüksek olursa olsun kamu görevlisinin ödeyeceği azami lojman kira tutarı 407,4 TL’dir. Nasıl, belirlenen lojman kira tutarı oldukça yüksek bir rakam değil mi?

Unvanları aynı olsa da bazı personelin maaşları diğerlerinden daha fazla olabilmektedir. Memurların çalıştıkları bölgelere, unvanlara, okullara veya çalıştıkları projelere göre maaşlarında değişiklik olabilmektedir. Özellikle Teknik Hizmetler Sınıfı’nda görev yapan personeller ile Sağlık Hizmetleri Sınıfı’nda görev yapan personellerin maaşlarına Kalkınmada Öncelikli Bölgelere göre ödenen ek tazminat nedeniyle önemli tutarda maaş farkı sağlanmaktadır.

Ek tazminatların hangi unvanlı personele ve en yüksek devlet memuru maaşının yüzde kaçı oranında ödeneceği yan ödeme kararnamesinde tespit edilmiştir. Yan ödeme kararnamesinin ekinde yer alan Kalkınmada Öncelikli Yörelerin dereceleri 7 bölgeye ayrılmıştır ve tazminatlar bölgelere göre farklılık oluşturmaktadır.

Buna göre; Sağlık Hizmetleri Sınıfı’nda görev yapan uzman tabiplere 7. Bölge için ödenen ek tazminat 9500* 0,130597 % 90 = 1.116,6 TL, pratisyen tabiplere ise 9500*0,130597 *% 50 = 620 TL tutarındadır. Bu tutardan 5434 sayılı Kanun’a tabi olanlar için (15.10.2008 tarihinden önce memuriyete girenler için) sadece damga vergisi kesilecek, bu tarihten sonra girenler içinse hem % 14 oranında emekli kesintisi hem de damga vergisi kesilecektir.

Veteriner hekimlere 7. Bölge için ödenen ek tazminat ise 9500*0,130597 * % 70 = 868 TL tutarındadır. Yine Teknik Hizmetler Sınıfı’nda görev yapan mühendislere 7. Bölge için ödenen ek tazminat ise 9500* 0,130597 * % 35= 434 TL tutarındadır. Bu hizmet sınıfında çalışanlara ödenecek azami ek ödeme tutarı ek yüksek devlet memuru maaşının % 70’i oranında olup, bu tutar 9500* 0,130597 * % 70 = 868 TL’dir. Ek tazminat ödemesinde en düşük tazminat 1. Bölge için en yüksek tazminat ise 7. Bölge için belirlenmiştir. Yani bölge derecesi yükseldikçe ödenen ek tazminat oranı da yükselmektedir. Benzer ödemelerin niçin başka hizmet sınıfları için belirlenmediği sorusunun sorulması gerekmektedir. Özellikle öğretmenler için. Ümit ederiz ki bu soruyu soranlar çıkar.

Daha önce Başbakanlık Müsteşarı için kullanılan En Yüksek Devlet Memuru ifadesi şimdi Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı için kullanılmaktadır.

Buna ödenen gösterge ve ek gösterge tutarı olan 1500+8000 rakamı toplamının memur maaş katsayısı ile çarpımından oluşan tutara ise En Yüksek Devlet Memuru Aylığı ifadesi kullanılmaktadır. Buna göre 2019 yılında 9500 * 0,130597 = 1.240,67 TL’dir.

Kıdem tazminatı tavanının hesabında Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı’na yapılan emekli ikramiyesi esas alınmaktadır. Bu çerçevede, maaş hesaplamasında esas alınan verilerde değişiklik olduğunda kıdem tazminatı tavanı da değişmektedir.

Buna göre, 01/01/2019-30/06/2019 döneminde geçerli olmak üzere; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 154’üncü maddesi uyarınca aylık gösterge tablosunda yer alan rakamlar ile ek gösterge rakamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak aylık katsayısı (0,130597), memuriyet taban aylığı göstergesine uygulanacak taban aylık katsayısı (2,044187), iş güçlüğü, iş riski, temininde güçlük ve mali sorumluluk zamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak yan ödeme katsayısı ise (0,041416) olarak belirlenmiştir.

Kıdem tazminatı tavanının hesabında Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanına yapılan emekli ikramiyesinin esas alınmakta olduğu dikkate alındığında, kıdem tazminatı hesabının tavanını hesaplayacak olursak;

Devlet Memurlarına bir hizmet yılı için ödenen emeklilik ikramiyesinin hesabında aşağıda belirtilen ödemelerin toplamı esas alınmaktadır:

1. Aylık Gösterge X Aylık Katsayısı

2. Ek Gösterge X Aylık Katsayısı

3. Kıdem Aylığı Toplam Göstergesi X Aylık Katsayısı

4. Taban Aylık Göstergesi X Taban Aylık Katsayısı

5. (Aylık Gösterge + Ek Gösterge) x Aylık Katsayısı x % 215 (En yüksek devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) brüt tutarının her devlet memurunun kendi ek göstergesine göre farklılık gösteren oranına tekabül eden miktar)

Yukarıdaki açıklama çerçevede, en yüksek devlet memuru olan Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanına bir hizmet yılı için ödenen emeklilik ikramiyesi 01.01.2019-30.06.2019 tarihleri için 6.017,6 TL ödenecektir.

Her ne kadar kıdem tazminatı tavanı belirlenmiş olsa da bu tutarın üzerinde ödeme yapılması mümkündür. Kıdem tazminatı tavanı üzerinde hesaplama yapılması ve ödenmesi halinde 1475 ve 4857 sayılı İş Kanunu yönünden ceza uygulanması söz konusu değildir. Ancak, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun, 25’inci maddesinde 1475 sayılı Kanuna göre ödenen kıdem tazminatının vergiden müstesna tutulduğu belirtildiği için, tavanı aşarak kıdem tazminatı ödenmesi halinde, tavanı aşan kısım gelir vergisine tabi olacaktır. Halbuki tavandan yapılan ödemelerden sadece damga vergisi kesilmektedir.