İsrail Savunma Bakanı Binyamin Ben-Eliezer''in bir günlük Ankara ziyareti fırtına gibi geçti. İsrailli bakanın, Türkiye''nin Savunma Bakanı ile görüşmesinden başka Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hüseyin Kıvrıkoğlu tarafından kabul edilmesiyle de yetinilmedi. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer''e çıktı, ayrıca Başbakan Bülent Ecevit tarafından da kabul edilmek imkanını buldu.
Türkiye''nin İsrail ile ilişkilerindeki ''dengesizlik'' Ben-Eliezer''in bir günlük Ankara ziyaretinden daha çarpıcı biçimde yansıyamazdı.
Nitekim, Binyamin Ben-Eliezer, Türkiye''nin İsrail için ifade ettiği anlamı, görüşmelerinin ardından şu sözcüklerle gayet güzel vurguladı:
"Bu dev ülkeyi sadece bir dost olarak değil, bir stratejik destekçi olarak arkamıza almak büyük bir kazançtır."
Koca Osmanlı mirasçısı Türkiye''nin küçücük İsrail''in arkasında bir ''stratejik destek'' olarak durarak, geniş bir ''jeopolitik alanda'' kendini ''küçültmesi''ne bundan daha zarif bir övgü işitilemezdi. İsrailliler''in askerleri de ''diplomatik kıvraklık ve zarafet''te hayli başarılılar...
Ben-Eliezer''in ziyaretinin boyutlarını Türk basınından öğrenebilmek elbette mümkün değil. O yüzden, ''durum''u anlayabilmek için yine İsrail basınına başvuruyoruz. The Jerusalem Post gazetesinde Arieh O''Sullivan imzalı iki haber yazısı, neler görüşüldüğünü ve ''ilişkiler''in nereye vardığını ortaya koyuyor.
Buna göre, Türk tarafı İsrail''in Türkiye''ye Arrow füzesavar roketler satması ve güçlü ''Yeşil Çam'' radar sistemi sağlaması konusunda istekli. Bu amaçla, ''Amerikan onayı'' elde edilmesi için gayret gösterilecek. Ben-Eliezer, iki hafta sonra Amerika''ya gidiyor.
Bunun dışında 170 Türk M-60 tankını modernleştirmek ve İsrail yapımı gelişmiş Gil tanksavar füzelerinin ortak üretimi konusunda, İsrail''in teklifi var. M-60 tankları için İsrail Askeri Endüstrileri (IMI)''nin verdiği fiyat hayli pahalı. FNSS-Nurol ortaklığı bunu daha düşük maliyetle öneriyor. Genelkurmay, henüz kararsız. Ayrıca, Türkiye''deki ''kriz'' de İsrail''in ticari hesaplarını olumsuz yönde etkiliyor. The Jerusalem Post haberinde bu noktanın altı çiziliyor:
"Türkiye derin bir mali krizden geçiyor ve İsrail''in elde etmeyi umduğu göz kamaştırıcı milyarlarca dolarlık savunma anlaşmaları şimdilik dondurulmuş gözüküyor."
Bununla birlikte, "Türk yetkililerin İsrail''e değeri 4 milyar doları aşan ihalelerden (İsrail) firmalarının çıkarılmadığına ilişkin güvence verdiğini" yine Jerusalem Post''ta okuyoruz...
Bu arada, İsrail''in Türkiye''de ''demokratikleşme'' ile fazla ilgilenmediği sonucuna da gazetenin şu satırlarından hükmedebiliyoruz: "İsrail, Türkiye''ye, ayrıca saldırı helikopterleri konusu yeniden gündeme geldiğinde bir casus uydusu satmayı da önerdi. (Saldırı helikopterleri) Türkiye''nin insan hakları ihlalleri iddiası üzerine Fransa ve Amerika''nın askeri knowhow''ın transferini önlemesi üzerine askıya alınmıştı."
Demek ki, Türkiye''nin ''demokratikleşme pürüzleri'' nedeniyle Batılı müttefikleri ''askeri teknoloji transferi''ni engelliyorsa, bundan İsrail kazançlı çıkıyor. İsrail''in Türkiye''de ''insan hakları ihlalleri ve demokratikleşme'' konularında bir gailesi bulunmuyor.
Amerika, 1.5 milyar dolar tutarında bir proje olan saldırı helikopterleri konusunda Amerikan Bell firmasını seçmişti. Ancak, Amerikan Kongresi, teknoloji lisansının Türkiye''ye transferini engellerse, ikinci sırada gelen İsrail-Rus konsorsiyumunun şansı mevcut. Burada küçük bir ayrıntı: Henüz, İsrail-Rus konsorsiyumunun ürettiği tek bir helikopter yok...
Ne var ki, bu konsorsiyumun komisyonculuğunu yapan İsrail''e yakın eski askeri yetkililerden söz ediliyor. Bunlar, Pentagon''la da belli bağlantılar içinde ve özellikle silah satışları konusunda ''duyarlı'' olan, Cumhuriyetçi Parti''nin sağ kanadı sayılan bir İsrail yanlısı lobi JINSA (Milli Güvenlik İçin Yahudi Enstitüsü) ile içli dışlılar. JINSA, Çevik Bir''e sırf onun için ihdas ettiği "Uluslararası Devlet Adamı" Ödülü vermiş olmasıyla ve onu Cumhurbaşkanlığı için desteklemesiyle Türkiye''de hatırlanıyor. Geçenlerde Türkiye''deydiler ve eski bir DYP''li ve ANAP''lı politikacı evinde Bir ve JINSA heyetini buluşturdu.
Konumuza dönelim; The Jerusalem Post, M-60 tanklarının modernizasyonunda İsrail''in Amerikan General Dynamics şirketiyle rekabette olduğunu ve bir İsrail uzmanlar heyetinin haftaya ''fiyat''ı konuşmaya Ankara''ya geleceğini haber veriyor. Bu ziyareti İsrail Genelkurmay Başkanı Orgeneral Shaul Mofaz''ın 26 Temmuz''daki ziyareti izleyecek.
''Askeri eksen'' üzerinde ''stratejik nitelikteki'' Türkiye-İsrail ilişkilerinin ne derece yakın olduğuna bir başka örnek, Ben-Eliezer''in, Türk ve İsrail kara kuvvetlerinin yakında ortak manevralar yapacağını bildirmesi. Ortak deniz tatbikatlarının üç yıllık bir geçmişi var; bunu ortak hava tatbikatları izledi. Şimdi sıra, hergün Batı Yakası ve Gazze''de Filistinliler''le çatışan İsrail Kara Kuvvetleri''nin Türk Kara Kuvvetleri ile ortak tatbikatına geldi.
Bir başka örnek, Bülent Ecevit''in Ben-Eliezer''e Başbakan Ariel Sharon''u bir an önce Türkiye''de görmek istediğini belirterek, daveti yinelemesi. Sharon, bir süre önce Avrupa ülkelerinde ''soğuk'' karşılanmıştı. Belçika mahkemelerinde hakkında ''Sabra ve Şatila katliamı''ndan ötürü ''suç duyurusu'' var ama Ecevit, Sharon''u Türkiye''de ağırlamak için nedense çok istekli.
Ben-Eliezer''in ''anlamlı'' ve hızlı Ankara ziyaretinin ''gayet ilginç'' ve Türkiye''nin geleceğine ''ipotek'' koyucu nitelikteki ''siyasi ve stratejik boyutu''nu yarın irdeleyelim...
