Son birkaç yazıdır dünyada gezindikten sonra, yeniden içe dönüp gelen son verilere bir göz atalım istiyorum. Malum, 2017 bütününe dair istatistikler peyderpey düşmeye devam ediyor. Bunlar arasında başlıca önem arz edenlerden biri de, cari dengemizin gözbebeği olan turizm. Zira kendisi verdiği fazlalarla, hizmet ticareti kanadından pozitif katkılar gelmesini sağlıyor. Bu katkının “gücü” ise, şüphesiz önemli… İşte bu bağlamda 2016 yılında bilinen birtakım sebeplerle ciddi kayıp yaşayan sektörümüzün, 2017 yılında kendini büyük ölçüde toparlamayı başarması oldukça sevindirici. O halde taze açıklanan TÜİK istatistikleri bu toparlanmaya dair ne detaylar içeriyor, bugün bir bakalım.

Gelişimi sağlıklı görmek adına önce dönüp 2016 yılını hatırlayacak olursak, o dönemde turizm gelirlerinde %29,7 oranında sert bir düşüşle karşı karşıya kalmıştık. Bu hafta son çeyrekle birlikte tüm yılın tablosunu ortaya koyan TÜİK verileri ise, 2017 döneminde turizm gelirlerinin %18,9 artış kaydederek yaklaşık 26,3 milyar dolara ulaştığını gösteriyor. Bu da net bir şekilde şu anlama geliyor:

*2017 yılında turizm gelirlerinde çok ciddi bir artış gerçekleşti.

*Bu artış, 2016’daki kayıpların önemli ölçüde kompanse edildiğine işaret etti.

Bununla birlikte, 2015 yılındaki turizm gelirlerimizin 31,5 milyar dolar olduğunu hatırlarsak, eski güzel günlere tam anlamıyla dönmek için bir parça daha alacak yolumuz olduğunu görüyoruz.

Öyleyse şimdi, 2017’deki iyileşmenin arka dinamiklerini anlamak ve de önümüzü görmek açısından, gelirdeki şu artışın bileşenlerine bir göz atalım.

Turizm gelirinde 2017’de yakalanan %18,9’luk artışın bir tarafında malum kişi başı harcamalar, diğer tarafında ise harcamayı yapan bu kişilerin sayısı var. En basit haliyle bu kombinasyona baktığımızda, 2017’de dolar cinsinden kişi başı ortalama harcamanın %3,4 düştüğünü görürken, ziyaretçi sayısındaki kuvvetli artışın hikâyedeki esas dinamik olduğunu anlıyoruz.

Tam bu noktada, turist sayısını bu dönemde 38,6 milyon kişiye ulaştıran %23,1 oranındaki artışı kimler sağlamış diye de bakmamız gerekiyor.

Tahmin edebileceğiniz üzere, veriler burada en kuvvetli katkının Rusya pazarından geldiğini söylüyor. Nitekim bir önceki yıl yaşadığımız sert düşüşte de, aynı pazarın en güçlü negatif etkiyi yaptığını görmüştük. Dolayısıyla rakamlar gösteriyor ki; Rus turistlerde o vakit yerle bir olmuş ilginin ziyadesiyle geri dönmüş olması, 2017’de sektörün en anlamlı destekleyicisi…

Bunu yanı sıra, İran, Irak, Gürcistan ve Ukrayna gibi pazarların da, bu dönemde turist sayısındaki artışa önlerde destek veren aktörler olduğunu eklemek gerek. Öte yandan bu rakamlara, yurtdışında ikamet eden vatandaşlarımızın da katkı verdiğini eklemekte fayda var.

TÜİK verileri, çok sayıda pazarda 2017’de pozitife dönen bir gelişim olduğunu ortaya koyarken yıl genelinde bazı Avrupa ülkelerinden aşağı yönlü katkı geldiğini de gösteriyor.

Bu noktada ise, Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerinin de desteğiyle, yıl içindeki gelişime dair bir not düşmekte fayda var. Nitekim 2017 yılına ilişkin son aylık veriler, Avrupa pazarlarımızdaki düşüşün durduğunu ve “toparlanmanın” gözle görülür şekilde baş gösterdiğini anlatıyor. Bu bağlamda geçen yılı 12 aylık kümülatif verilerle izlediğimizde, ziyaretçi sayısında ay ay ilerleyen yukarı yönlü bir seyir olduğunu görmek kıymetliydi.

Gidişatın önümüzdeki aylarda bu şekilde olması beklentisi doğrultusunda, bahsettiğim o eskilere yakınsamamız elbette mümkün. Bu noktada gönül ister ki Avrupa pazarı, toparlanırken hızlı geri dönüşlere de imza atsın. Bununla birlikte, özellikle son dönemde erken rezervasyonlarda güçlenen ilgiye dair bilgiler ve bunun Avrupalı turistlerle de bağlantılı olması, 2018’deki olumlu beklentiyi güçlendiren bir done niteliğinde…

Sözün özü turizmde 2016’da grileşen tablo, 2017 ve ötesinde yeniden eski rengine dönüyor. Buradaki tablonun mümkün olduğunca pembeleşmesi, büyüme ve cari denge açısından kuşkusuz iç ferahlatıcı etkiler sunacak.