Ev kiralarına müdahale edilirken ilân siteleri unutulmamalı

Artan ve kontrolden çıkan kira fiyatları nihayet ilgili bakanlıkların gündemine girdi. Nihayet diyorum; çünkü pandemi sürecinden beri ev kiralarına yapılan zamlar emlakçıların ve ev sahiplerinin iradesine, insafsızlığına bırakılmıştı. İki yılda yüzde 300, yüzde 400 zam yapan ev sahiplerine, bu tezgâhı kuran emlakçılara müdahale edilmedi. Beklenen adım geç de olsa atıldı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ve Ticaret Bakanlığından yetkililer fahiş kira fiyatlarının önüne geçecek bir düzenleme için dün bir araya geldiler. Kira fiyatlarına ve zamlara denetim, özellikle İstanbul ve Ankara gibi şehirlerde kira artışlarına sınır getirilmesinin yanı sıra piyasayı kontrol edecek ve belki de fiyatların düşmesini sağlayacak

‘kiralık sosyal konut inşa etme’

hamlesi söz konusu.

Devletin kiralık sosyal konut üretmesi uzun vadede piyasayı kontrol altına alacaktır. Birçok ülkede uygulaması var. Bu sayede konutları kiraya verme veya kiralama sistemi denetlenebilir bir mekanizma üzerinden yürüyecektir.

Sadece kiracıların değil çok sayıda mağdur ev sahibini de böyle bir mekanizmayla evini dilediği kiracıya verebilir.

Fakat şu anda öncelik mevcut kira fiyatlarının daha da yukarılara çıkmasını önlemek olmalı.

Geçtiğimiz aralık ayındaki bir yazımda

‘Bu tezgâhı kim devirecek’

diye sormuştum. Üç bakanlığın bir araya gelerek ele aldıkları başlıklar, kurulan bu kirli tezgâhı mutlaka devirecektir. Dediğim gibi sadece geç kalındı. Fiyatlar da çok yükseltildi. Hatta şu görüşme bile; ev sahibi ve emlakçıları harekete geçirecektir.

‘Devlet duruma el attı, yasal düzenleme gelmeden fiyatları yukarı çekelim’

oyunlarına başvurmayacaklarının bir garantisi yok. Bu nedenle eğer bir yasal düzenleme yapılacaksa ve hukuken de mümkünse düzenlemenin kapsamına dair bir tarih konulmalı.

Haberlerde ‘Hollanda modeli’nden bahsediliyor. Bu modelde evler; metrekaresi, semti ve özelliklerine göre puanlanıyor ve belirlenen fiyatlara kiraya veriliyor. Yani ev sahipleri ve emlakçılar tutturabildiklerine değil

herkesin bildiği fiyat listesine

göre evlerini kiraya verebiliyorlar

. Bu model Türkiye’de uygulanabilir mi ya da bir Türk modeli geliştirilebilir mi bunu göreceğiz. Adı ve şekli ne olursa olsun yapılacak düzenleme ev kiralarını düşürür mü peki? Bence çok mümkün görünmüyor. Fakat mevcut fiyatlar üzerinden yüzde 100’lere varan zamlar yapılmasının önüne geçilmesi dahi kiracılara nefes aldıracaktır.

Şunun adını bir kez daha koyalım;

kiralık evlerin fiyatları emlakçılar ve ilan siteleri tarafından belirleniyor.

Fahiş rakamlar bu serbest pazarda şekilleniyor. Emlakçılar bir konuta kaç lira değer biçerse ilanlar da ona göre belirleniyor. Bu sitelere her gün onlarca naylon ilan giriliyor.

Satılık ve kiralık evlere bir gün içinde yüzde 20 zamlar yine bu siteler üzerinden yapılıyor.

Fiyatlar yükseldikçe de eski kiracılar hedef haline getiriliyor. Naylon ilanlarla iştahı kabaran ev sahipleri 10 yıllık, 15 yıllık kiracılarını ya fahiş bir artışa ya da evden çıkmaya zorluyorlar.

Yeni düzenlemede fiyatlar ve zam oranları belirlenirken, emlakçılar ve emlak siteleri üzerinde de bir denetleme mekanizması mutlaka kurmalı. Serbest piyasa anlayışı ve özgürlüğü bu pazara girmemeli. En azından orta ve düşük gelirli insanların oturabileceği evler denetlemeye tabi tutulmalı.

Bunun için de

ev fiyatlarını; semtine ve mahallesine göre malum ilan siteleri değil, resmi kurumlar ya da yerel idare belirlemeli.

Bu sitelere konulan ilanlar mutlaka denetlenmeli. Bu sitelere, piyasayı yükselten emlakçıların naylon ilanları konulmamalı. İlanı veren kadar yayınlayan da sorumlu olmalı. Yani herkesin gözleri önünde yapılan sahtekârlığa yataklık yapan sitelere de ağır yaptırımlar uygulanmalı. Bunun yanında konulan kuralları çiğneyen, kiracılara gerek telefonla gerek kapısına gelerek mobing uygulayan ev sahiplerine, emlakçılara ve de paravan satışlarla evleri yasal yollarla boşaltanlara da çok ağır cezalar verilmeli.

Şunu da kabul edelim; ev kiralarına yapılan olağanüstü zamlar, s

atış fiyatına bir günde yüzde 20 şişirme yapılan konutlar çok ciddi bir meseleye, toplumsal bir soruna dönüştü

. Devletin yaptığı düzenlemeleri ve bankaların, konut firmalarının kampanyalarını dahi gölgeleyen fiyatları; bazı emlakçılar, vicdansız ev sahipleri ve ilan siteleri belirliyordu.

Umarım bu çarkın dişlileri devlet otoritesi ile tek tek kırılır.

Kiracılar derin bir nefes alır, ev sahibi olmayı hayal edenler de önlerine bakarlar.

#Çevre

#Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı

#Murat Kurum

#Bekir Bozdağ

#Adalet Bakanlığı

#kira