|
Buda heykelleri ve Taliban"ın hesabı

Taliban''ın Afganistan''daki antik Buda heykellerini yıkacağını açıklaması hem uluslararası kamuoyunda hem de İslam dünyasında "şok" etkisi yaptı.

Başta BM olmak üzere, bütün uluslararası kurumlar Taliban''ı bu fikrinden vazgeçirmek için seferber oldu. Batılı ülkelerin yanı sıra, Mısır gibi, Müslüman ülkeler de Taliban''ı ikna edebilmek amacıyla Kabil''e temsilciler gönderiyor. Taliban ise, "hiç bir gücün kendisini bu kararından geri çeviremeyeceğini" belirterek, heykellerin yıkılmaya başladığını hatta yok edildiğini açıkladı.

Kimse, bazıları bin beş yüz yıllık olan, antik eserlerin gerçekten yok edilip edilmediğini bilmiyor. Zira, Taliban''ın Buda heykellerini tahrip ettiğine dair hiç bir görüntü yayınlanmadı. Dün Hürriyet gazetesinde yayınlanan "kafası parçalanmış Buda heykeli resmi" yeni değil. Eski bir resim ve heykelin üzerindeki tahribat, Rusya ile savaş sırasında meydana gelmiş...

Ancak uluslararası "meşruiyet krizinde" olan Taliban, bu çıkışıyla kendini uluslararası gündemin en üst sırasına yerleştirdi. Şimdilik ortaya çıkan en net sonuç bu...

Mantık ve zamanlama

Bu eylemin "mantığı" ve "zamanlaması", "İslam''ın heykellere ilişkin yaklaşımı" İslam dünyasında yeni bir tartışma başlattı. Müslüman alimler, dünyanın ortak kültürel mirası olan heykellerin yıkılmaması için Taliban''ı kararından vazgeçmeye çağırdı. Yusuf el Kardavi, "Taliban fakirlikle, hastalıklarla, işsizlikle, iç savaşı sona erdirmekle savaşsın, heykellerle değil" derken, Batı''yı, "dünyanın diğer bölgelerinde ağır zulümler altında inleyen topluluklara heykeller kadar değer vermemekle" suçladı.

Başta el Ezher uleması olmak üzere, Mısır''lı alimlerin herkesten daha fazla öfkeli olmalarının sebebi, bu mantığın Mısır piramitleri açısından bir tehdit içermesi olabilir mi, bilmiyoruz. Taliban "putların" yıkılması için Müslümanlar''dan destek isterken, İslam dünyası, bütün kurumlarıyla, bu hareketi kınadı. Olayın tarihi ve İslami boyutu veya Taliban''ın İslam anlayışı daha çok tartışılacak.

Dini değil, siyasi amaçlı

Ben bu çıkışın arkasında, dini değil, siyasi gerekçelerin olduğuna inananlardanım.

Ciddi bir "meşruiyet" krizi yaşayan Taliban, bulduğu her fırsatı kendini kabul ettirmek için kullanıyor. Uluslararası sistemin "yok edilmesi gerekenler" listesinin en üst sırasında yer alan Taliban''ın, Hindistan''dan Çin''e ve Orta Asya''ya kadar bütün bölgeyi tehdit ettiğine inanılıyor. Tacikistan, Kırgızistan ve Özbekistan''da yaşananlardan sonra silahlı İslami hareketler her geçen gün bölge ülkeleri için daha büyük bir tehdit olmaya başladı.

Orta Asya''ya ilişkin hiç bir politika Taliban''ı hesaba katmadan uygulanamaz oldu. Bundan hareketle, ABD, Avrupa, Rusya, Çin ve Hindistan Taliban''ın devirmek için ortak hareket etmeye başladılar. Ancak tehdidi en yakından hisseden Rusya, Çin ve Hindistan Afganistan''a yönelik "yıkıcı" çalışmalarını açık açık yürütmeye başladılar. Rusya''nın Orta Asya, Çin''in Doğu Türkistan, Hindistan''ın Keşmir ve Müslüman nüfusu Taliban''ın elindeki en ciddi kozları oluşturuyor. Rusya ve Hindistan temsilcileri Yeni Delhi''de "Taliban''ı nasıl devireceklerini" dünyanın gözü önünde tartıştılar. Büyük güçlerle çevrili Afganistan ise bu politikalara silahla değil, Buda heykellerinin yıkılması gibi, "hassas yöntemlerle" cevap veriyor.

"Mekke ve Medine''yi yakarız"

Karara karşı Hindular, Yeni Delhi sokaklarında Kur''an-ı Kerim nüshalarını yaktılar. "Mekke ve Medine''yi yıkacağız" sloganları attılar ve Babür Mescidi''ni yıktıkları gibi, Hindistan''daki bazı camileri yıkacaklarını açıkladılar. Bu gelişme, yeni Bir "Hindu-Müslüman çatışması"nın habercisi. Daha önce binlerce Müslüman''ın hayatını kaybettiği bu iç çatışmalar Hindistan''ı kalbinden vuruyor. İşte "Taliban misillemesi..." Her ne kadar etkili olsa da oldukça tehlikeli sonuçlar verecek bir plan...

Ambargonun kaldırılmasını ve uluslararası tanınmayı isteyen Taliban, heykel krizi ile bir taraftan şiddetli öfkeye maruz kalırken diğer taraftan tanınmak için uluslararası sistemi zorluyor, adeta "şok dalgası" uyguluyor. Bu politika şimdiye kadar resmiyette olumsuz sonuçlar verdi. Ancak fili durumda Taliban''ın kazançlı çıktığını söyleyebiliriz. Zira her geçen gün gücünü daha da artırdı, Afganistan''ta "alternatifsiz" hale geldi, bölgesel konularda "kilit rol" oynamaya başladı. Son krizin sonuçları henüz ortaya çıkmadı ancak Hindistan''daki iç çatışma riski Taliban''a sert tepki gösterilmesine engel olabilir. Zaten ambargo altındaki bir yönetimin kaybedeceği fazla bir şey de yok.

Taliban Dışişleri Bakanı Vekil Ahmed Mütevekkil, BM Genel Sekreteri Kofi Annan ile Pakistan''da bir araya gelerek, Buda heykelleri dahil, Afganistan''la ilgili bir çok konuyu görüşme fırsatı yakalayacak. Bu, Taliban için ciddi bir kazanım...

Mütevekkil, "BM haksızlığını, yaptırımları ve Afgan halkının kötü durumunu Annan ile görüşeceğim. Heykeller de gündeme gelecek ve dünya ile karşı karşıya gelmenin amaçlanmadığını ileteceğim" dedi.

23 yıl önce
Buda heykelleri ve Taliban"ın hesabı
Medine hakkında üç kitap
Üniversite öğrencilerine özgürlük
Var tartışmaları
AK Parti’den kurtulmak için AK Parti’ye oy verin!...
Efendimiz’in (sav) Zekatı-1