Son dönemlerde enerjinin tüm alanlarında kendinden söz ettiren bir ülke olan Türkiye, enerjide dışa olan bağımlılığı azaltmak için başta yenilenebilir enerjide başlattığı hamlelerle hem yenilenebilir enerjinin toplam üretim içindeki payını artırmak hem de yenilenebilir enerji sektöründe üretici ülke olmak için emin adımlarla ilerliyor.

Türkiye’nin yenilenebilir kaynaklar içerisinde başta da güneş enerjisi bakımından dünyada en iyi konumda olan Almanya’dan iki kat daha fazla güneşlenme süresine sahip bir ülke olması sebebiyle yüksek bir potansiyeli bulunuyor.

Bu potansiyeli değerlendirmek amacıyla geçen yıl yapılan 1000 MW’ lık güneş ve rüzgar projesi ihalelerinin ardından şimdi daha büyük projelerin hayata geçirilmesi bekleniyor.

Diğer yandan, lisansız üretim faaliyeti kapsamında küçük sanayi sitelerinde, iş geliştirme merkezlerinde, toplu işyerlerinde, sulama kooperatiflerinde, orman köylerinde ve hatta okullarda yenilenebilir enerji kooperatiflerinin kurulması son zamanlarda öne çıkan bir model.

Bu kapsamda bizzat vatandaşın içinde yer alabileceği bir üretim modelinin yerli ve yenilenebilir kaynakların kullanımını arttırması ve ülkenin enerji açığının azaltılmasına katkı sağlaması hedefleniyor.

Kooperatifler yenilenebilir enerjide öncü ülkelerde başta da Almanya, ABD ve Danimarka gibi dünyanın bir çok ülkesinde yenilenebilir enerji üretiminde oldukça önemli bir role sahip.

40 GW’lık GES potansiyeline sahip Almanya’da tesislerin yüzde 70’i kooperatiflere ait olmakla birlikte 812 tane yenilenebilir enerji kooperatifi bulunuyor. Yine bu kooperatifler ABD’de 47 eyalette 42 milyonun üzerinde tüketiciye elektrik sağlarken, Danimarka’da kooperatiflerin sayıları 2000’e yaklaşmış durumda.

Yenilenebilir enerji kooperatiflerinin yaygınlaştırılması konusunda Türkiye’de de çalışmalar süratle devam ediyor. 2016 yılında yenilenebilir enerji kooperatifi çatısı altında tüketimlerini birleştiren vatandaşlara, tüm yenilenebilir kaynaklar bazında 1 MW, GES çatı ve cephe uygulamalarında ise 5 MW’a kadar başvuru imkanı getirilmişti.

Bugün yine yenilenebilir enerji alanında kooperatifler modelinin hayata geçirilmesi için Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü’nde hummalı çalışmalar yürütülüyor.

Dünyada oldukça yaygın bir kullanım alanına sahip olan bu kooperatiflerin Türkiye’de daha geniş bir etki alanına sahip olması için her geçen gün daha da cazip imkanlar geliştiriliyor.

Üstelik bugüne kadar hayata geçirilenleri de unutmamak gerek.

Türkiye’de 2013 yılından bu yana kurulan enerji kooperatiflerinin sayısı 24. Bu süreçte;

*Çorum, Amasya ve Kayseri’de bulunan 4 kooperatif projelerini onaylatmış,

* Çorum’da biri 600 diğeri 500 kw olmak üzere iki adet yenilenebilir enerji kooperatifi kurulmuş,

* Kayseri’de Küçük Sanayi Sitesi’nin kurduğu kooperatif 5 MW çatı üzerine GES kurulumuna başlamış,

* Amasya’da da yine 800 kw’lık bir GES Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı’ndan finansman desteği beklemektedir.

Lisanssız elektrik üretimi faaliyeti kapsamında yenilenebilir enerji kooperatiflerinin hayata geçirilmesi için öncelikle sermaye ihtiyacı sorunun çözülmesi gerekiyor. Kooperatiflerin şirket olmamaları nedeniyle finansa ulaşma konusundaki sıkıntılarının çözülmesi ve bankaların yenilenebilir enerji yatırımlarına yönelik düşük faizli kredi imkanlarından faydalanmaları gerekiyor.

Ayrıca bankalardaki yenilenebilir enerji yatırımlarına yönelik kredi faiz oranlarının yüksek olması, ipotek gösterme konusunda yaşanan sıkıntılar ve Kalkınma Bankası gibi bankaların kooperatifler için yeterli imkanları sağlamaması bu kooperatiflerin kuruluş aşamasında gecikmelere neden olmaktadır.

Bu nedenle, kooperatiflerin kuruluşunda kolaylıklar sağlamak adına farklı destekler geliştirilebilir. Örneğin bu kapsamda proje bazlı hibe desteği sağlayacak bir yapı oluşturulabilir ya da kalkınma ajansları bu konuda belli bir rol üstlenebilir.

En önemlisi de bundan sonra Organize Sanayi Bölgelerinde, Küçük Sanayi Sitelerinde ve hatta büyük konut sitelerinde yapılacak inşaatlara güneş panelleri sisteminin kesinlikle uygun bir şekilde entegre edilmesi lazım.

Bu adımlar yenilenebilir enerjinin daha geniş kesimler tarafından kullanılarak enerjide dışa olan bağımlılığının azaltılmasında ve Türkiye’nin enerji arz güveliğini yerli ve yenilenebilir kaynaklar üzerinden sağlaması konusunda oldukça önemli bir role sahip olacaktır.