Orhan Pamuk''un Nobel Edebiyat Ödülü''ne lâyık olup olmadığı ve bu ödülün verilme gerekçeleri konusunda Türk toplumunun ilgili kesimleri tam anlamıyla ikiye bölünmüşken, sanıyorum bir noktadaki ''mutabakat'', gözden kaçacak gibi değildi: Türkiye''de, hatta başka birtakım ülkelerde de hâkim olan ortak görüş, baskın bir ''Orhan Pamuk'' karmaşasının yaşandığı şeklindeydi..
Bunu yabana atamayız! Peki, neden böyle oldu? Orhan Pamuk, Nobel Edebiyat Ödülü verilmiş bir ''romancı'' olarak, toplumun önemli bir bölümü tarafından neden benimsenmedi, kabullenilmedi?
Bu soru üzerinde kafa yorması gerekenlerin başında, hiç kuşkusuz bizzat Orhan Pamuk gelmeli.. Türkçe yazan bir romancıya “Nobel Edebiyat Ödülü” verilmesi gibi, esasen son derece önemli ve kayda değer bir olay, bir gelişme karşısında toplumsal katmanlar ve daha da önemlisi Türkçe yazan şair ve yazarlar neden ikiye bölünmüştür?
Gönül isterdi ki; Orhan Pamuk da tıpkı Mehmet Akif gibi, tıpkı Tanpınar gibi, tıpkı Yahya Kemâl gibi bu toplumun tümüne ''mâlolmuş'' olsun!
Geçen hafta da yazdım: Orhan Pamuk''a Nobel verilmesinin önemini ''hafifleten'' nedenlerin en başında, Pamuk''un ''politik/ideolojik'' kimliğinin ''edebî'' kimliğini bastırması, kimi zaman onu yok etmesi olgusu gelmektedir.. Aslına bakılırsa, bir edebiyatçı için tam anlamıyla ''trajedi''dir bu husus! Siz, edebî kimliğinizle yetinmeyip, yaklaşık 15-20 yıldır roman alanındaki tüm yapıp etmelerinizi bir ''hesap'' uğruna politik/ideolojik kimliğinize virman eder, dahası yurt dışında bu toplumun ekseriyetinin kanını donduracak abuk-sabuk lâflarla Batı dünyasında ''popüler'' bir figür hâline gelmek isterseniz, Türk toplumunun önemli bir bölümü tarafından ''nefret'' oklarına hedef olmanız kaçınılmazdır.. Orhan Pamuk, bir edebiyat adamı, bir ''romancı'' olduğunu unutarak siyasî/politik arenada ''şov'' yapmaya kalkışmış ve kendisi gibi düşünmeyenler nezdinde bunun bedelini ödemek zorunda kalmıştır: “Nobel”i umursanmamıştır! Evet, bir edebiyatçının trajedisidir yaşanan!. Kaldı ki, bir romancının ''siyaset yapması'', içinden geldiği toplumun atalarına iftirada bulunarak hakaret etmek, toplumun kök bulduğu değerleri küçümsemek olmamalıdır!
Ne oldu? Orhan Pamuk''a ''Nobel Edebiyat Ödülü''nü verdiler ve fakat Türk toplumunun ekseriyeti bunu içine sindiremedi.. Değer mi? Yani, iş mi bu?..
Neticede, hem siyaset yapacağım derken edebî kimliğini dumura uğratan Orhan Pamuk kaybetmiştir, hem de adına “Edebiyat Ödülü” dendiği hâlde, siyasî/politik angajmanları dikkate aldığı, hatta olmazsa olmaz bir kriter hâline getirdiği görülen “Nobel” kurumu kaybetmiştir! Zira, bakın, örneğin “Nobel Fizik Ödülü” verildiğinde bu tür spekülasyonlardan eser var mı?
Geçen haftaki yazımdan sonra e-mail atan biri, Nobel Edebiyat Ödülü''yle ilgili “Edebi kriterler olur mu hiç?” diye soruyor. Doğrusu, bu kadar ''cahillik'' düşman başına! Ödülü ''Edebiyat'' alanında vereceksiniz ve fakat, ağırlıklı kriterlerinizi ''edebiyat-dışı'' unsurlarda arayacaksınız!. Edebiyat dünyasını politik/siyasî arenanın bir nesnesi kılarsanız, olacak olan budur!
Esasında, bundan kurtulmanın da bir yolu var: İsveç Kraliyet Akademisi, -örneğin ''matematik'' veya ''tıp'' alanında bu tür bir ihtiyaç içinde olmayabilir- ''edebiyat'' alanında vereceği ödülün adını, “Nobel Edebiyat-Siyaset Ödülü” şeklinde tashih ederse, bu tartışmaların ağırlıklı bir bölümü ortadan kalkar ve kendi payıma, diyeceğim bir şey olmaz!
Orhan Pamuk''a verilen ''Nobel''i bayram yaparak kutlamak isteyen, ancak bu hevesleri kursağında kalanlara da bir önerim olacak: Siz bu ''bayram''ı gönlünüzce kutlayınız! Değil mi ki; kendisine “Nobel” verildiği hâlde, bir romanının intihal olduğu hususunda ciddî kuşkular bulunan, kimi yazar ve araştırmacılar tarafından Türkçe bilmediği, üslûp sahibi olmadığı, Türkçe deyim ve tamlamaları yanlış kullandığı için dünya kadar eleştiri alan, dahası bütün bunların örneklerle gösterilip, ispat edildiği yazılara muha-tap olan Orhan Pamuk gibi bir romancınız var.. Hakkınızdır; eğlenin, Nobel''i kutlayın!.. Orhan Pamuk Türkiye''ye döndüğünde de Taksim Meydanı''nı bayram yerine çevirin.. Yakışır!..
