dünya tarihinde milletlere, kitlelere ve ordulara hükmetmiş ve büyük zaferler kazanmış liderlerin önemli vasıflarından birisi hatiplik ve söz söylemekteki ustalıklarıdır..

büyük İskender (m.ö. 356-m.ö. 323), jül sezar (m.ö. 100-m.ö. 44), atilla (m.s. 395-m.s. 453), cengiz han (1162-1227), fatih sultan mehmet han (1432-1481), napolyon bonapart (1769-1821), mustafa kemal atatürk (1881-1938), adolf hitler (1889-1945), mahatma gandi (1869-1948), fidel kastro (1926-2016) gibi devlet ve halk temsilcilerinin hitabet ve kabiliyetleri ; hem yaratılıştan hem de yaptıkları vazifenin kendilerine verdiği tecrübe ve mümarese sebebiyle vücud bulmuştur..

camilerde ve dini toplantılarda irşad görevi yapan imam ve hatiplerin hitabetteki hünerleri ise meslekleri dolayısıyla elde etmiş oldukları bir özellikten ve mecburiyetten doğmuş bulunmaktadır..

hitabetin fikirleri, hedefleri, duyguları ve heyecanları ifade etmeye muktedir bir edebi san’at olduğuna itiraz edilemez.. insanlara, milletlere ve halk topluluklarına kabul ettirilmek istenen inançlar ve ameller ancak keskin bir dil ve müessir bir lisan vasıtasiyle anlatılabilir..

yavuz sultan selim, inançlı ve kararlı birkaç cümle sarfederek askerini peşinden sürüklemiştir.. ordusunu şahsiyeti ve emirlerindeki hitabet kudreti sayesinde arap çöllerinde yürütmüş, o suretle mısıra ulaşmıştır..

bu girizgahtan sonra cumhuriyet devrinde zuhur eden hitabet ustalarına sözü getirelim..

kemal atatürk ateşli ve kararlı ifadelerle icraatını yürütmüştür.. milli mücadelenin cereyan tarzlarını, kendine has değerlendirme ve ifadelerle ‘nutuk’ adlı kitabında sergilemiştir.. bu kitabın dil kurumu türkçesine çevrilmesi, edebi ve fikri özelliğinin kaybolmasına sebep olmuştur.. milletimiz ve gençlik o dili öğrenmelidir.. türkçemiz, eski ve yeni bütün kelime ve kavramlarıyle bir bütündür.. eski- yeni diye bölünemez.. kemal atatürk, falih rıfkı atay’a: ‘çocuk dilimizi bir çıkmaza sokmuşuzdur onu bu çıkmazdan kurtaracak yine biziz..’ demiştir.. falih rıfkının ‘çankaya’ isimli kitabında bu sözler kayıtlıdır.. ne çare ki, atatürk bu sözleri söyledikten sonra hastalanmış ve artık dil meselesiyle uğraşamamıştır..

hamdullah suphi tanrıöver, milli mücadelenin ve cumhuriyet devrinin büyük hatibidir.. ‘dağyolu’ ve ‘günebakan’ isimli kitaplarında hitabetinin örneklerini görebiliriz.. büyük tarihçi ismail hami danişmend’in evinde tertiplediği (cumartesi toplantılarında) aşağı yukarı her cumartesi hamdullah suphi bey’le görüşmüş ve konuşmuşuzdur.. hep eski hatıralarını anlatırdı.. ve çok güzel, pek canlı konuşurdu..

bu arada, cumhuriyet devrinde mükemmel ve sağlam bir üslub ile konuşan ve yazan bazı ilim, fikir ve edebiyat mensuplarının isimlerini kaydetmek bir hakşinaslık ve hakikatperestlik olacaktır.. rahmetli menderes, osman bölükbaşı, hüseyin cahit yalçın, halide edib adıvar, samet ağaoğlu, muharrem ergin, mümtaz turhan, mehmed kaplan, şerafettin yılmaz, samiha ayverdi, nihal adsız, necip fazıl kısakürek, alparslan türkeş, ömer faruk akün, nizamettin nazif tepedelenlioğlu, tahsin demiral, ziyaeddin fahri fındıkoğlu.. ve dahi ….

sözümüzü günümüzün en güçlü hatibi olarak aziz cumhur başkanımız receb tayyib erdoğan’ın adını zikrederek bitirmek istiyorum.. cümlelerinin birbiriyle mantıki rabıtası, ele aldığı bir mevzuu açık-seçik, muhtemel bağlantılarıyle birlikte açıklaması, dinleyenleri sürükleyip götürmesi, konuşmasını atasözleri, vecizeler ve beyitlerle takviye etmesi, ilk nazarda göze çarpan hususiyetlerdendir.. enerjisi, bir günde üç şehirde ayrı ayrı konuşması, sözlerinin, edebi akışını daima muhafaza etmesi; kaydedilmesi gereken gerçeklerdendir..

sevgili okuyucularım;

dilimiz; duygu ve düşüncelerimizin, isteklerimizin aynasıdır.. avusturyalı dil filozofu vitgenştayn, ‘dilimin sınırları, dünyamın sınırlarıdır’ demiştir.. kelime hazinemiz, cümle şekillerimiz, ne kadar zengin ve bol olursa, aklımız ve zekamız da o kadar geniş ve güçlü olur..

bunun için gereken çalışmaları asla ihmal etmemeliyiz..