Ecelin soğuk yüzü | Ömer Lekesiz

cel

kelimesini, şeyler için belirlenmiş, ayrılmış mühlet olarak tanımlıyor sözlükler.

Kelamı-ı Kadim’de, sadece “ecl” köküyle kırk üç ayette geçiyor. Bu yanıyla ecel’i, Şari’nin sıkça hatırlattığı

ertelenemezlik, uzatılamazlık

(ve kısaltılamazlık) takdiri olarak tanımlamamız da mümkün.

Geçtiğimiz Cuma günü, hepi-topu on beş ila kırk beş dakikalık bir süre içerisinde batısından başlayarak doğusuna doğru İstanbul’u alt-üst eden yağmur, dolu ve şiddetli rüzgarın birçok kişiye

kıyameti hatırlattığını

sanıyorum.

Kıyamet ki, toplu ecel demektir

ama, zikrettiğim sıcak olay ve benzerleri itibariyle bu kelimenin ferdî olarak kalplerde yaptığı özel etki bakımından kendisiyle birlikte asıl (öncelikli olarak) hatırlattığı şey ise ecelin soğuk yüzüdür.

Çünkü

ecel, mevtin (ölümün), yaşayanlar için münadisi, hükmüne uğrayanlar bakımından da zorunlu ve som bir teslimiyetin adıdır

Burada belirtilmesi elzem olan ayrım, mevt(a) olanın teslimiyetini onun edilgen (vuku buluşundan habersiz), bizlerinse etken olarak yaşadığımızdır. Konu mevt ise, elbette

teslimiyet

dediğimiz şey de onun karşısında yaşayanın duyduğu

çaresizlikten

ibarettir.

Ölmek, aynı zamanda yaşama çaresinin tükenmesi demek

olduğuna göre,

yaşayanın çaresi tükenene çare olamayışının

ilk tezahürü de, yukarıda zikrettiğimiz, ecel bilginin yüz soğukluğudur.

Konunun tüm boyutlarıyla kavranması imkansız olan hakikatine rağmen,

soğuk yüzlülükle

yüz soğukluğuna

kelime oyunu olsun diye değil, mevt ile ilgili bir duruma daha işaret edebilmek için başvurdum.

Şöyle ki, münadi olarak hiç susmamasına rağmen, yine de biz eceli, (sıklıkla unutmaya yatkın olarak) ölümü haber, bilgi, hatırlatma, uyarı tahtında algılarız ama, ancak o (bizden birine ya da dikkatimize bulunan şeylere) bizzat eriştikten sonra onu bir

surete büründürebiliriz

Ki, bu ölenin sureti değildir, ölümün suretidir

ve kendi ihtiyarımız dışında ol’an yarattığımız şeyde, hem yaratma gücümüzü dolaysız olarak birden bire fark etmemiz hem de ona yabancı oluşumuz nedeniyle, soğuk durur (ondan ürker / ürperir) ve/veya onun soğukluğunu (ürkünçlüğünü / ürpertisini) duyumsarız.

Suret-lendirme, bir bilginin kuvveden fiile çıkartılmasıdır

. Diğer bir ifadeyle, henüz tanımsız olanın

tanıma sokulmasıdır

ki, zihnimizin işlemesi (mütefekkire düzeyi) de ancak bununla mümkün olur. Nitekim kelime/ işaret/ imge/ tanım... tarzında dilimize düşen şey, eş-zamanlı olarak zihnimizde

sureta canlandığında

ancak düşünme ve düşündüklerimizi aktarma imkanımız hasıl olur.

Anlamlı söz

dediğimiz şey, ilk kelimeden son kelimeye kadar süren (ve ancak son kelimeyle tamamlanan) bir hal olduğu için, aynı zamanda suretten surete sürekli bir koşuya karşılık oluşturur ki, bu da

suretle görme ya da suretten görme

şeklinde tanımlayabileceğimiz,

görme biçimlerinden

bir biçime tekabül eder. Bu cümlenin ölümle bağlantısını ise şöyle kurabiliriz: Ölümle karşılaşmak yeni bir görme biçimi edinmek ve bu biçimi ancak o

vakitte

idrak edebilmektir.

Bu manada, ölümün münadisi (ecel bilgisi) tarafından yapılan hatırlatmanın, uyarının vb. onunla ilgili bir düşüncenin ilk kelimesi olduğunu farz edersek, ecel sanki onun son kelimesiymiş gibi ölüm suretinde karşımıza çıktığında allak bullak oluruz; aşinası olduğumuz şeyin çaresizlik kipinde birden bire somutlaşıvermesinin, ürkütücü / ürpertili olması da bu bakımdan kaçınıl(a)maz hale gelir.

Söz konusu kaçınıl(a)mazlığı,

ilah ve meluh ilişkisi

içinde doğru (sahih) bir şekilde dengeleyebilmek bakımından kendim, zikrettiğim bağlamda, oldum olası ölüm metafiziği üzerinde durma biçimini, aynıyla inanma biçimi olarak algılamışımdır.

Bu nedenle, “

Ölüm dünya konağından, ahiret menziline intikaldir; canlılığın ortadan kalkması değildir. Ölüm, özel bir tarzda

(farklı ve henüz yaşayanlarca deneyimlenmemiş, bir hayat düzeyine, Ö.L.)

intikalden ibarettir

” (İbn Arabi) hükmünü veren kişinin, bu sayede verdiği kendi inancının bilgisidir.

Bu bakımdan bir Müslümanın ölüm metafiziği, kendi şeriatı çerçevesinde özeldir ve sadece Allah’ın baki olduğunu hatırlamaya ve hatırlatmaya bir sebeptir. Şarinin bu konuda verdiği özel terbiye de, ecelin yüz soğukluğundan güzel sabrın

ecrine

evrilerek ilgili bilgi dairesinin sıhhatli kapatılmasını sağlar.

“Ecrin-e” dedim!

Kardeşim Ersin Çelik’in 7 yaşındaki kızı Ecrin’in vefatıdır aslında bana bunları düşündüren ve yazdıran.

Bir fideyi sökmüşçesine, bir fidanı kırmışçasına, bir göğ ekini biçmişçesine... bir vefat!

Kelimelere nasıl dökülebilir ki?

Ecel / vefat gerçeğinin soğukluğu ve ağırlığı, bunların periferisinde (bir adı da kaçmak olan) gevezeliğime dönüştü işte.

Ecrin’e rahmet, anne ve babasına sabr-ı cemil niyaz ediyorum.

#Türkiye

#Ersin Çelik

#Ecrin Çelik