Türkiye’nin günlük ajandasında soğuyor gibi görünse de, Kaşıkçı vakasının perde arkasında, Türkiye’nin de taraf olduğu uluslararası savaş inanılmaz bir boyuta yükselmiş bulunuyor...

Bilindiği gibi, Birleşmiş Milletler Yargısız ve Keyfi İnfazlar Özel Raportörü, içinde yetkin adli tıp uzmanlarının bulunduğu bir heyetle Türkiye’deydi. Hayli kaldı, yetkililerle görüştü, S. Arabistan elçiliğinin kapısından çevrilse de Riyad’a da gitmeyi düşündüğünü açıklayıp, dün Türkiye’den ayrıldı.

Ankara’nın Kaşıkçı cinayetini uluslararası boyuta taşıma kararının (Ekim 2018) uzantılarından biri bu ziyaret. Ama hedefi vuracak güçte mi?

Çünkü Ankara’nın istediği yok etmek değil, “güçte dalgalanma yaratmak”...

Elbette şöyle söylenebilir; Kaşıkçı cinayeti Batı tarafından beklenenden fazla önemsendi ve gündemlerinde kaldı. Bu tamam. Ancak mesele para, petrol ve S. Arabistan olduğunda konu zamanla tavsar ve raportör gönderme, komisyon kurma gibi zaman öldürmeye yönelik pas çevirmelerle yaşlılıktan ölür. Zaten raportörün bu ziyareti ta Haziran’da İnsan Hakları Konseyi’nin önüne gelecek. İşte bizim gündemimizde bile, seçimler, Fırat’ın Doğusu var, sınırlı yer tutuyor.

Öyle mi?..

***

Kaşıkçı dosyası, Batı-Doğu cepheli Ortadoğu politikasının mızrak ucudur. Türkiye için de bu ağırlıktadır. Bu dosya kapanmayacak. Batı da kapatmayacak!..

Esasen, tek satırla geçtiğimiz raportör ve heyetinin S. Arabistan’a ziyareti dahi -izin verilsin verilmesin- Batı’da yüksek ilgi çekecek bir teşebbüs.

Ama fazlası var ve bunun Türk kamuoyu tarafından da bilinmesi gerekiyor. Mesele sadece ‘suç üstü’ yakalanmış bir Ortadoğu koalisyonunun Batı nezdinde hırpalanması değildir...

BM ziyaretine bir dersek, eş zamanlı ve muhtemelen eş akıllı gelişmelerin ikinci maddesi; Avrupa Komisyonu geçen hafta Suudi Arabistan’ı terörün finansmanı ve kara para aklama konusundaki tutumu nedeniyle Avrupa Birliği’ne tehdit oluşturan ülkeler listesine ekledi! Sonuçlarına kapı açılırsa bel kırıcıdır. (‘Saudi Arabia added to draft list of countries posing threat to EU: Report’, 25/01, Middle East Eye.)

Yani, Riyad şimdi Kuzey Kore, Irak, İran, Yemen, Suriye, Afganistan gibi ülkelerin listesine ekleniyor. Batılı yorumcular bu durumu-büyük itibar kaybı ayrı konu-’AB ile mali ilişkileri zorlaştıracak’ şeklinde okuyorlar. Ekonomik sıkıntı demek...

Oysa Kaşıkçı cinayetinden önce Suudi Arabistan ve ‘küre koalisyonu’, devasa maddi kazanımlar vaat eden bölgesel ve küresel ekonomik iddialar piyasa sürmüştü!

O halde soralım...

Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği tarafından atılan böylesine iki adımın birbirleriyle alakasız olduğuna mı inanıyorsunuz?..

***

Yine de, özel rabıtaları nedeniyle küre koalisyonunun o malum ülkelerine -medyada da mevcut- aşk besleyenleri yaralı bırakmamak lazım...

Üç, Arabistan’ın ‘nükleer bomba taşıyabilecek balistik füzeler ürettiğinin ve test ettiğinin ispatları olarak uydu görüntüleri ve uzman görüşlerinin bulunduğu özel bir rapor dünya kamuoyuna sunuldu. (‘Rocket-engine test stand at secret Saudi missile base resembles Chinese design expert say’, 27/01, Associated Press.)

Belli ki basına sızdırılan ve Amerikan Kongresi’ni sunulmak üzere hazırlanan raporun beslemesi CIA’ye yaslanıyor. Raporda ‘Çin tasarımı’ ifadesinin bulunmasını ‘ip çekme’ sayabilirsiniz!

Riyad böyle bir adım atmışsa, Batı’da herkes şu tarifi yapacaktır; ‘İran gibi’!.. Bu da gelir, raporda yer alan, ‘Bu çapta faaliyetler ancak Veliaht Prens Salman’ın kişisel emriyle mümkün olabilir’ yargısına bağlanır!

Aynı soruyu büyütelim mi?.. “Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği ve ABD tarafından atılan böylesine üç adımın birbirleriyle tamamen alakasız olduğuna mı inanıyorsunuz?..

Kimse kusura bakmasın, Türkiye’nin oyun kurduğu masanın potu o kadar düşük değil.

Eğer Riyad yönetimi, Kaşıkçı cinayetinin getirdiği faturayı ödemek yerine Küre Koalisyonu’nu bozup yüzünü Çin’e döndüyse, arkası kötü gelir!.. Belki bu çoklu adımların ardında yatan da budur.

Çünkü böylesi bir durum ABD’nin Körfez üzerinde azalan etkisini ivmelendirir ve araya girecek Moskova-Pekin faktörleriyle bölgeyi rayından çıkarabilir. Henüz o kadarına vardı mı gerginlik bilinmez ama iş ambargoya, kim bilir siyasi yedeklerin oyuna sokulmasına kadar varabilir.

Eğer Körfez’in bir numaraları kraliyeti, Çin’den Rusya’dan, veya ilişkilerinin iyi olduğu bölgedeki bir başka ülkeden bu teknolojileri alırsa, buraya kadar saydığımız üç gelişmenin toplamı, ABD’nin stratejik yörüngesi dışında hareket etmeme yönündeki Suud aklını yoldan çıkarabilir!

***

Bilmem ‘Kaşıkçı Vakası’ ve Türkiye’nin konuya hassasiyet ölçülerini biraz olsun anlatabildik mi.. Ama bu hâlâ küçük oyun!

ABD’nin çekildiği ‘Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması (INF)’nın neden-sonuçlarıyla da ilgilidir bu konu. Rusya ve Çin bunun ne anlama geldiğini biliyorlar!

Keza, Riyad Batı’yı bırakmış değil. Son Davos Zirvesi’ne büyük ağırlık verdiler. Özellikle global petrol devi ve büyük bulmacanın kara karelerinden Aramco’nun yaptığı lobi faaliyetleri tutunmaya çalıştıklarını gösteriyor...