13 Haziran 2008, Cuma. Cemil Meriç''in vefatının 21. yıldönümü. Üsküdar Belediyesi, tarihî bir anma toplantısına ev sahipliği yapıyor. Toplantının başlığı şöyle:

Üsküdarlı Bir Entelektüel: Cemil Meriç.

Toplantı''nın yeri: Bağlarbaşı Kültür Merkezi. Zamanı: 20.00-23-00.

Cemil Meriç bu toplantıda bugüne kadar hiç bilinmeyen, hiç tanınmayan taraflarıyla okurlarına tanıtılacak. Meselâ yüzü aşkın fotoğrafının yer aldığı bir fotoğraf sergisiyle. Bir kokteyl eşliğinde. Bu fotoğrafların çoğunun ilk kez gün ışığı görüyor olması ise, pek tabii ki bu serginin en önemli tarafı. Evet, ilk kez.

Okurları, Cemil Meriç''in genç bir delikanlı iken tutuklandığını bilir. İki ay yattığını da. Öyle ya, “Mahkemede Marksist olduğumu haykırdığım zaman, tek işçinin elini sıkmış değildim” şeklindeki o meşhur itirafını kim bilmez?

— “Sonra değişen dünya. Telefonla işine son veriliş. Köy öğretmenliği. Ve bir nisan sabahı evinin aranışı. Nezaret, hapishane”.

Her okuru bu kadarını bilir. Bilinmeyen, tutukluluk görüntüleridir. Sergide, Meriç''i, koluna iliştirilmiş bir kağıtla göreceksiniz. Yandan. Gergin. Dinç. Dimdik. Kısa bir zaman sonraysa, korku dolu gözlerle bakarken çekilmiş bir vesikalık fotoğraf içine sıkışmış bir hâlde. Gözleri gözlüklerinden fırlayacakmış gibi bakarken. Dehşetle. İlk kez.

Sergi, Meriç''in jurnallerinin görseli gibi tasarlandı. Yıl yıl. Ay ay. Gün gün. Öğretici, ve fakat bir o kadar da kışkırtıcı. Dikkat ederseniz, görebilirsiniz: içinde kadınları saklı. Hayatının tüm kadınları. İlk kez.

Cemil Meriç''in özel eşyaları da sergileniyor. Gözlüğü, kül tablası, tesbihi, dolmakalemi, ödülleri, hatta kravatları bile. İlk kez.

Yanısıra, elyazıları. Gözlerini kaybetmeden önceki ve sonraki elyazıları. Okuduğu kitaplar. Kenarına notlar düştüğü kitaplar. Kitaplarındaki Osmanlıca notlar. Fransızca notlar. Türkçe notlar. Hani o yıllarca —''taciz'' ne kelime!— tüm ruhuyla ''tecavüz'' ettiği sayfalar... Osmanlıca, Fransızca, Türkçe sayfalar... Gözleriyle, ama daha sonra, sadece elleriyle sınırlarında gezindiği sayfalar. İlk kez gün ışığı görecekler. İlk kez. Bu kitap sayfalarının bir kısmını bile çocukları ilk kez gördüler. Bir kısmını da görecekler. Evet, şaşırtıcı ama öyle. İlk kez.

Bir de neşrolunmuş tüm kitapları. Kitaplarının tüm baskıları. Ayrıca yazılarının ilk yayımlandığı dergiler ve gazeteler. Ünlü “Hasbî Tefekkür” yazısı, Ortadoğu gazetesinden meselâ.

Hakkında yazılan kitaplar da ihmal edilmedi; hiç değilse piyasada bulunanları.

Görmeyeceksiniz sadece, dinleyeceksiniz de. Çünkü serginin en önemli sürprizi, dolaşırken, size bizzat Cemil Meriç''in kendi sesinin eşlik edecek olması. Yine ilk kez.

Mahmut Ali Meriç, babasının son on yılında çektiği fotoğrafları yorumlayacak; kardeşi Ümit Meriç''le birlikte. Üstelik anne ve babalarının bir ömür boyu karşılıklı oturdukları koltuklarda... Yine Meriç''in hiç bilinmeyen, görülmeyen fotoğrafları. Aile fotoğrafları. Oğlunun gözüyle. İlk kez.

Ardından dört konuşmacı: Adalet Ağaoğlu, İlber Ortaylı, Mete Tunçay, Dücane Cündioğlu.

Ve üç de müzisyen. Cemil Meriç''in evinde, yanında meşk etmiş üç musikişinas: Ruhi Ayangil, Fırat Kızıltuğ, Memduh Cumhur. Anılar ve hemen ardından mini bir konser. İlk kez.

Bu arada, şayet konukların arasına dikkatle bakacak olursanız, salonda, Cemil Meriç''in kadim talebelerini de görebileceksiniz. Hatay''dan, Elazığ''dan, Konya''dan ve tabii ki İstanbul''dan. Üsküdar''dan. İlk kez.

Programı iyi okumadığımı sanmayınız. Okudum.

13 Haziran, Cuma günü, saat: 17.15''te, Cemil Meriç, önce, Karacaahmet Mezarlığı''ndaki kabri başında anılacak. Fatiha''larla.

Zahmet ederseniz, kabri başında bir Fatiha da siz okuyabilirsiniz. Hiç okumadıysanız, sizin için, ilk kez.

Saat: 16.30''da, Fethi Paşa Korusu''ndaki evinde, ünlü Nacak sokak, No:14''de, dilerseniz siz de bir çay da içebilirsiniz. Daha önce ziyaret etmediyseniz, sizin için, ilk kez.

Programın sonunda size bir de “diş kirası” takdim edilecek. Hadi o da sürpriz olsun. Ama o da ilk kez.

Son olarak, bu şölenin ardındaki asıl ismi, Üsküdar Belediye Başkanı Mehmet Çakır''ı tebrik ediyorum. Bir Belediye Başkanı''nı. Teşekkür ediyorum kendisine. Kendi adıma. Şahsen. Heyecanla. İlk kez.