Dünya Bankası, her yıl 1 Temmuz tarihinde ülkelerin sahip oldukları kişi başı dolar gelirine göre ülkelerin hangi gelir grubunda olduğunu belirliyor. Yani ülkeleri kişi başı dolar gelirlerine göre sınıflandırıyor.

Dünya Bankası 1989’dan beri kullandığı bu metodolojiye göre ülkeleri esas olarak üç gelir grubuna göre sınıflandırılmakta. Bu gelir grupları düşük gelirli, orta gelirli ve yüksek gelirli ülkeler. Bu gelir gruplarından orta gelir grubu için kullanılan kişi başı gelir bandı çok geniş olduğu için orta gelir grubunda, alt orta gelirli ve üst orta gelirli olarak iki alt grup kullanılmakta.

Açıkçası en fazla ülke de, orta gelir bandında yer almakta.

Ülkelerin sınıflandırılmasında kullanılan kişi başı gelir, iki faktör tarafından belirlenir. Birinci faktör temel makroekonomik göstergeler. Kişi başı gelir, temel makroekonomik göstergelerden ekonomik büyüme, enflasyon, döviz kurları ve nüfusla değişebilir. Diğer faktör ise ulusal hesap yöntemleri ve verilerdeki değişikliklerdir.

Diğer yandan Dünya Bankası tarafından sınıflandırmada kullanılan gelir eşikleri de, IMF tarafından kullanılan Özel Çekme Hakları (SDR) deflatörü kullanılarak yıllık enflasyona göre ayarlanıyor.

Dünya Bankası’nın 1 Temmuz 2020 tarihinde açıklanan yeni verilerine göre kişi başı geliri 1,035 doların altında olan ülkeler düşük gelirli ülkeler olarak sınıflanırken, 1,036-12,535 dolar kişi başı gelire sahip olan ülkeler ise orta gelirli ülkeler olarak sınıflanmakta.

Orta gelir grubu için belirlenen kişi başı gelir eşiği geniş olduğu için bu gelir grubu ikiye bölünmekte. Kişi başı geliri 1,036 - 4,045 dolar arasında olan ülkeler alt orta gelirli ülkeler olurken, 4,046- 12,535 dolar kişi başı gelire sahip olan ülkeler ise üst orta gelirli ülkeler olarak sınıflandırılıyor.

Kişi başı geliri 12,535 dolardan yüksek olan ülkeler ise yüksek gelirli ülkeler olarak sınıflandırılmakta.

Dünya Bankası’nın 2020 yılı Temmuz ayı verilerine göre Türkiye, 2019 yılı itibariyle 9,128 dolar kişi başı geliri ile üst orta gelir grubunda yer alıyor. Orta gelir grubunun gelir bandı geniş olduğu için bu gelir grubunda yer alan ülkelerin bu bölgeden çıkması daha çok zaman almaktadır.

Alt orta gelirden üst orta gelire çıkmak kolay olsa da, üst orta gelirden yüksek gelirli ülkeler grubuna yükselmek zaman alabiliyor. Bu duruma bazen yaşanılan düşük büyüme bazen de özellikle orta gelir grubunda yer alan ülkelerdeki kurlardaki artış nedeniyle kişi başı gelirin düşmesi sebep oluyor. Bu nedenle orta gelir grubunda yer alan ülkelerin bir üst gelir basamağı olan ve her ülkenin hedeflediği yüksek gelirli ülkeler grubuna yükselmesi biraz zaman alıyor.

Kişi başı gelir hesaplamasında ülkelerin GSYH’si nüfusa bölünerek kişi başı gelire ulaşılmaktadır. Ancak bu sınıflandırma için yapılan eleştirilerde ülkelerin satın alma gücünü ve birçok önemli hususu ihmal ettiği ifade edilmektedir.

Satın alma gücü paritesine göre hesaplanan kişi başı gelirde ise ülkeler arasındaki fiyat farklılıklarını açıkladığı ve farklı paraların satın alma güçlerini gösterdiği için daha anlamlı olabilir. Bu nedenle iki gelir hesaplaması arasında büyük fark ortaya çıkmaktadır.

Şöyle ki, 2018 yılı kişi başı gelir 9, 693 dolar iken satın alma gücü paritesine göre 28, 384 dolar olarak hesaplanmıştı.

Dolayısıyla, iki gelir hesaplaması arasındaki bu yüksek fark nedeniyle hangisinin baz alınması gerektiği konusu hep tartışılmaktadır.