Ekonominin başarılı performans gösterdiği dönemlerde uygulanan politikalar ekonomik büyümenin adil ve etkin paylaşımını öncelerken, ekonomik dengelenmenin hayata geçtiği bu gibi dönemlerde bu politikanın uygulanıp uygulanmayacağı genelde merak konusu oluyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 2018’in sonunda açıkladığı teşvikler ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Salı günkü AK Parti grup toplantısında açıkladığı yeni uygulamalar, AK Parti’nin ekonominin her döneminde toplumu merkeze alan bu prensibinden vazgeçmeyen bir anlayışla politikalar uyguladığını gözler önüne seriyor.
Bir taraftan çalışanlar için, yılsonunda 417 TL zam ile net 2 bin 20 TL olarak belirlenen asgari ücrette yüzde 26 oranında artışa gidilirken, çalışanların satın alma gücünün enflasyondan negatif etkilenmemesi esas alınmıştı.
Diğer taraftan iş dünyası ve istihdama da destekler sağlanmış ve bu kapsamda 2019-2020’de ilk defa işe alınacak işçinin sigorta-vergi giderlerinin de işveren yerine devlet tarafından karşılanması kararı alınarak işverenin yükü alınarak üretime teşvik edilmesi amaçlanmıştır. Yeni makine-teçhizat alımlarında KDV alınmamasının da üretimin desteklenmesi için önemli bir uygulama olduğu tartışılmaz.
Uzatılan bölgesel istihdam teşvikleri kapsamında işverenlere SGK priminden indirim uygulanması ile dengelenme sürecinde iş gücü piyasasının en az etkilenmesi hedeflenmektedir.
2019 yılına dair ikinci bir düzenleme ve sosyal tarafı ağır basan yeni adımlar ise Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından Salı günkü AK Parti grup toplantısında dile getirildi. Toplumu önceleyen politika perspektifi bu kararlarda da ön plana çıkarken özellikle istihdam ve sosyal politikaların yer alması dikkat çekiciydi.
Hane halkı ve esnafın borç durumunda düzenlemeye gidilmesi ile hem ekonominin paydaşları için bir ödeme planı sunulmuş hem de düşük faizle fonlama imkanından faydalanmasına olanak sağlanmıştır.
Kredi kartı borcunu ödemekte güçlük çekenler için Ziraat Bankası tarafından borçların tek çatı altında toplanıp düşük faizle yeniden yapılandırılması sağlanacak. Esnaflar için ise Halkbank tarafından 2019 yılında 22 milyar TL’lik kredi kullandırılacak.
Yeni düzenleme ile düzenli sosyal yardım alan ihtiyaç sahiplerinin elektrik giderlerinin azaltılması amaçlanıyor. Böylece söz konusu hanelerin 150 kWh’a kadar elektrik tüketimi devlet tarafından karşılanacak.
Bu bir yandan kaçak elektrik kullanımını azaltacak diğer yandan sosyal yardıma ihtiyacı olan kesimlerin zorunlu olan elektrik tüketiminin ya da elektriğe erişimin kısıtlanmamasını sağlayacaktır.
Son bir ay içerisinde açıklanan ve toplumu merkeze alan bu adımlarda göze çarpan özellik, dengelenme sürecinde toplumun hiçbir kısmının göz ardı edilmemesi ve özellikle hane halkının bu süreçten en az etkilenerek çıkmasının sağlanması.
Uygulanacak istihdam teşvikleri ile ekonomik büyümenin daha düşük öngörülmesi nedeniyle işsizlik oranındaki olası artışın önüne geçilmesi hedeflenirken aynı zamanda üretimin en önemli bileşeni olan iş gücü piyasasının daralmasının üretim üzerindeki muhtemel negatif etkisinin de ortadan kalkması hedefleniyor.
Bu kapsamda devam eden sosyal politika uygulamaları ise ekonomik büyümenin nimetlerinin sadece yüksek büyümeli dönemlerde değil dengelenme dönemlerinde de paylaşıldığının bir göstergesi.
Yeniden yapılandırılacak borçlar ve esnafa kullandırılacak krediler ile de piyasadaki ödeme karmaşıklığının sadeleşmesine ve böylece piyasadaki aktörlerin önünü görmesine olanak sağlayacaktır.
Son olarak, yalnız ekonomik büyümenin yüksek olduğu dönemlerde değil, ekonominin daraldığı dönemlerde de sosyal politikalara öncelik verilmiş olmasının sosyal devletin kurumsallaşması açısından önemli bir adım olduğu açık bir şekilde görülmektedir.
