Geçtiğimiz haftalarda ekonomide “V” ve “U” tipi toparlanmanın ne olduğuna ilişkin bir yazı yazmış, Türkiye ekonomisinin pandemi sonrası dönemde görece olarak daha çok arzulanan “V” tipi bir çıkış yapma potansiyelinin olduğunu ifade etmiştim. O yazımdan bu yana açıklanan pek çok gösterge bu savımı doğrular nitelikte gelişmelere işaret ediyor.
Ekonomide neden “V” tipi toparlanmanın daha çok arzulandığını kısaca hatırlayalım. Her ne sebeple olursa olsun ekonomilerin küçülmesini istemeyiz. Ancak her ne kadar istemesek de bazı durumlarda küçülme kaçınılmaz bir şekilde karşımıza çıkar. Covid19 pandemisi de tüm dünya ekonomilerinde böyle bir tabloya neden oldu. Dünya ekonomileri pandeminin piyasalar üzerinde oluşturduğu olumsuz hava ile hızlı bir şekilde dip yaptı. Ancak alınan tedbirler ve süreç yönetimi ekonomilerden yeniden toparlanma yönünde sinyallerin gelmesini sağlıyor. İşte böyle bir toparlanmanın ekonomiler dip yaptıktan sonra hızlı bir şekilde gerçekleşmesi “V” tipi toparlanma olarak adlandırılıyor ki bu durum dip yaptıktan sonra ekonominin bir süre daha diplerde kalmasının ardından toparlanmaya başlamasını ifade eden “U” tipi toparlanmaya kıyasla daha çok tercih ediliyor.
Ekonomide “V” tipi toparlanmaya işaret eden bazı ekonomik göstergeler gelmeye başladı. Mesela Temmuz ayı sektörel güven endeksi bir önceki aya göre; hizmet sektöründe yüzde 20,2, perakende ticaret sektöründe yüzde 9,6 ve inşaat sektöründe yüzde 11,6 arttı. Aynı ay reel kesim güven endeksi de 8,1 puan artarak 100,7 seviyesine çıktı. Kapasite kullanım oranı 4,7 puan artarak yüzde 70,7 yükseldi.
Öte yandan Ekonomik Güven Endeksi, bir önceki ay 73,5 iken Temmuz ayında yüzde 11,8 artışla 82,2 oldu. Ekonomik büyümeye ilişkin öncü göstergeler içinde en önemli olanlardan birisi olarak kabul edilen PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) Şubat 2011’den bu yana en yüksek seviyeye ulaşarak 56,9 seviyesinde gerçekleşti.
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE), bir önceki ay yüzde 12,62 iken Temmuz’da yüzde 11,76 oldu. Yine Temmuz ayı ihracat rakamı 15 milyar Dolar’a ulaşarak 2020’nin en yüksek seviyesine çıktı. Altın hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı bu ay yüzde 93,9 olarak gerçekleşti.
Türkiye bir yandan ekonomide “V” tipi toparlanmayı sağlayacak şekilde öncü göstergeleri yakalamayı başarırken diğer yandan da çok boyutlu diplomasi ile uluslararası hukuktan doğan haklarını koruyacak şekilde sınır ötesi faaliyetlerini devam ettiriyor. Libya’da, Doğu Akdeniz’de, Suriye’de, Irak’ta ve pek çok farklı noktada geçmişte hapsedildiği alanın dışına çıkarak milli menfaatlerini sağlamak için çaba sarf ediyor. İşte böyle bir ortamda; 2018 Ağustos’undaki kur atağının ardından toparlanma sürecine giren ekonominin bu kez pandeminin zorlayıcı etkisi ile mücadele ettiği ve büyük oranda bu mücadeleyi kazandığı bir dönemde ekonominin bazı anlamsız ve zaman kaybına neden olan tartışmaların içine çekilmeye çalışıldığına şahitlik ediyoruz.
Covid19 hiç yaşanmamış, 2018 Ağustos’unda spekülatif kur atağı hiç olmamış ve bölgemiz güllük gülistanlıkmış da ekonomide bazı sıkıntılar olmuş gibi ahkam kesenlerin oluşturmaya çalıştığı negatif algıya en güzel cevap “V” tipi toparlanmaya işaret eden verilerle geliyor.
