Başbakan Ecevit''in ABD ziyareti üzerindeki tartışmalara odaklanan Türkiye, hemen yanıbaşındaki Kafkaslar ve Orta Asya''nın merkezindeki sıcak gelişmeleri ne kadar takip ediyor? Perşembe günü Çeçenistan topraklarını yeniden işgale başlayan Rusya''nın girişimi bütün dünyada çılgınlık ve umutsuz bir gösteri olarak nitelenirken, Özbekistan-Tacikistan-Kırgızistan arasındaki bölgede hareketli günler yaşanıyor.
Özbekistan Devlet Başkanı İslam Kerimov''u devirmek için resmen savaş ilan eden Özbek İslami muhalefeti, Özbekistan topraklarına doğru harekete geçti. Muhalif birliklerin Haydarhan''a kadar ilerlediği ve Kerimov''un çok zor durumda olduğu belirtiliyor. Muhalif güçler son olarak Kerimov''dan, 16 Şubat''ta Taşkent''te meydana gelen bombalamalardan sonra hapislere doldurduğu 50 binden fazla kişiyi serbest bırakmasını istedi. Kerimov ise Salı günü 700 siyasi tutukluyu, bir daha kendisine karşı gelmeyecekleri şartıyla, serbest bıraktı. Serbest bırakılanlar arasında 1992''den beri hapiste olan Fergana müftüsü ile 1993''ten beri hapiste olan Namangan müftüsü de bulunuyor.
Tacikistan ve Afganistan''dan silemediği, Kırgızistan''daki çatışmalarda da yokedemediği muhalefetin ilerleyişi karşısında paniğe kapılan Kerimov, bir taraftan daha sert tedbirler almaları için bölge ülkelerine baskı yapıyor diğer taraftan Rusya ve Çin''den askeri yardımlarını artırmasını istiyor. Tacikistan İslami haretketi ile birlikte hareket eden Özbek İslami muhalefeti, Tacik Müslümanlar''ın İmamali Rahmanov yönetimi ile anlaşmaları ve iktidarı paylaşmalarından sonra bu ülkede sıkıntılı günler geçirdi. Kerimov''un Tacik yönetimi üzerinde kurduğu baskılar sonuç verdi ve Özbekler''in bölgeyi terketmeleri istendi. Yönetimdeki Tacik Müslümanlar da bu baskıya direnemediler ve Özbekler''den silahlarını teslim etmelerini istediler. Bunu reddeden Özbekler, Kırgızistan topraklarına girip 4 köyü işgal ederek kendilerine üs haline getirdiler. Olayın seyri bundan sonra değişti. Kırgız topraklarındaki Özbekler''e karşı bütün bölge ülkeleri harekete geçti. Rusya ve Çin ise bu ülkelere yoğun askeri destek sağladı.
Günlerdir süren çatışmalardan Kırgız ordusu başarı ile çıkamadı. Kırgızistan ve Özbekistan resmen Moskova''dan askeri destek istediler. Son olarak Kerimov''un Kırgızistan Devlet Başkanı Asgar Akayev''e sert ifadelerin yeraldığı bir mektup gönderdiği, onu başarısızlıkla suçladığı, bir anlamda tahrik ettiği söyleniyor. Akayev üzerindeki Özbek ve Rus baskısı her geçen gün daha da şiddetleniyor. Özbek muhalefet kaynakları, askerlerin muhalif güçlere karşı hiç bir başarı sağlayamadığını, Rusya ve Kore''den paralı asker toplandığını ve bölgeye gönderildiğini söylüyorlar. Ortalama maaşın 4 dolar olduğu Özbekistan''da her paralı askere 320 dolar veriliyor.
Orta Asya''da her geçen gün daha da güçlenen muhalif hareketler, eski Sovyet kadrolarını ciddi bir şekilde korkutuyor. Her evden en az bir kişinin hapiste olduğu ve Kerimov''un baskılarının dayanılmaz noktalara ulaştığı Özbekistan''da, halkın muhaliflere destek vermesi, bölgede yepyeni bir süreç başlatabilir. Özbekistan''da yaşanacak bir değişim dalga dalga bütün bölgelere yayılma potansiyeli taşıyor. Doğu Türkistan''dan Kafkaslar''a kadar Orta Asya''yı çok sıcak günler bekliyor. Rusya ve Çin bu ülkelerin yönetimleri üzerinde yoğun bir baskı uyguluyor ve muhalif grupların yokedilmesi için her türlü yola başvuruyor. Türki Cumhuriyetler''de iktidarı elinde tutan eski Sovyet kadroları ile Rusya Federasyonu''nun akibeti birbirine benziyor. Her ikisi de bir geçiş dönemi özelliği gösteriyor ve her ikisi de taşlar yerine oturana kadar ancak ayakta kalabilecek gibi görünüyor.
