Demokratik ülkelerde, seçmenlerin doldurulamaz yerleri ve vazgeçilmez görevleri vardır. Demokrasiler, seçmenlerin özgürlüklerini korumaya ve savunmaya dayanır. Nasıl tüketicisiz ekonomi olmazsa, seçmensiz de demokrasi olmaz. Demokratik dönüşme, sürekli değişen ve gelişen bir süreçtir. Seçenler ve seçilenlerin sorumluluklarının başında, demokratik sürecin, sağlıklı ve katılımcı bir biçimde, yönetilmesi gelir.
*
Demokratik yönetimin kurul ve kuralları, yalın ve kolay uygulanabilir oldukları için, son yüzyıllarda dünyadaki ülkelerin çoğunluğu tarafından benimsendi ve kabul gördü. Demokratik yönetimlerin gücü açık ve yenilenmeye hazır olmalarından kaynaklanır. Anadolu''da vurgulandığı gibi: ''Zorla yönetim olmaz, zorla güzellik olmaz.'' ''Ve açık yaradan kimse ölmez.'' Camdan demokratik yönetimlerde de, karşılıklı görevler ve sorumluluklar, yerine getirilerek, bütün yaralar sarılır, kimse yalnız bırakılmaz, kimse tek başına ölüme terk edilmez.
*
Türkiye yüzyılları aşan demokratik yönetim arayışlarına rağmen, demokratik yönetimi içselleştirmede, beklenildiği kadar başarılı olamadı. Cumhuriyetin kuruluşunun doksanıncı yılında, hala cumhuriyetsiz demokrasinin olup olmayacağı tartışılıyor. Önce cumhuriyet yoktu. Önce demokrasi vardır. İngiltere, cumhuriyetsiz örnek bir demokrasidir. Mısır demokrasisiz bir cumhuriyettir. Çin gibi, adı cumhuriyet olsa da, dünyada pekçok ülke katıksız bir diktatörlüktür.
*
Bir ülkede ordu, demokratik değerleri içselleştirmezse, yönetenler ile yönetilenler arasındaki uyum ve düzen sağlanamaz. Demokratik sürecin kesintiye uğramaması için, ordunun yönetenlerden önce yönetilenlere dayanması gerekir. Demokratik cumhuriyetlerde, orduların demokrasileri değil, demokrasilerin orduları olur. Ordu cumhuriyetlerin demokrasilerinde, hem seçilenler, hem de seçenler, seçimleri değiştiren diktatörlerden kurtulamazlar.
*
Kültürel doku ve ekonomik yapıda, iyilikleri çoğaltan, kötülükleri azaltan bir demokratik yönetim, iki ana kesime dayanır. Birincisi, bilgi ve üretim düzeyi yüksek, her alanda işbirliği yapmaya hazır, tepki vermekte gecikmeyen seçenler kesimidir. İkinci kesim de, kendilerini seçenlerin görüşlerine, önerilerine ve değerlerine önem veren, katılıma ve paylaşmaya açık, seçilen yöneticilerdir. Yönetenler ile yönetilenler arasında açılan etkili iletişim kanalları, demokratik yönetimin sigortasıdır.
*
Küre dünyanın kare dünyaya dönüşmesi, ülkeler arasındaki çatışma eksenini değiştirdi. Artık dünyada, kapitalist ve sosyalist ülkeler değil, demokratik olan ülkelerle demokratik olmayan ülkeler çatışıyor. Kare dünyada, ülke yöneticilerinin, Hristiyan demokrat, Müslüman demokrat, liberal demokrat ya da sosyal demokrat olmaları önemli değil, demokrat olmaları önemlidir.
*
Demokrasi ortak paydasında birleşen yönetimler, temel insan hakları ve özgürlükler konularında ayrılığa düşmezler.
*
Dünyada demokrasi rüzgarları eserken, hiçbir ülkenin demokrasi rüzgarlarına karşı durması mümkün değildir.
*
Demokratik sürece direnilmez.
*
Demokratik süreç yönetilir.
*
Demokrasi ortak dildir.
